Reqbi

Vikipediya, azad ensiklopediya
Naviqasiyaya keç Axtarışa keç

Reqbi — iki komanda arasında oval bir topun əl və ayaqlarla nəzarət edilərək hesab artırılması əsasına söykənən komanda oyunu. Bütün dünyada reqbi birliyi (ing. rugby union) və ya reqbi liqası (ing. rugby league) qaydaları ilə oynanır. Bir başqa növü olan yeddili reqbi, həm reqbi birliyi həm də reqbi liqası qaydaları ilə oynana bilər.

Tarixçə[redaktə | mənbəni redaktə et]

1823-də İngiltərədə Reqbi Şəhərinin eyni adlı məktəbində yaradılmış bir idmandır.

Cəhd[redaktə | mənbəni redaktə et]

Cəhd xal kimi top rəqibin hesab meydançasında ilk dəfə yerə düşərkən hesablanır

Qol[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əgər yenrdən vurulan (sərbəst zərbə, qapıdan zərbə istisna olmaqla) zərbə yerə və zərbəni vuran komandanın oyunçusuna dəymədən qapı dirəklərinin arasından keçərsə, bu qol sayılır.

Xallar[redaktə | mənbəni redaktə et]

Cəhd 5 xal
Cəhddən sonar qol 2 xal
Cərimə zərbəsindən qol 3 xal
Drop-qol (yerdən sıçrayan topa zərbə) 3 xal

Reqbi 7[redaktə | mənbəni redaktə et]

Reqbi 7 növündə isə hər komandada 7 oyunçu çıxış edir. Bunlardan 3-ü hücumçu, 4-ü isə müdafiəçi olur. Oyun hər biri 7 dəqiqədən ibarət olan 2 hissəlik olur. Hissələrarası fasilə isə 1 dəqiqə nəzərdə tutulub. Hazırda reqbi-7 100-dək ölkədə yayılıb.[1]

Reqbi 7 olimpiadalarda[redaktə | mənbəni redaktə et]

Reqbi 7 1924-cü il olimpiadasından sonra olimpiya növləri sırasından çıxarılıb. Beynəlxalq Olimpiya Komitəsinin 2009-cu ildə Danimarkanın paytaxtı Kopenhagendə baş tutan 121-ci sessiyasında 2016-cı və 2020-ci il Yay Olimpiya Oyunlarının proqramına daxil edilib.

Raqbi'nin global statusu[redaktə | mənbəni redaktə et]

Gridiron futbol[redaktə | mənbəni redaktə et]

Kanadada və Amerika Birləşmiş Ştatlarında raqbi "gridiron" futboluna çevrildi.[2][3][4] 1800-lərin sonlarında (hətta 1900-lərin əvvəllərində) bu iki oyun formaları çox oxşardı (Birləşmiş Ştatların hətta 1920 və 1924-cü illərin Yay Olimpiya oyunlarında raqbi ittifaqının qızıl medalını qazanmağına qədər), lakin bir çox qayda dəyişiklikləri setdə olan oyunu raqbi analogundan ayırdı, Birləşmiş Ştatların Uolter Kemp və Kanadanın Con Trift Meldrum Bernsayd tərəfindən təqdim olundu. Kanadada futbol müxtəlif səviyyələrdə oynanır. Ən yüksək səviyyə - 9 komandadan ibarət peşəkar liqadır, Kanada Futbol Ligi (CFL) adlanır.[5][6]

Raqbi Ligi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Raqbi Ligi həm peşəkar, həm də amatör oyun olaraq, beynəlxalq səviyyədə Raqbi Ligi Beynəlxalq Federasiyası tərəfindən idarə olunur.[7] Amatör və yarım-peşəkar müsabiqələrə əlavə olaraq, Amerika Birləşmiş Ştatları, Rusiya, Livan, Serbiya, Avropa və Avstralaziya üzrə, iki böyük peşəkar müsabiqə mövcuddur - Avstraliya milli raqbi ligası və Superliqa. Avstraliya, İngiltərə və Yeni Zelandiya Raqbi Ligi'ndə hakimiyyətə malikdir, lakin Tonga və Samoa 2017-ci ildən bu yana bu hegemoniyanı təhdid edir. Papua-Yeni Gvineyada bu milli idmandır.[8][9][10]

Xəsarətlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Raqbi oyunçularının təxminən dörddə biri hər mövsümdə xəsarət alır.[11]

Yüksək kontaktlı idman növü olaraq raqbi ittifaqında ən yüksək sarsıntı göstəriciləri bildirilir, həmçinin İngiltərə daxil olmaqla həmçinin hamım arasında ən çox fəlakət tənəffüs xəsarətləri bütün komanda idman növlərindən. Araşdırma bir oyun zamanı daha yüksək səviyyəli beyin sarsıntısının raport edildiyini, məşq zamanı isə daha aşağı, lakin digər idman növləri oyunçularından daha yüksək olduğunu göstərir.


İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ "Yeni olimpiya növləri Azərbaycanda". 2016-03-04 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-11-05.
  2. ↑ "rugby". www.britannica.com. 2024-03-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
  3. ↑ "Who invented American football? All the details on the origin of Gridiron". sportsbrief.com. 2024-05-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
  4. ↑ "Canadian and US Gridiron Shared Paths". pigskindispatch.com. 2024-05-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
  5. ↑ "What is the cfl football league?". www.dnaofsports.com. 2024-05-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
  6. ↑ "Get Ready for Another Great Season of Canadian Football". mysportsquiz.com. 2024-04-25 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
  7. ↑ "What is the difference between Rugby League and Rugby Union?". www.thesun.co.uk. 2024-05-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
  8. ↑ "PNG vow to upset World Cup odds". news.bbc.co.uk. 2018-12-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
  9. ↑ "PNG seal 2010 Four Nations place". news.bbc.co.uk. 2020-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
  10. ↑ "Rugby League in the National Imaginary of New Zealand Aotearoa". www.tandfonline.com. 2024-05-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
  11. ↑ "Rugby Injuries". physioworks.com.au. 2024-05-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-05-05.
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Reqbi&oldid=7612985"