Sağlamlıq: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun

Sətirdə

Səhifəsinin 12:14, 1 mart 2023 tarixinə olan son versiyası

Sağlamlıq — istənilən canlı orqanizmin bədən üzvlərinin hamısının öz funksiyasını tam yerinə yetirdiyi hal; istənilən ağrının və xəstəliyin olmadığı vəziyyəti. Sağlamlıq insanın təkcə xəstə olmaması ilə ölçülmür, həm də onun fiziki, psixoloji və sosial rifahının öz qaydasında olması ilə müəyyən olunur.

Sağlamlığı öyrənən elmlərə dietologiya, psixologiya, psixatriya, tibbi sosilogiya, gigiena, defektologiya və.s. aiddir.

Sağlam olmaq üçün tövsiyələr

İdmanla məşğul olun. Gündə 1 kilometr piyada gəzmək və ya həftədə 3 dəfə yüngül idmanla məşğul olmaq ürək damar xəstəliklərinin qarşısını alır.

Kəpəkli məhsullar xərçəngdən qoruyur. Həftədə 4 dəfə kəpəkli çörək, makaron və ya qabıqlı düyü yemək xərçəng ehtimalını 40% azaldır.
Meyvə tərəvəzi süfrənizdən əskik etməyin. Meyvə-tərəvəz xüsusilə də pomidor,qırmızı üzüm yeyənlərdə infarkt ,xərçəng və şəkər ehtimalı daha az olur.
Fast-food yeməklərini birdəfəlik unudun. Ürək-damar xəstəliklərinin 3/1-ə səbəb olan hamburger, kartof qızartması və s kimi qidalardır.

Bel ağrısına qarşı hərəkət edin. Araşdırmalar göstərir ki, bel ağrısından əziyyət çəkənlər yatmaq əvəzinə normal fəaliyyətlərinə davam etməlidirlər.
Yeməyinizə nəzarət edin. Balıq yemək infarkt ehtimalını azaldır. Bundan başqa,balıqda olan yağlar immun sistemini də möhkəmləndirir.

Duzu azaldın^[1] Həddindən artıq duz iflicə və ürək damar xəstəliklərinə səbəb olur. Ona görə də gündə 5 qr duz yemək kifayətdir. Araşdırmalar gündə 2 fincan qəhvənin bağırsaq xərçəngi ehtimalını 25%, öd kisəsindəki daş ehtimalını 45% azaltdığını göstərir.Ancaq qəhvədən çox istifadə etmək yüksək təzyiqə səbəb olur. Mütəxəssislər çox çay içənlərdə infarkt ehtimalının yarıbayarı azaldığını bildirirlər. Çaya biraz mualicə əhəmiyyətli otlardan əlavə edin — kəklikotu, senna, mixək və s.

Hər pəhrizə aldanmayın. Həftədə 2–3 kiloqram arıqlamağı vəd edən pəhrizlərdən uzaq olun. Arıqlamaq istıyirsinizsə bunu həftə-həftə yox,uzun müddət üçün həyata keçirməyə çalışın.
Artıq çəkilərə diqqət. Yeni bir araşdirmaya görə çəkinin üzərinə gələn hər yeni kiloqram insanın ömrünü 20 həftə qısaldır. Artıq çəkilərdən xilas olmaq ürək,xərçəng,oynaq iltihabı və s xəstəliklərdən də xilas olmaq deməkdir.
İdmanla məşğul olmaq yağı,duzu azaltmaq xolestrolu aşağı salır. Bu da infarkt və iflicdən qoruyur.

Stresə qarşı mübarizə aparın.
Sosial fəaliyyətlər, hobbilər stresə qarşı mübarizə üçün ən yaxşı vasitədir.
Siqaretə yox. Siqareti atmaq artıq çox asandır.İndi bunun üçün saysız hesabsız vasitələr var.Məsələn nikotin lentləri,saqqızlar,iynə ilə müalicə və s.
Yuxusuz qalmayın. Yuxu immun sisteminin daha yaxşı fəaliyyət göstərməsinə kömək edir.Yuxusuzluq isə konsentrasiyanın pozulmasına səbəb olur.
Hər gün vitamin qəbul edin. Tərkibində fol turşusu olan vitamin həbləri xərçəng və ürək damar xəstəliklərindən qoruyur.

Profilaktika. Ildə bir dəfə poliklinikada tam dispanserizasiya keçməyi unutmayın!^[2]

Həmçinin bax

Azərbaycan Respublikası Səhiyyə Nazirliyi
İdman
Səhiyyə
Reproduktiv sağlamlıq
Беляев, И.А. Здоровье человека как целостного природно-социально-духовного существа / И.А. Беляев // Вестник Оренбургского государственного университета. — 2014. — № 7 (168), июль. — С. 86–92.

İstinadlar

↑ "Arxivlənmiş surət". 2016-03-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-01.
↑ http://qadindunyasi.az/450-Saglamliq-haqqinda.html^{[ölü keçid]}

[1] "Arxivlənmiş surət". 2016-03-06 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2014-08-01.

[2] ttp://qadindunyasi.az/450-Saglamliq-haqqinda.html^{[ölü keçid]}

[1]

[2]

@@ Sətir 1: / Sətir 1: @@
-[[Şəkil:Health pictogram.svg|thumb|100px|Beynəlxalq sağlamlıq təşkilatının emblemi.]]
+[[Şəkil:Health pictogram.svg|thumb|100px|Beynəlxalq Səhiyyə Təşkilatının emblemi.]]
-'''SAĞLAMLIQ''' -     [[orqanizm]]in sağlam vəziyyəti; [[bədən]] üzvlərinin hamısının düzgün işlədiyi, normal fəaliyyət göstərdiyi hal; gümrahlıq.  Səhhət üçün yararlılıq, xeyirlilik, cana xeyirlilik.
+'''Sağlamlıq''' — istənilən canlı [[orqanizm]]in [[bədən]] üzvlərinin hamısının öz funksiyasını tam yerinə yetirdiyi hal; istənilən ağrının və xəstəliyin olmadığı vəziyyəti. Sağlamlıq [[insan]]ın təkcə xəstə olmaması ilə ölçülmür, həm də onun fiziki, psixoloji və sosial rifahının öz qaydasında olması ilə müəyyən olunur.
+Sağlamlığı öyrənən elmlərə [[dietologiya]], [[psixologiya]], [[psixatriya]], [[tibbi sosilogiya]], [[gigiena]], [[defektologiya]] və.s. aiddir.
-== Sağlam olmaq üçün ==
-*[[İdman]]la məşqul olun
+== Sağlam olmaq üçün tövsiyələr ==
-Gündə 1 kilometr piyada gəzmək və ya həftədə 3 dəfə yüngül idmanla məşğul olmaq ürək damar xəstəliklərinin qarşısını alır.
+*[[İdman]]la məşğul olun. Gündə 1 kilometr piyada gəzmək və ya həftədə 3 dəfə yüngül idmanla məşğul olmaq ürək damar xəstəliklərinin qarşısını alır.
 [[Şəkil:Hayat-02.JPG|thumb|200px|Təmiz havada çay.]]
-*Kəpəkli məhsullar xərçəngdən qoruyur.
+*Kəpəkli məhsullar xərçəngdən qoruyur. Həftədə 4 dəfə kəpəkli [[çörək]], [[makaron]] və ya qabıqlı [[düyü]] yemək [[xərçəng]] ehtimalını 40% azaldır.
+*[[Meyvə]] [[tərəvəz]]i süfrənizdən əskik etməyin. Meyvə-tərəvəz xüsusilə də [[pomidor]],qırmızı [[üzüm]] yeyənlərdə infarkt ,xərçəng və [[şəkər]] ehtimalı daha az olur.
-Həftədə 4 dəfə kəpəkli [[çörək]], [[makaron]] və ya qabıqlı [[düyü]] yemək [[xərçəng]] ehtimalını 40% azaldır.
+* Fast-food yeməklərini birdəfəlik unudun. Ürək-damar xəstəliklərinin 3/1-ə səbəb olan [[hamburger]], [[kartof]] qızartması və s kimi qidalardır.
-*[[Meyvə]] [[tərəvəz]]i süfrənizdən əskik etməyin.
+[[Şəkil:Liegestuetz02 ani fcm.gif|thumb|Gündə azı 1 saat aktiv idmanla məşğul olun!]]
-Meyvə-tərəvəz xüsusilə də [[pomidor]],qırmızı [[üzüm]] yeyənlərdə  infarkt ,xərçəng və [[şəkər]] ehtimalı daha az olur.
+* Bel ağrısına qarşı hərəkət edin. Araşdırmalar göstərir ki, bel ağrısından əziyyət çəkənlər yatmaq əvəzinə normal fəaliyyətlərinə davam etməlidirlər.
-*Fast-food yeməklərini birdəfəlik unudun
+* Yeməyinizə nəzarət edin. [[Balıq]] yemək infarkt ehtimalını azaldır. Bundan başqa,balıqda olan [[yağ]]lar immun sistemini də möhkəmləndirir.
-[[Şəkil:Liegestuetz02 ani fcm.gif|thumb|Gündə azı 1 saat aktiv idmanla məşqul olun!]]
+[[Duz]]u azaldın<ref>{{Cite web |title=Arxivlənmiş surət |url=http://korpem.net/?p=1734 |access-date=2014-08-01 |archive-date=2016-03-06 |archive-url=https://web.archive.org/web/20160306005641/http://korpem.net/?p=1734 |url-status=dead }}</ref> Həddindən artıq duz [[iflic]]ə və [[ürək]] [[damar]] xəstəliklərinə səbəb olur. Ona görə də gündə 5 qr duz yemək kifayətdir. Araşdırmalar gündə 2 fincan qəhvənin bağırsaq xərçəngi ehtimalını 25%, öd kisəsindəki daş ehtimalını 45% azaltdığını göstərir.Ancaq qəhvədən çox istifadə etmək yüksək təzyiqə səbəb olur. [[Mütəxəssis]]lər çox çay içənlərdə infarkt ehtimalının yarıbayarı azaldığını bildirirlər. Çaya biraz mualicə əhəmiyyətli otlardan əlavə edin — kəklikotu, senna, mixək və s.
-Ürək-damar xəstəliklərinin 3/1-ə səbəb olan hamburger, [[kartof]] qızartması və s kimi qidalardır.
+*Hər pəhrizə aldanmayın. Həftədə 2–3 kiloqram arıqlamağı vəd edən pəhrizlərdən uzaq olun. Arıqlamaq istıyirsinizsə bunu [[həftə]]-həftə yox,uzun müddət üçün həyata keçirməyə çalışın.
-* Bel  ağrısına qarşı hərəkət edin.
+*Artıq çəkilərə diqqət. Yeni bir araşdirmaya görə çəkinin üzərinə gələn hər yeni [[kiloqram]] insanın ömrünü 20 həftə qısaldır. Artıq çəkilərdən xilas olmaq ürək,xərçəng,oynaq iltihabı və s xəstəliklərdən də xilas olmaq deməkdir.
-Araşdırmalar göstərir ki bel ağrısından əziyyət çəkənlər yatmaq əvəzinə normal fəaliyyətlərinə davam etməlidirlər.
+*[[İdman]]la məşğul olmaq yağı,duzu azaltmaq xolestrolu aşağı salır. Bu da infarkt və iflicdən qoruyur.
-* Süfrənizin bəzəyi [[balıq]]
-Balıq yemək infarkt ehtimalını azaldır.Bundan başqa,balıqda olan [[yağ]]lar immun sistemini də möhkəmləndirir.
-*[[Duz]]u azaldın<ref>http://korpem.net/?p=1734</ref>
-Həddindən artıq duz [[iflic]]ə və [[ürək]] [[damar]] xəstəliklərinə səbəb olur. Ona görə də gündə 5 qr duz yemək kifayətdir.
-*[[Qəhvə]]nin faydaları
-Araşdırmalar gündə 2 fincan qəhvənin  bağırsaq  xərçəngi ehtimalını 25%, öd  kisəsindəki daş ehtimalını 45% azaltdığını göstərir.Ancaq qəhvədən çox istifadə etmək yüksək təzyiqə səbəb olur
-*[[Çay]] nədir,say nədir?
-[[Mütəxəssis]]lər çox çay içənlərdə infarkt ehtimalının yarıbayarı azaldığını bildirirlər. Çaya biraz mualicə əhəmiyyətli otlardan əlavə edin - kəklikotu, senna, mixək və s.
-*Hər  pəhrizə aldanmayın.
-Həftədə 2-3 kiloqram arıqlamağı vəd edən pəhrizlərdən uzaq olun. Arıqlamaq istıyirsinizsə bunu [[həftə]]-həftə yox,uzun müddət üçün həyata keçirməyə çalışın.
-[[Şəkil:Fluoritablets.jpg|thumb|100px|Aspirin qanı duruldur və trombların yaranmasının qarşısını alır.]]
-*Artıq çəkilərə diqqət
-Yeni bir araşdirmaya görə çəkinin üzərinə gələn hər yeni [[kiloqram]] insanın ömrünü 20 həftə qısaldır. Artıq çəkilərdən xilas olmaq ürək,xərçəng,oynaq iltihabı və s xəstəliklərdən də xilas olmaq deməkdir.
-*Seleniuma ehtiyacımız var
-Selenium daha çox fındıq-fıstıq,balıq və taxıl məhsullarında olur.Hər gün selenium qəbul edənlərdə xərçəng ehtimalı 37% azalır.
-*Xolesterin səviyyəsini aşağı salın
-[[İdman]]la məşğul olmaq yağı,duzu azaltmaq xolestrolu aşağı salır. Bu da infarkt və iflicdən qoruyur.
-* Möcüzə  dərman - bağırsağda əriyən aspirin (tromboass 100 mq), xüsusən 40 yaşdan sonra.
-Ağrı kəsici kimi qəbul etdiyimiz aspirin ürək-damar xəstəlikləri, həmçinin iflic və xərçəngə qarşı da faydalıdır.
+* Stresə qarşı mübarizə aparın.
-[[Şəkil:No Smoking - American Cancer Society's Great American Smoke Out.JPG|thumb|100px| Siqaret çəkənlər orta hesabla 15 il az yaşayıllar!]]*Stresə qarşı mübarizə aparın.
-Sosial fəaliyyətlər, [[hobbi]]lər stresə qarşı mübarizə üçün ən yaxşı vasitədir.
+* Sosial fəaliyyətlər, [[hobbi]]lər stresə qarşı mübarizə üçün ən yaxşı vasitədir.
+*[[Siqaret]]ə yox. Siqareti atmaq artıq çox asandır.İndi bunun üçün saysız hesabsız vasitələr var.Məsələn [[nikotin]] lentləri,saqqızlar,iynə ilə müalicə və s.
-*[[Siqaret]]ə yox.
+* [[Yuxu]]suz qalmayın. Yuxu immun sisteminin daha yaxşı fəaliyyət göstərməsinə kömək edir.Yuxusuzluq isə konsentrasiyanın pozulmasına səbəb olur.
-Siqareti atmaq artıq çox asandır.İndi bunun üçün saysız hesabsız vasitələr var.Məsələn [[nikotin]] lentləri,saqqızlar,iynə ilə müalicə və s.
+* Hər gün vitamin qəbul edin. Tərkibində fol turşusu olan vitamin həbləri xərçəng və ürək damar xəstəliklərindən qoruyur.
-*[[Yuxu]]suz qalmayın
-Yuxu immun sisteminin daha yaxşı fəaliyyət göstərməsinə kömək edir.Yuxusuzluq isə konsentrasiyanın pozulmasına səbəb olur.
-*Hər gün vitamin qəbul edin
-Tərkibində fol turşusu olan vitamin həbləri xərçəng və ürək damar xəstəliklərindən qoruyur.
-*[[Dəri]]nizi nəmləndiri
-Dəriniz üçün yayda günəşdən,qışda isə soyuqdan qoruyan kremlərdən istifadə edin.
-[[Şəkil:Dental_fluorosis.jpg|thumb|100px| Xəstə dişlərdə mikroblar, bakteriyalar çoxalır və nəticədə mədə-barısaq sistemi pis işləyir, xəstələnir.]]
-*[[Diş]]lərinizi qoruyun
-[[Böyürtkən]] [[bakteriya]]ların dişə yapışmasının qarşısını alır və dişəti xəstəliyi ehtimalını azaldır.Alma,portağal,yerkökü,ispanaq kimi lifli qidalar da dişləri qoruyur.
-*[[Su]] içməyi unutmayın
-Gündə 5 stəkan su içən adamlarda bağırsaq xərçəngi ehtimalı 50%azalır
 [[Şəkil:Doctor Icon.png|thumb|100px|Xəstəliyi vaxtında aşkar edin! ]]
+* Profilaktika. Ildə bir dəfə poliklinikada tam dispanserizasiya keçməyi unutmayın!<ref>http://qadindunyasi.az/450-Saglamliq-haqqinda.html{{Dead link|date=January 2021 |bot=InternetArchiveBot }}</ref>
-*Sağlamlığınız üçün "DOST OLUN?"
-Mütəxəssislər dostluq münasibətlərinin yaddaşı möhkəmləndirdiyini söyləyirlər.
-*Ən təhlükəsiz [[peşə]]
-Mütəxəssislərə görə ticarət işi ilə məşğul olanlar peşə xəstəliklərinə daha az tutulurlar.
-*Profilaktika
-Ildə bir dəfə poliklinikada tam dispanserizasiya keçməyi unutmayın!<ref>http://qadindunyasi.az/450-Saglamliq-haqqinda.html</ref>
 == Həmçinin bax ==
@@ Sətir 63: / Sətir 31: @@
 #[[Səhiyyə]]
 #[[Reproduktiv sağlamlıq]]
+#Беляев, И.А. [http://vestnik.osu.ru/2014_7/15.pdf Здоровье человека как целостного природно-социально-духовного существа] / И.А. Беляев // Вестник Оренбургского государственного университета. — 2014. — № 7 (168), июль. — С. 86–92.
-== İstinadlar ==
+== İstinadlar ==
 [[Kateqoriya:Sağlamlıq| ]]
+[[Kateqoriya:Əsas mövzuların təsnifatı]]

Sağlamlıq: Redaktələr arasındakı fərq

Səhifəsinin 12:14, 1 mart 2023 tarixinə olan son versiyası

Sağlam olmaq üçün tövsiyələr

Həmçinin bax

İstinadlar

Naviqasiya menyusu

Axtar