Azad proqram təminatı fondu

Azad proqram təminatı fondu (APTF; ing. Free Software Foundation, FSF) – azad proqram təminatı hərəkatını və xüsusən də GNU Layihəsini dəstəkləmək üçün 1985-ci il oktyabr ayında Massaçusets ştatının Boston şəhərində[6] Riçard Stallman[7] tərəfindən yaradılmış qeyri-kommersiya təşkilatı.[8]

Azad proqram təminatı fondu
FSF
Loqonun şəkli
Növü 501(c)(3) təşkilatı[d][1][2]
Yaranma tarixi 4 oktyabr 1985[3]
Mərkəzi
Qurucusu
Sədr Riçard Stolman[5]
fsf.org
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Yarandığı vaxtdan 1990-cı illərin ortalarına qədər Fondun vəsaitləri ilk növbədə pulsuz proqram təminatı yazmaq üçün tərtibatçıların işə götürülməsi üçün istifadə olunurdu.

1990-cı illərin ortalarından axırlarına qədər pulsuz proqram təminatı bir çox şirkətlər və şəxslər tərəfindən yaradılmışdır, ona görə də Fondun əməkdaşları və könüllüləri əsasən azad proqram təminatı sahəsində hüquqi və təşkilati məsələlərlə məşğul olurlar.

Tarixi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Azad proqram təminatı fondu 1985-ci ildə ödənişsiz proqram təminatının işlənib hazırlanmasını dəstəkləyən qeyri-kommersiya korporasiyası kimi təsis edilmişdir. Bu, dərsliklərin və lentlərin satışı kimi mövcud GNU layihələrini davam etdirmiş, ödənişsiz proqram təminatı sisteminin tərtibatçılarını işə götürmüşdür.[9] Azad proqram təminatı fondu o vaxtdan bəri bu fəaliyyətləri davam etdirir, həmçinin azad proqram təminatı hərəkatını müdafiə edir. APTF həmçinin, bir neçə ödənişsiz proqram lisenziyasının idarəedicisidir. Yəni, APTF dərc edir və lazım gəldikdə düzəlişlər etmək imkanına malikdir.[10]

2001-ci ilin sonunda o vaxtkı icraçı direktor Bredli Kun Moqlen, Devid Turner və Piter Braunun köməyi ilə bu səyləri APTF-nin GPL Uyğunluq Laboratoriyalarında rəsmiləşdirmişdir. 2002–2004-cü illərdə "Linksys" və "OpenTV"yə qarşı olanlar kimi yüksək profilli GPL icra işləri tez-tez baş vermişdir.[11][12][13] GPL-nin tətbiqi və GPL uyğunluğu üzrə maarifləndirici kampaniyalar bu müddət ərzində APTF-nin səylərinin əsas diqqət mərkəzində olmuşdur.[14][15]

2003-cü ilin martında ŞƏT IBM-ə qarşı iddia qaldırmışdı ki, IBM-in müxtəlif ödənişsiz proqram təminatına, o cümlədən APTF-nin GNU-ya verdiyi töhfələr ŞƏT-in hüquqlarını pozur. APTF heç vaxt iddianın tərəfi olmasa da, APTF 5 noyabr 2003-cü ildə məhkəməyə çağırılmışdır. 2003 və 2004-cü illər ərzində APTF iddiaya cavab vermək və onun azad proqram təminatının qəbulu və təşviqinə mənfi təsirini azaltmaq üçün böyük vəkillik səyi göstərmişdir.[16][17]

APTF 2003-cü ildən 2005-ci ilə qədər GPL və ətraf qanunları izah etmək üçün hüquqi seminarlar keçirmişdir.[18] Adətən Bredli Kun və Deniel Raviçer tərəfindən tədris edilən bu seminarlar CLE krediti təklif edirdi və GPL üzrə rəsmi hüquqi təhsil vermək üçün ilk cəhd idi.[17][19][20][21] 2007-ci ildə APTF əhəmiyyətli kənar girişdən sonra GNU Ümumi İctimai Lisenziyasının üçüncü versiyasını nəşr etmişdir.[22][23]

2019-cu ilin sentyabrında Riçard Stolman Cefri Epşteynin seks alveri qalmaqalı ilə bağlı o vaxt vəfat etmiş Marvin Minskinin müdafiəsi üçün mübahisəli şərhlər söyləməsinə cavab olaraq jurnalistlərin və açıq mənbə icmasının üzvlərinin təzyiqindən sonra ATPF prezidenti vəzifəsindən istefa vermişdir.[24] Buna baxmayaraq, Stallman GNU Layihəsinin rəhbəri olaraq qalmışdır və 2021-ci ildə ATPF-nin direktorlar şurasına qayıtmışdır.[25][26][27][28]

Cari layihə[redaktə | mənbəni redaktə et]

Fond pulsuz proqram təminatı kimi lisenziyalı tam əməliyyat sistemini təmin etmək üçün davam edən səy olan GNU Layihəsinə sponsorluq edir

Həmçinin bax[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ https://www.fsf.org/working-together/profiles/free-software-foundation.
  2. ↑ https://www.charitynavigator.org/ein/042888848.
  3. ↑ http://corp.sec.state.ma.us/CorpWeb/CorpSearch/CorpSummary.aspx?FEIN=042888848&SEARCH_TYPE=1.
  4. ↑ 1 2 Deutsche Nationalbibliothek Record #5276838-7 // Ümumi tənzimləmə nəzarəti (GND) (alm.). 2012—2016.
  5. ↑ Richard M. Stallman resigns — Free Software Foundation — working together for free software. Azad proqram təminatı fondu, 2019.
  6. ↑ "Free Software Foundation, Boston, United States". bizpages.org. 2020-02-27 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2020-03-07.
  7. ↑ Corrado, Edward M.; Moualison Sandy, Heather; Mitchell, Erik T. "Nullis in Verba: The Free Software Movement as a model for Openness and Transparency". Technical Services Quarterly (ingilis). 35 (3). 2018-07-03: 269–279. doi:10.1080/07317131.2018.1456849. ISSN 0731-7131. 2023-07-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-09.
  8. ↑ "The Free Software Foundation (FSF) is a nonprofit with a worldwide mission to promote computer user freedom. We defend the rights of all software users". 2018-07-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2022-10-07.
  9. ↑ "The GNU Project". Free Software Foundation. August 9, 2019 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 24, 2012.
  10. ↑ "Licenses". Free Software Foundation. April 6, 2011 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: June 24, 2012.
  11. ↑ Meeker, Heather. "The Legend of Linksys". 2005-06-28. 2009-04-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-08-11. Hosted on the Wayback Machine.
  12. ↑ Gillmor, Dan. "GPL Legal Battle Coming?". SiliconValley.com (a division of the San Jose Mercury News). 2003-05-21. 2003-05-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-08-11.
  13. ↑ Turner, David; Bradley M. Kuhn. "Linksys/Cisco GPL Violations". LWN.net. 2003-09-29. 2007-08-31 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-08-11.
  14. ↑ Kennedy, Dennis. "A Great Learning Opportunity for Software Lawyers – Upcoming GPL Seminar". 2004-01-11. 2007-09-28 tarixində arxivləşdirilib.
  15. ↑ Lord, Timothy. "Seminar On Details Of The GPL And Related Licenses". Slashdot. 2003-07-18. 2011-06-06 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-08-11.
  16. ↑ Kuhn, Bradley. "The SCO Subpoena of FSF". Free Software Foundation. 2004-05-18. 2007-06-08 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2007-08-11.
  17. ↑ 1 2 "FSF To Host Free Software Licensing Seminars and Discussions on SCO v. IBM in New York" (Press-reliz). Gnu.org. 2008-05-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-30.
  18. ↑ "Seminar On Details Of The GPL And Related Licenses". 2003-07-18. 2023-04-29 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-04.
  19. ↑ "FSF To Host Free Software Licensing Seminars and Discussions on SCO v. IBM in New York" (Press-reliz). Gnu.org. 2008-05-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2011-08-30.
  20. ↑ Kuhn, Bradley M. "FSF Bulletin Issue 2, June 2003". Free Software Foundation. June 2003. 2008-05-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-04. On Friday 8 August 2003, we will hold a seminar on the GNU GPL. The seminar, titled "Free Software Licensing and the GNU GPL", will be co-led by Daniel Ravicher, Outside Counsel to FSF from Patterson Belknap Webb & Tyler, and Bradley M. Kuhn, Executive Director of FSF.
  21. ↑ Sullivan, John. "FSF Seminar in NYC on September 28". Free Software Foundation. 2005-08-25. 2019-10-13 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2008-07-04.
  22. ↑ "GNU General Public License". 29 July 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 June 2012.
  23. ↑ "GNU GENERAL PUBLIC LICENSE". gplv3.fsf.org. 2008-10-02 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2012-06-25.
  24. ↑ Bort, Julie. "A programmer explains why he's willing to quit rather than work with industry legend Richard Stallman, who resigned from MIT after controversial remarks on Jeffrey Epstein". businessinsider.com. Business Insider. October 10, 2019. August 7, 2020 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: May 3, 2020.
  25. ↑ "Richard Stallman To Continue As Head Of The GNU Project - Phoronix". www.phoronix.com. 2022-03-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-10-09.
  26. ↑ Stallman, Richard. "Richard Stallman's Personal Site". 2011-02-24 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-18. I continue to be the Chief GNUisance of the GNU Project. I do not intend to stop any time soon.
  27. ↑ Brodkin, Jon. "Richard Stallman returns to FSF 18 months after controversial rape comments". Ars Technica (ingilis). 2021-03-22. 2021-03-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-03-23.
  28. ↑ Clark, Mitchell. "Richard Stallman returns to the Free Software Foundation after resigning in 2019". The Verge. March 22, 2021. March 22, 2021 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: March 22, 2021.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]