Baxıt Kenjeyev

Baxıt Şükürulla oğlu Kenjeyev (qaz. Бақыт Шүкіроллаұлы Кенжеев; 2 avqust 1950, Çimkənd – 26 iyun 2024, Nyu-York, Nyu-York ştatı) — qazax və rus şairi. 1982-ci ildə Kanadaya mühacirət edib və 2006-cı ildən Nyu Yorkda yaşayıb.[1]

Baxıt Kenjeyev
Doğum tarixi 2 avqust 1950(1950-08-02)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 26 iyun 2024(2024-06-26) (74 yaşında)
Vəfat yeri
Təhsili
  • Moskva Dövlət Universiteti Kimya fakültəsi[d]
Fəaliyyəti şair
Əsərlərinin dili rus dili
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Baxıt Kenjeyevin atası Şükrulla Kenje oğlu Kenjeyev ingilis dili müəllimi, anası Yelena Nikolayevna Karaseva kitabxanaçı idi. O, ailəsi ilə birgə üç yaşından Moskvada yaşayıb.[2] Baxıt qazax dilini bilmirdi, amma milliyyətini seçərkən pasportunda qazax olduğunu göstərib, özünü qazax hesab edib.[3] Moskva Dövlət Universitetinin kimya fakültəsini bitirib.

Şair kimi debütünü “Lenin dağları: Moskva Dövlət Universitetinin şairlərinin şeirləri” (Moskva, 1977) kollektiv toplusunda edib. Gənclik illərində dövri mətbuatda (“Komsomolskaya Pravda”, “Gənclik”, “Moskovski Komsomolets”, “Prostor”) çap olunub, lakin ilk şeirlər kitabı 1984-cü ildə yalnız Amerikada nəşr olunub.

1970-ci illərin əvvəllərində Baxıt Kenjeyev "Moskva vaxtı" poetik qrupunun yaradıcılarından biri oldu (Aleksey Tsvetkov, Aleksandr Soprovski, Sergey Gandlevski ilə birlikdə). 1972-ci ildən müntəzəm nəşr olunmağa başlayıb.

1980-ci ildə Baxıt Kanada vətəndaşı Laura] ilə nigaha daxil oldu[4] və 1982-ci ildə Kanadaya mühacirət etdi. O, 2008-ci ildə isə ABŞ-a (Nyu-York) köçdü. Bu, Baxıt Kenjeyevin Rusiyada oxucuları və həmkarları ilə görüşlər keçirməsinə mane olmadı və kitablarının nəşri əsasən Rusiya nəşriyyatlarında həyata keçirildi.

O, Rusiya PEN-klubunun üzvü olub. "Debüt" mükafatı (2000), türkdilli şeirlərin tərcümələri beynəlxalq müsabiqəsi "Ak Torna" (2011), Rusiya mükafatı, Dünya Kuboku, Voloşin müsabiqəsinin münsiflər heyətinin üzvü olub.

Baxıt Kenjeyev qazax, ingilis, fransız, alman, ispan, holland, italyan, ukrayna, çin və isveç dillərinə tərcümələrdə nəşr edilib.

Həyat yoldaşı: Elena Mandel, hüquqşünas. 2000-ci illərin əvvəllərində o, jurnalist və rəssam Yekaterina Marqolis ilə münasibətdə olub.[5][6] Bir neçə uşaq atası, o cümlədən rəssam Roksana Kenjeyevnın atasıdır.[7]

Baxıt Kenjeyev 2024-cü il iyunun 26-na keçən gecə 73 yaşında ağır xəstəlikdən sonra Nyu Yorkdakı "Lenox Hill" Xəstəxanasında vəfat edib.[8][9]

Əsərləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şeir kitabları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Amerikada payız. - Tenafly, 1988.
  • Son illərdəki şeirlər. - M., 1992.
  • AMO ERGO SUM kitabından. - M., 1993.
  • Şeirlər. - M.: PAN, 1995.
  • Qayıt. - Almatı: Jibek Jolı, 1996
  • Ulduzların Yazıçısı: Yeni Şeirlər Kitabı. - Sankt-Peterburq: Puşkin Fondu, 1997. ISBN 5-85767-091-8
  • Səhər yuxusu: Şeirlər kitabı. - M.: Club “Project OGI”, 2000. ISBN 5-900241-09-2
  • Yeddi kitabdan: Şeirlər. - M.: Nezavisimaya qazeta, 2000. ISBN 5-86712-027-9
  • Görünməz: Şeirlər. - M.: OGI, 2004. ISBN 5-94282-229-8
  • Başlıq yoxdur: şeirlər kitabı. - Almatı: İsgəndər, 2005.
  • Qaliç şəhəri uzaqlarda titrəyir: Teodor oğlanın şeirləri. — M.: ARGO-RİSK; Tver: Sütun, 2006. ISBN 5-94128-126-9
  • Serf soyutma yerləri. Vladivostok: Rubej, 2008 (yenidən çap: M.: Vremya, 2011).
  • Xəbərlər. — M.: Vremya, 2011. 640 s. ISBN 978-5-9691-0514-0
  • Xəbər. - M.: Eksmo, 2012.
  • Səyahətlər və 87 şeir. K.: Laurus, 2013.
  • Müharibədən əvvəlki: Şeirlər 2010-2013. - M.: OGİ, 2014. - 144 s. ISBN 978-5-94282-745-8
  • Daha sonra: Şeirlər kitabı. Sankt-Peterburq: Helikon Plus, 2016. - 155 s. ISBN 978-5-00098-075-0
  • Elegiyalar və başqa şeirlər. - M.: Voymeqa, 2018. - 124 s. ISBN 978-5-6040915-3-1
  • Əsərlərinin toplusu. Şeirlər. Kiyev, Zirvə Kitabı, 2018. Ön söz: A. Kopeikin. — 672 səh. ISBN 978-617-7672-26-4

Təxəllüsü ilə nəşr olunan kitablar

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Romanları

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Yayla (1992).
  • İvan Bezuqlov. Filiştli romanı (1993).
  • Goblin's Gold: Romanlar (Kiçik Qardaş, Goblinin Qızılı). - M.: Nezavisimaya qazeta, 2000. ISBN 5-86712-101-1
  • Ögey övladların sünnəti. M.: Astrel, 2009.

Əsərlərinin toplusu

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Əsərlər toplusu. — Kiyev: Zirvə kitabı, 2018. — 650 s. - 500 nüsxə.

Mükafat və təltifləri

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Oktyabr jurnalı mükafatı (1992)
  • Qazaxıstan Gənclər İttifaqının mükafatı (1996)
  • "Səhər yuxusu" şeirlər kitabı üçün Anti-Buker Mükafatı (2000)
  • "Moskva-tranzit" (Böyük Mükafat), (2003)
  • "Üşüyən yerlərin xidmətçisi" şeirlər kitabı üçün "Rusiya mükafatı" (2008)[10][11]
  • "Novıy Mir" jurnalının Mükafatı
  • Antologiya Mükafatı (2006)
  • Kiyev Lavra festivalının laureatı (2006)
  • Rusiya mükafatı laureatı (2008)
  • V.Sirin (Nabokov) mükafatı laureatı (2016)
  • "Znamya" jurnalı mükafatı (2016)
  • "Ra" Jurnalının Uşaqları Mükafatı (2018)

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Бақыт Шүкіроллаұлы Кенжеев - "Хабар" телеарнасы". 2016-12-20 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2016-12-17.
  2. ↑ "arba.ru | арба — убей в себе раба!". 2007-02-02 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2006-12-15.
  3. ↑ "Бахыт Кенжеев: В Америке я русский, а в России – казах". forbes.kz. 2018-09-13. 2024-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-06-26.
  4. ↑ "Бахыт Кенжеев о казахском в себе, об СССР и России, о «Лолите» и западных ценностях…". 2017-07-11 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-07-14.
  5. ↑ "Ты против войны на Украине? | Еврейский Мир". 2023-05-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-07.
  6. ↑ "Истории успеха: Мария Слоним и Екатерина Марголис – THE BUSINESS COURIER". 2023-05-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2023-05-07.
  7. ↑ Cтихи-загадки Эмили Дикинсон Arxivləşdirilib 2023-04-01 at the Wayback Machine // «Год литературы», 30.04.2020.
  8. ↑ "Умер поэт Бахыт Кенжеев". www.newsru.co.il. 2024-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-06-26.
  9. ↑ "Ушёл из жизни Бахыт Кенжеев". forbes.kz. 2024-06-26. 2024-06-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2024-06-26.
  10. ↑ "1 апреля в «Президент-Отеле» в Москве названы лауреаты международного литературного конкурса «Русская Премия» за 2008 год". 2009-08-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2009-04-01.
  11. ↑ "Казахский поэт из Канады Бахыт Кенжеев стал лауреатом «Русской премии»". 2013-10-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-01-13.

Ədəbiyyat

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Лексикон русской литературы XX века = Lexikon der russischen Literatur ab 1917 / В. Казак ; [пер. с нем.]. — М. : РИК «Культура», 1996. — XVIII, 491, [1] с. — 5000 экз. — ISBN 5-8334-0019-8.
  • Клоц, Яков. Беседа с Бахытом Кенжеевым // Поэты в Нью-Йорке : о городе, языке, диаспоре. Москва: Новое литературное обозрение. 2016. 214–253. ISBN 9785444805657.
  • Синегубова, К. В. Общий сюжет в литературе и живописи: художественный мир стихотворения Бахыта Кенжеева «Охотники на снегу» и одноимённой картины Питера Брейгеля Старшего / К. В. Синегубова, А. А. Аксенова // Вестник Российского университета дружбы народов. Серия: Литературоведение. Журналистика. — 2023. — Т. 28, № 1. — С. 92-98.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]