2019 UEFA Avropa Liqası finalı

2019 UEFA Avropa Liqası finalı Avropa Liqasının 2018–19 mövsümünün final matçıdır. 29 may 2019-cu ildə Bakı Olimpiya Stadionunda^[5] keçirilmişdir.

2019 UEFA Avropa Liqası finalı
Turnir	2018–19 UEFA Avropa Liqası
Çelsi Arsenal 4 1
Tarix	29 may 2019 (2019-05-29)
Yer	Bakı Olimpiya Stadionu, Bakı
Matçın adamı	Eden Hazard (Çelsi)[1]
Hakim	Cian Luka Rokki (İtaliya)[2]
Tamaşaçı	51370[3]
Hava	Açıq hava 21 °C (70 °F) 74% rütubət[4]
← 2018 2020 →

Finalda iki ingilis klubu – Arsenal və Çelsi üz-üzə gəldi. Bu artıq onuncu turnir finalıdır ki, eyni ölkənin komandaları üz-üzə gəlir. Finalda 4–1 hesabı ilə qalib gələn Çelsi 2019 UEFA Super Kuboku çərçivəsində 2018–19 UEFA Çempionlar Liqası qalibi ilə üz-üzə gəlib.

Bu mövsümdən etibarən UEFA Avropa Liqasının finalı ilə UEFA Çempionlar Liqasının finalı eyni həftədə baş tutacaqdır.^[6]. 2018-ci ilin martında UEFA matçda əlavə vaxtın oynanacağı təqdirdə komandalara dördüncü oyunçu əvəzetmə hüququnu verdi. Matçın start fiti Bakı vaxtı ilə 23:00-da səsləndi. Matçda həm də Avropa Liqası finalları tarixində ilk dəfə Video köməkçi hakimdən (VAR) istifadə olunmuşdu.^[7]

Bu final Azərbaycanda keçirilən ilk UEFA turnirinin finalı oldu. Stadion həm də UEFA Avro 2020-nin bəzi oyunlarına ev sahibliyi edəcək.^[8]

İlk dəfə 9 dekabr 2016-cı ildə UEFA klub turnirlərinin finallarının keçirilməsiylə bağlı açıq təklif vermə prosesini başlatdı. Bununla bağlı assosiasiyalar öz maraqlarını 2017-ci ilin yanvarın sonuna kimi bildirməli idilər və rəsmi sənədləri həmin ilin 6 iyununa kimi təsdiqləməliydilər.^[9]

UEFA 2017-ci ilin fevralın üçündə finalla maraqlanan 6 assosiasiyanın olduğunu desə də,^[10] həmin ilin 7 iyununda sadəcə 3 federasiya UEFA-ya sənədlərini göndərmişdi:^[11]

2019 UEFA Avropa Liqası Finalı seçimləri

Ölkə	Stadion	Şəhər	Tutum	Qeyd
Azərbaycan	Bakı Olimpiya Stadionu	Bakı	69870	2019 UEFA ÇL finalına da seçim göndərmişdi
İspaniya	Ramon Sançez Pizxuan Stadionu	Sevilya	42500
Türkiyə	Vodafone Park	İstanbul	41903	2019 UEFA Super Kubokuna da seçim göndərmişdi

Təkliflərin dəyərləndirilməsi 14 sentyabr 2017-ci ildə UEFA tərəfindən dərc edildi. Bakı Olimpiya Stadionu sentyabrın 20-si UEFA İcraiyyə Komitəsi tərəfindən finalın keçiriləcəyi stadion olaraq seçildi. Vodafone Park isə 2019 UEFA Super Kubokuna ev sahibliyi etmək hüququ qazandı.^[12]

Ətraflı bax: UEFA Avropa Liqası 2018/2019

Qeyd: E–ev, S–səfər oyunu

Çelsi				Mərhələ	Arsenal
Rəqib	Nəticə			Qrup mərhələsi	Rəqib	Nəticə
PAOK	1–0 (S)			1-ci matç	Vorskla Poltava	4–2 (E)
MOL Vidi	1–0 (E)			2-ci matç	Qarabağ	3–0 (S)
BATE Borisov	3–1 (E)			3-cü matç	Sportinq Lissabon	1–0 (S)
BATE Borisov	1–0 (S)			4-cü matç	Sportinq Lissabon	0–0 (E)
PAOK	4–0 (E)			5-ci matç	Vorskla Poltava	3–0 (S)
MOL Vidi	2–2 (S)			6-cı matç	Qarabağ	1–0 (E)
L qrupu birincisi # Klub O Q B M V.Q B.Q ± Xal 1 Çelsi 6 5 1 0 12 3 +9 16 2 BATE Borisov 6 3 0 3 9 9 0 6 3 MOL Vidi 6 2 1 3 5 7 –2 7 4 PAOK 6 1 0 5 5 12 –7 3				Qrupdakı son nəticələr	E qrupu birincisi # Klub O Q B M V.Q B.Q ± Xal 1 Arsenal 6 5 1 0 12 2 +10 16 2 Sportinq Lissabon 6 4 1 1 13 3 +10 13 3 Vorskla Poltava 6 1 0 5 4 13 –9 3 4 Qarabağ 6 1 0 5 2 13 –11 3
Rəqib	Ümumi nəticə	1-ci matç	2-ci matç	Finala doğru gedilən mərhələlər	Rəqib	Ümumi nəticə	1-ci matç	2-ci matç
Malmö	5–1	2–1 (S)	3–0 (E)	1/16 final	BATE Borisov	3–1	0–1 (S)	3–0 (E)
Dinamo Kiyev	8–0	3–0 (E)	5–0 (S)	1/8 final	Renn	4–3	1–3 (S)	3–0 (E)
Slaviya Praqa	5–3	1–0 (S)	4–3 (E)	1/4 final	Napoli	3–0	2–0 (E)	1–0 (S)
Ayntraxt Frankfurt	2–2 (3–4 pen.)	1–1 (S)	1–1 (ə.v) (E)	Yarı final	Valensiya	7–3	3–1 (E)	4–2 (S)

Final üçün ulduz səfir Niderlandlı məşhur futbolçu, Feyenoordla 2001–02 UEFA Kubokunun həm bombardiri həm də qalibi olmuş Pier van Hoydonkdur.^[13] O həm də 2002-ci il UEFA Super Kubokunda da Borussiya Dortmunda 2 qol vuraraq qələbənin qazanılmasında önəmli pay sahibi olmuşdu.^[14]

Xatırlatmaq lazımdır ki, Bakı Olimpiya Stadionunun tutumu 68700 nəfərdir. Final üçün satışa 64000 bilet çıxarılır. Bunların 37500 biletlik hissəsi Azərbaycan futbol sevərlərinə təqdim edilir.^[15] Buna hər iki finalda iştirak edən klubun tutacaqları 6000-lik yerlər də daxildir. Yerdə qalan 26500 bilet UEFA.com tərəfindən 4 qiymət kateqoriyasında satışa çıxarılır: €140, €90, €50 and €30. 4700 nəfərlik digər hissə isə yerli icraiyyə komitəsinə, təşkilatlara, ticari partnyorlara və sponsorlara, beynəlxalq telekanallara verilir.^[16]

Kubokun səyahət trayektoriyası Avropadan, daha dəqiq desək Cenevrə avtosalonundan 5 mart 2019-cu ildə başladı. Sevilya, Berlin, London, Milan, Moskva və Paris kimi şəhərləri gəzən kubok Bakıya 18 may 2019-cu ildə gəlib çatdı.^[17] Kubok Avropa Liqasının səfiri olan portuqaliyalı futbolçu Nunu Rikardo tərəfindən şəxsən təhvil verilib. Bundan sonra kubok Azərbaycanın regionlarında səyahətə yollanıb və respublikanın ikinci böyük şəhəri qədim Gəncə və Cəbrayıl rayonunun 2016-cı ildə işğaldan azad edilmiş Cocuq Mərcanlı kəndində dayanıb.^[18]

Hər şey gözlənilmədən başladı. İlk hiddətlənən Bakıya getməyə heç hazırlaşmayan adam oldu – bu, Liverpulun alman baş məşqçisi Yürgen Klopp idi. O, finalın keçiriləcəyi günlərdə otellərdə və aviabiletlərə yüksək qiymətlərdən şikayətlənib və eyni zamanda deyib:

Bakı… Bu cür qərar qəbul edən uşaqların səhər yeməyinə nə yediklərini bilmirəm. Anlayışım yoxdur ki, ora necə getmək olar, Bakıya müntəzəm reyslər varmı. Finalların keçirilməsi haqqında qərarlar daha düşünülmüş və əsaslandırılmış olmalıdır. Bu məsuliyyətsizlikdir. Bu cür qərarların necə qəbul edildiyini bilmirəm.[19]

Bundan əlavə, finala maraq gözləniləndən çox az idi. Belə ki, Azərbaycana reysin az olması və viza problemi ingilislərin finala isti yanaşmamasına səbəb oldu. Bu səbəblərə biletin və Bakıda olan otel və hostellərin baha olması da təsir göstərdi.^[20][21] Bu da azmış kimi, avropalıların Heydər Əliyev adına Beynəlxalq Hava Limanının çox kiçik olmasını deməsi, Azərbaycan tərəfinin hər iki London klubuna az yer ayırması bu qalmaqalları daha da qızışdırdı.^[22] Bu söz-söhbətlərin nəticəsində London klublarına ayrılan, satılması nəzərdə tutulan 12000 biletin heç yarısı da satıla bilmədi. Nəticədə hər iki finalçı satılmayan biletlərdən imtina etdi.^[23] Hətta, Arsenal klubu rəsmi açıqlama yayaraq UEFA-nın finalı Bakıda keçirmək qərarını "fiasko", "qəbul edilməz" bir vəziyyət olduğunu dilə gətirdi.^[24] Bundan öncə isə Britaniya Xarici İşlər Nazirliyi Bakını səyahət edən ingilislərə diqqətli olmağı tövsiyə etmişdi.

Qalmaqalları qızışdıran daha bir futbolçu var idi: Henrix Mxitaryan. Azərbaycan tərəfi əvvəllər də erməni idmançıların ölkəyə gəliş və gedişində heç bir problemin olmadığını dilə gətirərək Mxitaryanın da təhlükəsizliyinə tam zəmanət verdiyini desə də, Arsenal Mxitaryanın komanda yoldaşları ilə birgə Bakıya gəlməməsi barədə qərar verdi.

UEFA prezidenti Aleksander Çeferin də Almaniyanın Der Spiegel jurnalına müsahibə verərək bu qalmaqallara münasibət bildirib. O, final oyununun Bakıda keçirilməsi qərarını müdafiə edib:

Terror hücumlarının hədəfində olan Fransada Avropa çempionatını təşkil etməyi bacardıq. Futbol bu cür gərginliklərə görə dayandırılsa, gələcəkdə heç nə təşkil edə bilməyəcəyik.[25] Aleksander Çeferin

İngilis DJ Conas Blu finalın açılış mərasimində 150 nəfər rəqsçinin müşayiəti ilə performans sərgilədi.^[26][27]

29 may 2019 21:45 (Azərbaycan saatı ilə)

Çelsi 4 : 1 Hesabat Arsenal Jiru  49' Pedro  60' Hazard  65' (pen.), 72' Qollar İvobi  69'

Olimpiya Stadionu, Bakı Tamaşaçı: 51370[3] Hakim: Cian Luka Rokki

Çelsi[4]

Arsenal[4]

GK 1 Kepa Arrizabalaqa RB 28 Sezar Azpilikueta (K) CB 27 Andreas Kristensen 68' CB 30 David Luiz LB 33 Emerson Palmiyeri CM 7 N'Qolo Kante CM 5 Jorjinyo CM 17 Mateo Kovaçiç 76' RF 11 Pedro 56' 71' CF 18 Olivye Jiru LF 10 Eden Hazard Əvəzetmələr: GK 13 Villi Kabalyero GK 52 Ceymi Kamminq DF 3 Markos Alonso DF 21 Davide Zappakosta 89' DF 24 Geri Kehil DF 44 Etan Ampadu MF 8 Ross Barkli 76' MF 51 Konor Qalaqer MF 55 Corc Mekekran FW 9 Qonzalo İquayin FW 22 Vilyan 71' Baş məşqçi: Mauritsio Sarri

GK 1 Petr Çex CB 5 Sokratis Papastatopoulos CB 6 Loran Koselni (K) CB 18 Naço Monreal 66' RM 15 Enzli Meytlend-Nayls CM 11 Lukas Torreyra 66' CM 34 Qranit Caka LM 31 Sead Kolaşinaç AM 10 Mesut Özil 77' CF 9 Aleksandr Lakazet CF 14 Pier-Emerik Obameyanq Əvəzetmələr: GK 19 Bernd Leno GK 44 Dejan İliev DF 12 Stefan Lixtştayner DF 20 Şkodran Mustafi DF 25 Karl Cenkinson MF 4 Mohamed Elneni MF 29 Matteo Gündüzi 66' MF 59 Co Villok 77' FW 17 Aleks İvobi 66' FW 23 Denni Uelbek FW 49 Eddi Nketia FW 87 Bukayo Saka Baş məşqçi: Unai Emeri

Oyunun adamı: Eden Hazard (Çelsi)[1] Hakim köməkçiləri:[2] Filippo Meli (İtaliya) Lorenzo Manqanelli (İtaliya) Dördüncü hakim:[2] Daniele Orsato (İtaliya) Video köməkçi hakim:[2] Massimilyano İrrati (İtaliya)

Birinci hissə[28] Statistika Çelsi Arsenal Vurulan qollar 0 0 Ümumi zərbələr 5 4 Dəqiq zərbələr 2 0 Save-lər 0 2 Topa sahib olma 55% 45% Korner zərbələri 3 3 Faullar 8 6 Ofsaydlar 1 1 Sarı kartlar 0 0 Qırmızı kartlar 0 0

İkinci hissə[28] Statistika Çelsi Arsenal Vurulan qollar 4 1 Ümumi zərbələr 9 11 Dəqiq zərbələr 6 2 Save-lər 1 2 Topa sahib olma 42% 58% Korner zərbələri 4 2 Faullar 6 5 Ofsaydlar 0 2 Sarı kartlar 2 0 Qırmızı kartlar 0 0

Oyun sonu[28] Statistika Çelsi Arsenal Vurulan qollar 4 1 Ümumi zərbələr 14 15 Dəqiq zərbələr 8 2 Save-lər 1 4 Topa sahib olma 48% 52% Korner zərbələri 7 5 Faullar 14 11 Ofsaydlar 1 3 Sarı kartlar 2 0 Qırmızı kartlar 0 0

• 2019 UEFA Çempionlar Liqası finalı
• 2019 UEFA Super Kuboku