Abdulrazak Qurna

Abdulrazak Qurna (ing. Abdulrazak Gurnah, suah. Abdulrazak Gurnah; 20 dekabr 1948^[2][3][…], Zənzibar (şəhər), Zənzibar, Tanzaniya^[5]) - ingilis dilində yazan Tanzaniyalı yazıçı . İngiltərədə yaşayır. Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı laureatı ( 2021 ).

Abdulrazak Qurna
ing. Abdulrazak Gurnah suah. Abdulrazak Gurnah ərəb. عبد الرزاق سالم قرنح‎[1]
Doğum adı	Abdulrazak Gurnah
Doğum tarixi	20 dekabr 1948(1948-12-20)[2][3][…] (75 yaş)
Doğum yeri	Zənzibar (şəhər), Zənzibar, Tanzaniya[5]
Təhsili	London Universiteti[d]
Fəaliyyəti	romançı, universitet müəllimi[d], nasir, redaktor, yazıçı
Fəaliyyət illəri	1987-ci ildən
Əsərlərinin dili	ingilis dili
Janr	nəsr
Üzvlüyü	Kral Ədəbiyyat Cəmiyyəti[d] (2006–)[4]
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Booker və Whitbread Mükafatları tərəfindən qısa siyahıya alınan "Paradise" ("Cənnət") (1994), "Desertion" ("Fərari" ) (2005) və Los Angeles Times Book Prize^[ing.] Kitab Mükafatı üçün qısa siyahıya alınmış "By the sea" ("Dəniz kənarında"" (2001) romanlarının müəllifidir.

1948-ci ildə Zanzibar adasında ərəb əsilli müsəlman ailəsində anadan olub. 1968-ci ildə Zanzibarda anti-ərəb fikirləri səbəbindən İngiltərəyə köçərək təhsilini orada davam etdirdi. 1980-1982 -ci illərdə Nigeriyadakı Bayero Universitetində mühazirə oxudu. 1982 -ci ildə İngiltərədəki Kent Universitetində doktorluq dərəcəsi aldı. 1985 -ci ildə müəllim olaraq qəbul edildi və ilk növbədə Şərqi Afrika, Hindistan və Karib hövzəsindəki İngilis koloniyalarından olan postkolonial ədəbiyyat və diaspor yazıçılarının yaradıcılığı haqqında mühazirələr oxudu. Hal-hazırda, professordur, eyni zamanda Kent Universitetinin İngilis dili Bölməsinin aspirantura şöbəsinə rəhbərlik edir .

İki cildlik "Afrika yazılarına dair esselər" toplusunun icraçı redaktoru oldu. "Salman Rüşdiylə həmsöhbət" və "Vasafiri" jurnalının redaktorudur . V. S. Naipaul, Salman Ruşdi və Зои Уикомб^[ing.] daxil olmaqla bir sıra müasir postkolonial yazıçılar yaradıcılığı üzrə tədqiqatların müəllifidir.

Abdulrazak Qurna afrikalı qaçqınların, miqrantların əzablı həyatına, onların Qərb cəmiyyətinddə özlərinə yer tapa bilməmələrinə toxunan psixoloji romanlar yazıb. Nobel ödülünü də məhz müstəmləkəçiliyin nəticələrini həssaslıqla qabartdığına, qitələr və mədəniyyətlər arasındakı uçurumda çabalayan qaçqın talelərini bütün çılpaqlığı ilə işıqlandırdığına görə alıb.

Abdulrazaq Qurna ingilis və suahili dillərində 10 roman və çoxlu hekayələr yazıb.

O, 1987-ci ildə qələmə aldığı "Memory of Departure" (Ayrılışın xatirəsi) adlı ilk romanında Afrikada keçən gənçlik illərinin ardından ölkəsini tərk edən Hassan obrazının yaddaşında iz buraxan postmüstəmləkə dönəminin milli kimlik, şəxsin özünüaxtarışı məsələlərini incələyib.

1988-ci ildə qələmə aldığı ikinci romanı - "Piligrim's Way" romanında daha yaxşı bir yaşam ümidi ilə İngiltərəyə geğələn Tanzaniya əsilli Davud adlı şəxsin müasir ingilis cəmiyyətində köçmənlərə (miqrant) qarşı düşmən münasibət bəsləməsi hallarıyla qarşılaşmasından, paranoik bir durum yaşamasından və çarəni, çıxış yolunu Tanzaniyadakı keçmişini tamamilə silib özünü tam bir avropalı kimi aparmaqda görməsindən bəhs edir.

Yazıçının 1990-cı ildə nəşr etdirdiyi "Dottie" romanında isə, Dottie Badoara (Fatma Balfour) obrazı üzərinden yenə də gəlmə bir şəxsin Avropada bənzər bir yabançılaşma, özgələşmə prosesini təsvir edib.

Fatma Balfurun mələs (metis) kimliyi, irq və etnik mənsubiyyət məsələsinin mühacirlər, sürgünlər, köçmənlər üzərindəki travmatik təsirlərinin, etkilerinin incəliklərini üzə çıxarır.

A.Qurnanın Afrikada və Qərb ölkələrində böyük marağa səbəb olan "By the Sea" (Dəniz kənarında) romanında imperialist ölkələrdə (Qərbdə) təhsil alan şəxslərin fərqli dünyagörüşü ilə Afrikanın yerli adətlərinin, gələnəklərinin qarşılaşmasının doğurduğu ziddiyyətləri, paradoksları təsvir edilir. Romandakı Saleh Ömər adlı gəncin "Quran"ı öyrənməkdən duyduğu milli-dini bağlılıq hissləri ilə müstəmləkəçi ölkədə aldığı Qərb təhsilinin qazandırdığı dünyəvi bilgilər və düşüncələr arasında çarpışması, çabalaması oxucuların diqqətinə çatdırılır.

Abdulrazaq Qurna özü də qaçqın, miqrant olduğu üçün romanlarındakı obrazların daxili dünyasını, onların yaşantılarını, hisslərini bütün xırdalıqları ilə, dolğun şəkildə təsvir etməyi bacarır.

Bu afrikalı yazarın romanlarında qaldırdığı bu məsələlər bu gün Şərq ölkələri üçün də, Qərb üçün də olduqca aktualdır. Liviyadan, Suriyadan, İraqdan, Əfqanıstandan Qərbə üz tutan qaçqınların, miqrantların hər birinin taleyi bir roman, bir film mövzusudur.

• "Gediş xatirəsi" (ing. Memory of Departure 1987)
• "Zəvvarların yolu" (ing. Pilgrims Way, 1988)
• "Dotti" (ing. Dottie, 1990)
• "Cənnət" (ing. Paradise , 1994)
• "Sükuta heyran" (ing. Admiring Silence , 1996)
• "Dəniz kənarında" (ing. By the Sea, 2001)
• "Səhra" (ing. Desertion , 2005)
• "Anam Afrikada bir fermada yaşayırdı" (ing. My Mother Lived on a Farm in Africa , 2006) - qısa hekayələr toplusu
• "Son hədiyyə" (ing. The Last Gift , 2011)
• "Çınqıl ürək" (ing. Gravel Heart, 2017)