İnsan resursları siyasəti

İnsan resursları siyasəti — kadrlarla işin istiqamətini və məzmununu müəyyən edən məqsəd və prinsiplər toplusu. Kadr siyasəti vasitəsilə insan resurslarının idarə edilməsinin məqsəd və vəzifələrinin həyata keçirilməsi həyata keçirilir, buna görə də insan resursları ilə iş sisteminin əsası hesab olunur^[1].

Kadr siyasəti təşkilatın rəhbərliyi tərəfindən formalaşdırılır, kadr xidməti tərəfindən öz funksiyalarını işçiləri tərəfindən yerinə yetirilməsi prosesində həyata keçirilir. Bu, aşağıdakı normativ sənədlərdə öz əksini tapmışdır:

• daxili qaydalar
• kollektiv müqavilə

Təşkilatın məqsədlərinə çatmasına töhfə verən kadr siyasəti aşağıdakı əsas vəzifələri həll etməlidir:

• hər bir işçinin bacarıq və ixtisas potensialından səmərəli istifadə etmək;
• təşkilatı hüquqlu və maraqlı işçilərlə təmin etmək;
• təşkilatda işçilərin maksimum özünü ifadə etməsinə nail ola bildikləri işdən tam razı qalmaları üçün şərait yaratmaq;
• hər bir işçinin komandada layiqli mənəvi mühiti saxlamaq istəyini stimullaşdırmaq və dəstəkləmək;
• işçilər arasında bütün komandanın, bütövlükdə təşkilatın ümumi faydasına nail olmaq istəyini dəstəkləmək.

Kadr siyasətində xüsusi diqqət cari uzunmüddətli planlaşdırma əsasında — menecerlər üçün idarəetmə karyerasının idarə edilməsi proqramları əsasında idarəedici kadrların hazırlanmasına verilir. Proqram, yüksəliş perspektivi ilə müxtəlif təşviq və təminatlar əsasında təşkilatın ehtiyaclarını və namizədin keyfiyyətlərini nəzərə almaqla hər bir menecer üçün fərdi karyera planlamasını nəzərdə tutur^[2].

Koordinasiya edilmiş əmək haqqı və onun nəticələrinə görə mükafatlandırma sistemi kadr siyasətinin prinsipial mühüm tərkib hissəsinə çevrilməlidir. Bu mürəkkəb problemin həlli peşəkar bilik, iş stajı və iş təcrübəsi, intellektual və fiziki imkanlar, iş şəraiti və keyfiyyəti, işçinin işin yekun nəticəsinə töhfəsi kimi amilləri nəzərə almalı olan etibarlı qiymətləndirmə sisteminin işlənib hazırlanmasını təşkilatın fəaliyyəti tələb edir^[3].

Təşkilatın kadr siyasətinə aşağıdakı amillər təsir göstərir^[4]:

Müxtəlif əmək qanunları və əməklə bağlı qanunvericilik aktları nəzərə alınmalıdır. Siyasətlər ölkənin, əyalətin və/və ya vilayətin qanunlarına uyğun olmalıdır, əks halda onlar təşkilat üçün problemlər yarada bilər^[5].

Təşkilatın bütün daxilində davranış ardıcıllığını qorumaq üçün sosial dəyərlərə və adətlərə hörmət edilməlidir. Siyasət inkişafı bütün icmaların dəyər və təcrübələrini nəzərə almalıdır.

Rəhbərliyin fəlsəfəsi və dəyərləri işçilərə aid məsələlərdə onun hərəkətlərinə təsir göstərir. Buna görə də aydın, geniş fəlsəfə və müəyyən edilmiş dəyərlər olmadan işçilərin idarəetməni başa düşməsi çətin olacaq^[6][7].

Kadrlar siyasəti təşkilatın işçi qüvvəsi üçün lazımsız yük və ya bürobozluq yaradırsa, təşkilatın fəaliyyətinə və ümumi maliyyəsinə təsir göstərə bilər. Təşkilatlar həmçinin siyasəti ədalətli şəkildə tətbiq etməyin və ya aktual saxlamağın nə qədər real olduğunu düşünmək istəyə bilər, çünki bu, işçilər üçün potensial problemlər yarada bilər.