Apollon Kutateladze

Apollon Karamanoviç Kutateladze (gürc. აპოლონ ყარამანის ძე ქუთათელაძე; 25 dekabr 1899 (6 yanvar 1900)[1], Xoni, İmereti[2][1] – 25 iyun 1972[2][1], Tbilisi[2][1]) — Sovet, gürcü rəssam-rəssam, qrafika rəssamı. SSRİ xalq rəssamı (1970).

Apollon Karamanoviç Kutateladze
gürc. აპოლონ ყარამანის ძე ქუთათელაძე
Doğum tarixi 25 dekabr 1899 (6 yanvar 1900)[1]
Doğum yeri
Vəfat tarixi 25 iyun 1972(1972-06-25)[2][1] (72 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Uşaqları 5
Fəaliyyəti rəssam
Təhsili
Üzvlüyü
  • SSRİ Rəssamlıq Akademiyası[d][1]
Mükafatları "Qırmızı əmək bayrağı" ordeni "Şərəf nişanı" ordeni
SSRİ xalq rəssamı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Potidə gimnaziyada, sonra "Qafqaz Rəssamları Təşviq Cəmiyyəti"nin məktəbində (1914–1915), Tiflisdə N.V.Sklifosovskinin (1915) rəngarlıq-rəssamlıq məktəbində təhsil almışdır.[3]

1916-cı ildə könüllü olaraq hərbi xidmətə getdi. 1916–1921-ci illərdə Zakariya Tuşmalişvilinin alayında poruçik rütbəsində xidmət etmişdir. 1921-ci ildə Gürcüstan Müstəqillik Müharibəsinin iştirakçısı olmuşdur. Müstəqillik müdafiəçiləri məğlub olduqdan sonra o, Metexi qalasında həbsdə saxlanılmış güllələnmədən son anda xilas olmuşdur.

1922–1926-cı illərdə Tbilisi Rəssamlıq Akademiyasında G.İ.Qabaşvili, E.E.Lansere, İ.A.Şarlmandan təhsil almış, ardınca Leninqradda təlim keçmişdir.

1920-ci illərin əvvəllərində o, "Nialgi" (Krokodil, Tiflis) satirik jurnalının redaksiyasında işləmişdir.

İZO-Rəssamların Azad Həmkarlar Təşkilatının məsul katibi (1922–1926) çalışmışdır. 1930-cu ildə "Sarma" Gürcüstan İnqilabçı Rəssamlar Assosiasiyasının həmtəsisçisi olmuşdur.[4]

1943-cü ildən Tbilisidə yaşayıb fəaliyyət göstərib, Tbilisi Rəssamlıq Akademiyasında dərs deyib, 1946-cı ildən professor, 1959–1972-ci illərdə Rəssamlıq Akademiyasının rektoru olub.

O, qeyri-adi enerjili, istedadlı təşkilatçı, diplomat, böyük bəstəkar idi, o, nəinki bu statusdan məhrum olmaq üzrə olan və faktiki olaraq ləğv olunmaq üzrə olan Tbilisi Rəssamlıq Akademiyasının statusunu müdafiə edə bildi, həm də Akademiyanın yeni korpusuna çevrilən səkkiz mərtəbəli binanın tikintisi və orada yeni fakültələr açılmasına nail oldu. Apolon Kutateladze yadadıcı rəssam kimi isə çoxfiqurlu kompozisiyanın misilsiz ustası idi. Sərhədsiz təxəyyül və şifahi rəsm üçün heyrətamiz istedad ona ən görkəmli rəssamların qısa müddətdə tamamlamaq üçün bir neçə il çəkəcəkləri irimiqyaslı təsviri təsvirlər yaratmağa imkan verdi. Onun sərgidəki şəkilləri xüsusi maraq doğururdu.

Gürcüstan SSR Rəssamlar İttifaqı İdarə Heyətinin üzvü, SSRİ Rəssamlar İttifaqı İdarə Heyətinin üzvü və SSRİ Rəssamlıq Akademiyasının müxbir üzvü (1967) seçilmişdir.

Apollon Kutateladze 1972-ci il iyunun 25-də Tbilisidə vəfat etmişdir. Yazıçılar və ictimai xadimlərin Didube panteonunda dəfn edilmişdir.

Ailəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Birinci həyat yoldaşı — Vera Georgieyvna Kutateladze (qız soyadı Megreladze), ixtisasca həkim olub.
    • Oğlu — Tariel Kutateladze (1921 -?), gürcü memar.
    • Oğlu — Quram Kutateladze (1924–1979), rəssam. Gürcüstan SSR əməkdar artisti.
  • İkinci həyat yoldaşı — Maria İvanovna Evdokimovadır.
    • Qızı — Manana Kutateladze.
    • Qızı — Nana Kutateladze (1946–2015), G.K. Totibadze ilə evli olub.[5].
      • Nəvəsi — Georgi Totibadze (1967-ci il təvəllüdlü), rəssam, idmançı, karate üzrə ölkə çempionatında beş qızıl,[6] Yaponiyada keçirilən nüfuzlu beynəlxalq turnirdə gümüş və dünya çempionatında iki bürünc medala sahibdir.[7]
      • Nəvəsi — Konstantin Totibadze (1969-cu il təvəllüdlü), rəssam, idmançı, üçqat Rusiya çempionu, karate üzrə dünya çempionatının bürünc mükafatçısı.[8][9]
      • Nəvəsi — Mariya Totibadze (1972-ci il təvəllüdlü), dizayner, modelyer, Parisdə yaşayır və işləyir.[10]
        • Nəticəsi — Musya Totibadze (1996), müğənni, model.[11]
        • Nəticəsi — Anton Totibadze (1993), rəssam.[12]
  • Üçüncü həyat yoldaşı — Mirel Kirillovna Zdaneviç-Kutateladze, Kirill Zdaneviçin qızı
    • Oğlu — Karaman Kutateladze, rəssam.[13].

Mükafatları

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yaradıcılığı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tarixi rəsmlər:

  • "Yoldaş Stalin 1902-ci ildə Batumi fəhlələrinin nümayişinin rəhbəridir";[15]
  • "Yoldaş Stalinin 1902-ci ildə Acarıstan kəndliləri ilə söhbəti";[16]
  • "Serqo Orconikidze dağlıları Qroznı şəhərini müdafiə etməyə çağırır",[17], 1938, Regional Diyarşünaslıq Muzeyi, Çerkessk;
  • "Çariça Tamara ovda", 1970;

Məişət rəsmləri:

Sərgiləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Gürcüstan İnqilabçı Rəssamlar Assosiasiyasının rəsm sərgisi "Sarma", 1931, Tbilisi;[18]
  • "Fəhlə və Kəndli Qırmızı Ordusunun 15 illiyi", Moskva, 1933;
  • "Fəhlə və Kəndlilərin Qırmızı Ordusunun iyirmi illiyi", Moskva, 1938;
  • "Sosializm sənayesi", Moskva, 1939;
  • "Ümumiittifaq İncəsənət Sərgisi", Moskva, 1946, 1947, 1955;

Xatirəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Tbilisidə bir küçə Apollon Kutateladzenin adını daşıyır.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Гудиашвили Н. Аполлон Кутателадзе. Тбилиси: издательство Союза писателей Грузии «Заря востока». 1958.[19]
  • Кутателадзе Аполлон. Грузия. Москва: Огиз - Молодая гвардия. 1931.[20],[21]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 https://artinvestment.ru/en/auctions/26580/biography.html.
  2. ↑ 1 2 3 4 5 6 Кутателадзе Аполлон Караманович // Большая советская энциклопедия (rus.): [в 30 т.]. / под ред. А. М. Прохорова 3-е изд. Москва: Советская энциклопедия, 1969.
  3. ↑ "Труженик искусства". 2021-10-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-27.
  4. ↑ "Грузинский художник Кутателадзе Аполлон Караманович (artist Kutateladze Apollon Karamanovich)". socrealizm.com.ua. 2019-12-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-24.
  5. ↑ "Пока все дома — дом четвертый" (ingilis). 2018-02-03 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-05.
  6. ↑ "Счастливое число" (rus). 2018-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-05.
  7. ↑ "PHILLIPS: Gogi Totibadze" (ingilis). Phillips. 2018-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-05.
  8. ↑ "ЗАСТОЛЬНАЯ ЖИВОПИСЬ БРАТЬЕВ ТОТИБАДЗЕ | ARTотека еды" (rus). www.art-eda.info. 2018-02-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-05.
  9. ↑ "Phillips: UK010612, Kostya Totibadze" (ingilis). Phillips. 2018-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-05.
  10. ↑ "Культовые героини мирового кино в дебютной коллекции бренда Cinema de Mes Nuits" (rus). 2018-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-05.
  11. ↑ "ცეცხლისფერთმიანი მუსია თოთიბაძე Chanel Haute Couture-ს სინჯებზე". What I See | Online Magazine (ingilis). 2014-04-29. 2018-02-03 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-05.
  12. ↑ "Художник Антон Тотибадзе: «Эта шаурма шикарная, мне нравится её форма — она как женщина»". The Village. 2018-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-05.
  13. ↑ "МАСТЕРСКАЯ ХУДОЖНИКА КАРАМАНА КУТАТЕЛАДЗЕ". 2016-09-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-27.
  14. ↑ "Указ Президиума ВС СССР от 24.02.1941". 2018-12-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-27.
  15. ↑ "Товарищ Сталин — руководитель демонстрации батумских рабочих в 1902 году". 2018-07-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-07-13.
  16. ↑ "Иллюстрации — Персоны — Кутателадзе Аполлон Караманович (06.01.1900-1972)". 2016-06-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-04-19.
  17. ↑ "А. К. Кутателадзе. Орджоникидзе призывает горцев встать на защиту г. Грозного". 2018-10-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-10-27.
  18. ↑ МАСЛОВКА - художники, картины, биографии, фотографии. Живопись, рисунок, скульптура. 20-й век. "МАСЛОВКА - художники, картины, биографии, фотографии. Живопись, рисунок, скульптура. 20-й век : 1931 г. Грузинская ССР". www.maslovka.org. 2018-02-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-24.
  19. ↑ "20170530_065139.jpg". Яндекс.Фотки. 2018-02-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2018-02-24.
  20. ↑ BERNARD QUARITCH LTD. "Русская литература и переводы" (pdf). https://www.quaritch.com/ (ingilis). Bernard Quaritch. 1. 27. 2018-02-25 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 24.
  21. ↑ Кутателадзе,_Аполлон_Караманович. Грузия. Москва: Молодая гвардия. 1931.