Çində səhiyyə

Çində səhiyyə — Çin Xalq Respublikasındakı səhiyyə sistemi.

2006-cı ildə Çin Xalq Respublikasında əhalinin hər 100 min nəfərinə 155 həkim, 111 orta tibb işçisi, 2002-ci ildə isə 11 stomatoloq, 28 əczaçı, 3 mama düşürdü^[1].

Səhiyyəyə qoyulan xərc 2003-cü ildə ÜDM-in 4,7%-ni təşkil etmişdir. 2005-ci ildə bu göstərici büdcə hesabına 38%, özəl sektor hesabına 62% maliyyələşdirmədən ibarət idi^[1].

1949-cu ildən etibarən Çin hökuməti əhalinin sağlamlığına böyük təsir göstərmişdir. Sağlamlıqla əlaqəli əsas parametrlər belədir:

	1950	1960	1970	1980	1990	2000	2011
Ömür müddəti	41.6	31.6	62.7	66.1	69.5	72.1	75.0
Ümumi məhsuldarlıq dərəcəsi	5.3	4.3	5.7	2.3	2.5	1.5	1.7
Uşaq ölümü nisbəti	195.0	190.0	79.0	47.2	42.2	30.2	12.9
5 ölümlülük dərəcəsi / Uşaq ölümü	317.1	309.0	111	61.3	54.0	36.9	14.9
Ana ölümü nisbəti				164.5	88.0	57.5	26.5

Mənbə: www.gapminder.org.^[2]

Səhiyyə sisteminin hüquqi tənzimlənməsi ölkənin Konstitusiyası, şəhər qulluqçularının baza tibbi sığortası haqqında ÇXR Dövlət şurasının 1998-ci il tarixli qərarı; tibbi praktika haqqında 1999-cu il tarixli, əhali və ailə planlaşdırılması haqqında 2001-ci il tarixli, dərmanlar haqqında 2001-ci il tarixli, infeksion xəstəliklərin qarşısının alınması və müalicəsi haqqında 2004-cü il tarixli qanunlar; vərəmin profilaktikası, müalicəsi, nəzarəti üzrə tədbirlər haqqında 1991-ci il tarixli qərar və ənənəvi Çin təbabəti haqqında 2001-ci il tarixli Əsasnamə ilə həyata keçirilir^[1].

Ən çox yayılmış infeksiyalar bakterial diareya, əhalinin 10%-ində hepatit B, leptospiroz və malyariyadır^[1].

Bütün ölüm hadisələrinin 80%-nin səbəbi xroniki xəstəliklərdir. Yaşlı əhali arasında ölümün əsas səbəbləri 2005-ci ildə bədxassəli şişlər, serebrovaskulyar xəstəliklər, travmalar, ağ ciyər və ürəyin işemik xəstəlikləri olmuşdur^[1].

Xançjou, balneoloji (Şinçen, Tanqantszı, Szimo və s.), dağ iqlimi (Kunmin, Luşan, Muqansan, Tayşan, Çanşan və s.), dənizyanı iqlim (Beydayxe, Tsindao, Yantay və s.) kurortları var^[1].

Çində ənənəvi xalq təbabəti həkimləri də tibbi xidmət göstərirlər^[1].

Çin Xalq Respublikasında siqaretlə əlaqəli xəstəliklər 1,2 milyon insanın ölümünə səbəb olmuşdur. Bununla birlikdə dövlətin tütün monopolisti olan Çin Milli Tütün Korporasiyası dövlət gəlirlərinin 7-10%-ni təmin edir ki, məsələn, 2011-ci ildə bu məbləğ 600 milyard yuan, təxminən 100 milyard ABŞ dolları həcmində olmuşdur^[3].

Səhiyyə sistemində əsaslı islahatlar aparılır. Təşkilati-maliyyə dəstəyinin yerli hakimiyyətə həvalə edilməsi bazarın ixtisaslaşdırılmış yardım və bahalı dərmanlarla doldurulmasına səbəb olmuşdur. Təminatsız əhalinin ödəniş qabiliyyəti olmadığından onun tibbi xidmətlər, o cümlədən ilk tibbi-sanitariya yardımı istehlakı azalır. Səhiyyə və ailə planlaşdırılması mərkəzlərinin xidmətləri daxil olmaqla, tibbi xidmət aztəminatlılar üçün də ixtisar edilir^[1].

• Tayvanda səhiyyə

• China Health Care Association
• Chinese Preventive Medicine Association
• China Profile by World Health Organization (WHO Office in China)
• Chinese Ministry of Health Arxivləşdirilib 2017-11-12 at the Wayback Machine
• China Medical Board
• "Critical health literacy: a case study from China in schistosomiasis control"
• Children's Healthcare in China
• Health Information for Travelers to China Arxivləşdirilib 2009-05-03 at the Wayback Machine U.S. Centers for Disease Control and Prevention (CDC).
• China's Healthcare System: Improving Quality of Insurance, Service, and Personnel Reforming China’s Healthcare System Roundtable series held by the Brookings-Tsinghua Center at Tsinghua University
• The Current State of Public Health in China Annual Review of Public Health Vol. 25: 327-339 (Volume publication date April 2004)
• A Critical Review of Public Health in China August 2004 paper.