Adi kirpilər cinsi
 | Bu məqaləyə hansısa kateqoriya əlavə edilməmişdir. Məqaləyə kateqoriyalar əlavə edərək töhfə verə bilərsiz. |
Adi kirpilər cinsi (lat. Erinaceus)-Orta ölcülüdür. İri başında iynələr “yivlə” iki hissəyə bolünmüşdür. Onlar səthi hamardır. Rəngi qonurumtul və açıq zolaqların növbələnməsindən ibarətdir. İrəli qatlanmış qulağı başın uzunluğunun yarısından qısadır.Cinsin arealı Avropa, Asiya və Afrikada geniş əraziləri əhatə edir. 40 qədər növü var. Qafqazda yalnız bir növü yaşayır.
| Ağdöş kirpi | ||||
|---|---|---|---|---|
| Elmi təsnifat | ||||
|
XƏTA: latin parametri doldurulmayıb. |
||||
| Beynəlxalq elmi adı | ||||
|
XƏTA HAQQINDA MƏLUMAT Bu parametr doldurulmayıb: latin |
||||
| ||||
Xarici görünüşü[redaktə | mənbəni redaktə et]
Kütləsi 426-1305 q, bədəninin uzunluğu 200-352, quyruğu 20 -41, pəncəsi 35-47.9 mm olan iri heyvanlardır. İynəli zirehinin rəngi çox muxtəlif olub açıq bozdan qara qonura qədər dəyişir. Çox vaxt o qədər tünd olur ki, bəzi zooloqlar bu kirpiləri melansit hesab edirlər. Döşündə səciyyəvi ağ xal vardır.[1]
Qidalanması[redaktə | mənbəni redaktə et]
Cücülər, soxulcanlar, molyusklar, təhlükəli qurbağalar, kərtənkələlər, ilanlar, meyvələrlə (alca, alma,armud, giləmeyvə və s.) qidalanır.
Həyat tərzi[redaktə | mənbəni redaktə et]
Ağdöş kirpi təbii və antropogen sistemlərin mühüm komponentidir. Böyük miqdarda heyvan mənşəli yem qəbul edən bu heyvanlar tarlaların, bağların və meşələrin ziyanvericilərinə bioloji təzyiq funksiyasını yerinə yetirirlər. Faydalı cücüləri yeməklə, xırda quşların yuvalarını dağıtmaqla müəyyən ziyan da vurur. Gənələrin aralıq sahibi kimi təhlükəli xəstəlikləri keçirə bilər.(Cokolov,Tembotov,1989).
Arealı[redaktə | mənbəni redaktə et]
Mərkəzi və Şərqi Avropada (Belovej cəngəlliyindən Moskva və Permdən cənuba doğru), Qafqazda, Kiçik Asiyanın bir sıra rayonlarında, Qərbi Sibirin cənubunda və Qazaxıstanın şimalında yaşayır. V. Y. Sokolov və A.K.Tembatova gorə(1989) Şərgi Zaqafqaziyada E.c. (Transcaucasicus Satunin) yarımnövü yaşayır .Azərbaycanda d.s 1000 m-ə qədər geniş yayılmış bu növ yarımsəhralarda, çöllərdə ,aran meşələrində və dag meşələri qurşağının alt 1/3-də rast gəlinir.[2] Araz vadisi boyunca Naxçıvan Respublikasına girir. Tuqay meşələri və bağların sıx cəngəlliklərində, ot bitkiçilikli kolluqlarda yaşayır. Seyrək hallarda yarğanlarda və bozdağların açıq çöllərində rast gəlinir. Hər yerdə azsaylıdır.
Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]
- Cokoлов В.Е. и А.К Темботов. Несекомоядные . Позвоночные Кавказа.-М. Наука,1989,531с.
- Верещагин Н.К. Каталог зверей Азервайджана. — Баку:Изд-во АН Азерб.ССР,1947;3-144.