Andreyanov adaları
Adreyanov adaları (ing. Andreanof Islands, aleut. Niiĝuĝin tanangis[1]) — Aleut arxipelaqında yerləşən bir qrup ada. Qərbdə Amçitka boğazı ilə Siçovul adalarından, şərqdə Amukta boğazı ilə Dörd Dağ adalarından ayrılır.
| Adreyanov adaları | |
|---|---|
| ing. Andreanof Islands | |
 | |
| Ümumi məlumatlar | |
| Ümumi sahəsi | 3924,737 km² |
| Hündür nöqtəsi | 1806 m |
| Əhalisi | 412 nəfər (2000-ci il) |
| Yerləşməsi | |
| 53°13′ şm. e. 174°14′ q. u.HGYO | |
| Ölkə |
 ABŞ |
| Akvatoriya | |
|
|
|
|
|
|
 Vikianbarda əlaqəli mediafayllar | |
Coğrafiya
[redaktə | mənbəni redaktə et]Adaların uzunluğu təxminən 440 km-dir. Qrupa 46 vulkanik ada və bir çox kiçik qayalıq daxildir. Delarov adaları da daxil olmaqla ümumi sahəsi 3924,737 km²-dir. Ən yüksək nöqtəsi Tanaqa vulkanıdır[2] (1806 m).
Delarov adaları Adreyanov adalarının alt qrupudur və arxipelaqın ən qərb adalarını əhatə edir.
Qrupun ən böyük adaları bunlardır: Qorelı, Tanaqa, Kanaqa, Adak, Kaqalaska, Bolşoy Sitkin, Atka, Amlia və Siquam.
Andreyanov adaları demək olar ki, davamlı külək səbəbindən adətən dumanlı və ağacsız olur. Bitki örtüyü subarktik kolluqlar və çəmənliklərdən ibarətdir. Burada qütb tülkülərinə, sahil sularında isə çoxlu treska və kambalakimilərə rast gəlinir.
Adalar seysmik aktiv zonada yerləşir. Burada hər gün rixter şkalası üzrə 3 bal gücündə təkanlar qeydə alınır. Ən böyük zəlzələlər 1957 və 2007-ci illərdə müvafiq olaraq 8,6 və 7,2 bal gücündə baş vermişdir[3][4].
Tarix
[redaktə | mənbəni redaktə et]Adalar ilk dəfə 1760-1764-cü illərdə rus dənizçiləri Andreyan Tolstı, Pyotr Vasyutkin və Maksim Lazarevin ekspedisiyası nəticəsində kəşf və təsvir edilmişdir. 1761-ci ildə "Andreyan" gəmisinin adı ilə adlandırılmışdır.
İkinci Dünya müharibəsi zamanı adalarda bir neçə Amerika hərbi bazası yerləşirdi. Müharibədən sonra Adak adasındakı baza genişləndirilərək daimi hala gətirilir, lakin 1995-ci ildə bağlanılır.
Əhali
[redaktə | mənbəni redaktə et]2000-ci il siyahıyaalınmasına görə əhalisi 412 nəfər olmuşdur. Ən böyük yaşayış məntəqəsi olan Adak eyni adlı adada yerləşir. 18-ci əsrdə adalarda 3000-ə qədər aleut yaşayırdı[5].
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ Bergsland, K Aleut Dictionary Fairbanks: Alaska Native Language Center, 1994
- ↑ "Большая советская энциклопедия. Андреяновские острова" (rus). 2013-04-16 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-23.
- ↑ "Magnitude 8.6 — Andreanof Islands, Alaska". USGS Earthquake (ingilis). 2012-07-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-07.
- ↑ "Magnitude 7.2 — Andreanof Islands, Alaska". USGS Earthquake (ingilis). 2010-01-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-03-07.
- ↑ "Промысловое освоение алеутских о-вов русскими промышленниками (1743—1783)". 2011-06-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-11-06.
