Ana (rəsm əsəri)

*Ana*
Ana
Rəssam	Toğrul Nərimanbəyov
Tarixi	1966
Materialı	Kətan, yağlı boya

Ana — azərbaycanlı rəssam Toğrul Nərimanbəyovun 1966-cı ildə çəkdiyi rəsm əsəri. Azərbaycanlı rəssam Toğrul Nərimanbəyovun 1966-cı ildə çəkdiyi "Ana" rəsmində üzü qırışlı bir qadın təsvir olunub. O bu portret üçün öz dayəsini model seçib.^[1]

Fon

1930-cu ilin sonlarında Toğrul Nərimanbəyovun atası Fərman Nərimanbəyov Avropada təhsil almış digər azərbaycanlılar kimi represiyyaya məruz qalır və Sibirin Marinski şəhərinə sürgün edilir. Daha sonra anası da həbs edilərək sürgün edilir. Toğrul Nərimanbəyov bir müddət anası ilə birgə həbsdə yaşayır. Daha sonra məktəbə başlayır və səhərlər dərsə gedib axşam yenidən həbsxanaya qayıdaraq çətin şəraitdə təhsil alır.^[2] 1941-ci ildə Fransa Almaniya tərəfindən işğal olunarkən Toğrul Nərimanbəyovun anası İrma xanımın qarşısına Fransa vətəndaşlığından çıxması əks halda sürgün edilməsi şərti qoyulsa da o vətəndaşlıqdan çıxmayaraq əvvəlcə Qostanaya daha sonra Səmərqəndə sürgünə göndərilir. Valideynləri həbsdə olduğu bu illərdə Toğrul və qardaşına Polyak əsilli dayələri Anna Andreyevna baxır. Əsərdə rol modeli məhz Anna Andreyevnadır.^[3]

Təsvir

Bu, qara və mavi fonda rəsmin mərkəzində öndən təsvir edilmiş ağ saçlı və üzündə qırışlar olan yaşlı qadının frontal portretidir. Fiqurun iri gözləri və yuvarlaq siması var, baxışları ifadəlidir və gözləri bir az aşağı çevrilmişdir. Əsər çox az rəng ilə təsvir edilmiş və mavi və qara çalarları ilə tamamlanmışdır.^[4]

Rus sənət tarixçisi Qriqori Anisimovun bu əsəri şərh edərkən yazır:

Qadının baxışları harasa uzaq bir yerə zillənib, bəlkə də o öz çətin olan keçmişi haqqında düşünür. Amma bu qürurlu sima xeyirxah işıqla işıqlanındırılıb, uşaq etibarlı bu yumşaq baxışlı simanı bir dəfə görüb ömürlük yadda saxlamaq olar.

Anisimov qeyd edir ki, Nərimanbəyov bu əsərində abstrakt humanizmdən uzaq, real və romantik obrazı təsvir edir. Bu şəkildə həm də rəssamın mövqeyi aydın şəkildə ortaya çıxıb.^[1]

Rəsmin müəllifi Toğrul Nərimanbəyov əsəri haqqında bunları deyirdi:^[1]

İş zamanı modelin xarakterik cizgiləri arxa plana keçdi, mən psixoloji xüsusiyyətlərin, insanın daxili dünyasının inandırıcı təfsirini göstərməyi vacib bilirdim. Mən qarşıma qoyduğum məqsədəuyğun olan dəqiq rənglər quruluşunu tapmaq istəyirdim. Mən rəsmin bütün aparıcı fikrini tabe edəcək və işin başlanğıcı olacaq böyük bir kompoziysiya axtarırdım. Bu fikir isə Ananın lirikanın və dünya faciəsinin mərkəzi olmasıdır. Mən onda insanlığın qəliz bioqrafiyasını hiss edirəm. Yalnız qəliz deyil həm də yüksəkdir. Ana dünyadakı bütün xeyirxahlıqların simvoludur. Bəlkə də bu çox şişirdilmiş deyimdir lakin və öz ideyamı daha dəqiq başa salmaq istəyirdim.

Həmçinin bax

İstinadlar

↑ ¹ ² ³ Anisimov Qriqori. Живые краски Апшерона ([[Azərbaycan dili|azərb]]. Abşeronun canlı rəngləri‎). Bakı: Gənclik nəşriyyatı. 1978. səh. 123-124.
↑ Muğallı, 2015. səh. 91
↑ Səməd, 2011. səh. 54
↑ Muğallı, 2015. səh. 138

Mənbə

Möhbəddin Səməd. Toğrul Nərimanbəyov, Şux rənglərin təranəsi. Bakı: Çağdaş As nəşriyyatı. 2011.
Vagif Muğallı. TUĞRUL NERİMANBEYOV’UN AZERBAYCAN RESİM SANATI İÇİNDEKİ YERİ VE ÖNEMİ. Ankara: T.C. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ SANAT TARİHİ ANABİLİM DALI. 2015.

[:0-1] ¹ ² ³ Anisimov Qriqori. Живые краски Апшерона ([[Azərbaycan dili|azərb]]. Abşeronun canlı rəngləri‎). Bakı: Gənclik nəşriyyatı. 1978. səh. 123-124.

[FOOTNOTEMuğallı201591-2] Muğallı, 2015. səh. 91

[FOOTNOTESəməd201154-3] Səməd, 2011. səh. 54

[FOOTNOTEMuğallı2015138-4] Muğallı, 2015. səh. 138

[1]

[2]

[3]

[4]

Toğrul Nərimanbəyov
Əsərləri	Qardaşın portreti (1953) • Yaylaqdan dönüş (1954) • Baltik dənizinin balıqçıları (1955) • Narın natürmortu (1957) • Xəzər üzərində şəfəq (1957) • İşıqlı gələcək üçün (1959) • Narlar (1959) • Rəssam Səttar Bəhlulzadənin portreti (1959) • Narlar və armudlar (1961) • Xoşbəxtlik (rəsm əsəri) (1961) • Siqaret çəkən Səttar (1961) • Polşalı qızın portreti (1961) • Rəssamın portreti (1962) • Sevinc (1963) • Qoca çinar (1964) • Həyat naminə (1965) • Göyçay bağlarında (1965) • Bəstəkar Arif Məlikov (1965) • Sədaqət (1965) • Bakı (rəsm əsəri) (1965) • Buzovna kəndində bayram (1965) • Gənc rəssam (1965) • Ana (1966) • Qız qalası (1966) • Muğam (1966) • Rəssam Cahid Camal (1966) • Yaylaqda (1966) • Fransız balerina İvet Şovire (1966) • Çobanın ailəsi (1967) • Rəssam Elbəy Rzaquliyevin ailəsi (1967) • Toma (1968) • Qız və natürmort (1968) • Məhsuldarlıq (1970) • Mahnı (1970) • Dehlidə gəzinti (1971) • Mədrəsə yaxınlığında okean (1971) • Yelpiklərlə oğlan (1971) • Şöhrət (1971) • Bayramqabağı (1971) • Yapon qızın portreti (1971) • Arzular ağacı (1972) • İliç körfəzi (1972) • Sevimli şəhər (1972) • Şantiniketonda yarmarka (1972) • Ağacın altında qadın (1972) • Hindistanda yarmarka (1972) • Günel (rəsm əsəri) (1972) • Ata oğlu ilə (1974) • Aysel (rəsm əsəri) (1974) • Avtoportret (1974) • Məhsul bayramı (1975) • Günay (rəsm əsəri) (1975) • Payız bazarı (1976) • Çayxanada səhər (2000) • Xalq müğənnisi Yavər xanım (1977) • Aşiq olmuş aşıq (1977) • Tamilla (əsər) (1977) • Talış dağlarında (1978) • Milli güləş. Pəhləvanlar (1979) • Havana (1979) • Diqna (1979) • Bakı avtoportreti (1979) • Qədim Səmərqənddə dəfn (1981) • Səmərqənd xatirələri (1981) • Ana və uşaq (1981) • Ananın portreti (1981) • Səhər (rəsm əsəri) (1982) • Xalq teatrı (1982) • Bayram (1982) • Sevil (1995)
Filmoqrafiya	Toğrul Nərimanbəyov (film, 1966) • Qobustan (film, 1967) • Əllər və rənglər (film, 1974) • Dədə Qorqud (film, 1975) • Dantenin yubileyi (film, 1978) • Rənglərin melodiyası (film, 1981) • Salam, Zeynəb! (film, 1982) • Yeddi gözəl (film, 1982) • Toğrul (film, 2011)
Ailəsi	Nərimanbəylilər • Əmir bəy Nərimanbəyov (babası) • Fərman bəy Nərimanbəyli (atası) • Vidadi Nərimanbəyov (qardaşı) • Elmira Hüseynova (I həyat yoldaşı) • Əsmər Nərimanbəyova (qızı) • Fransua Nərimanbəyov (oğlu)