Hacı Qara (film, 1929)

Hacı Qara filmi rejissor Abbas Mirzə Şərifzadə tərəfindən 1929^[3]-ci ildə ekranlaşdırılmışdır. Film Azdövlətkinoda istehsal edilmişdir. Film Azərbaycan dramaturgiyasının banisi Mirzə Fətəli Axundovun eyniadlı pyesinin motivləri əsasında çəkilmişdir. Kinolentin mövzu və süjeti bir qədər genişləndirilmiş, dramaturqun başqa əsərlərindən istifadə edilərək, əlavə obrazlar salınmış, habelə milli adət və ənənələrdən istifadə edilmişdir.^[4] Filmdə Azərbaycan bəylərinin, tacirlərinin, kəndlilərinin həyatı öz əksini tapmışdır.^[5]

Hacı Qara
Janr	komediya macəra
Rejissor	Abbas Mirzə Şərifzadə
Əsərin müəllifi	Mirzə Fətəli Axundov
Ssenari müəllifi	Cəfər Cabbarlı
Baş rollarda	Mirzəağa Əliyev Mustafa Mərdanov K.Vyaznova Ağasadıq Gəraybəyli
Operator	İvan Tartakovski
Rəssam	Aleksandr Qonçarski
İstehsalçı	Azdövlətkino
İlk baxış tarixi	9 mart 1929[1]
Filmin digər adı	Sona[2]
Filmin növü	tammetrajlı bədii film
Müddət	65 dəq.
Ölkə	SSRİ
Dil	səssiz
Texniki məlumatlar	6 hissə 1780 metr
Rəng	ağ-qara
IMDb	ID0499490

Filmdə Azərbaycan bəylərinin, tacirlərinin, kəndlilərinin həyatı öz əksini tapmışdır.

• Film Azərbaycan dramaturgiyasının banisi Mirzə Fətəli Axundovun eyniadlı pyesinin motivləri əsasında çəkilmişdir.
• 3 oktyabr 1927-ci ildə ilk dəfə olaraq, kinostudiyada filmin ssenarisi oxundu.^[6] Rejissor Abbas Mirzə Şərifzadə filmin hazırlıq işlərinə 1927-ci ildən, filmin çəkilişlərinə isə həmin ilin son aylarından başlamışdır.^[7]
• Kinolentin mövzu və süjeti bir qədər genişləndirilmiş, dramaturqun başqa əsərlərindən istifadə edilərək, əlavə obrazlar salınmış, habelə milli adət və ənənələrdən istifadə edilmişdir.
• Bu film kinodramaturq kimi Cəfər Cabbarlının kinoda ilk işidir. Yəni Cəfər Cabbarlı Azərbaycanın ilk milli kinodramaturqudur.
• Film aktrisa Əzizə Məmmədovanın kinoda ilk işidir.
• Film aktyor Əli Qurbanovun kinoda ilk işidir.
• Film günümüzə qədər gəlib çatmamışdır. Yalnız 2022-ci ildə filmə aid 38 saniyəlik epizod tapılmışdır.^[8]

Əsərin müəllifi: Mirzə Fətəli Axundov

Ssenari müəllifi: Cəfər Cabbarlı

Quruluşçu rejissor: Abbas Mirzə Şərifzadə

Quruluşçu operator: İvan Tartakovski

Quruluşçu rəssam: Aleksandr S. Qonçarski

Montaj edən: Abbas Mirzə Şərifzadə

Bədii Rəhbər: Vsevolod Pudovkin

Rejissor köməkçisi: Ağarza Quliyev

Mirzəağa Əliyev — Hacı Qara

Mustafa Mərdanov — Kərəməli

K. Vyaznova — Sona

Ağasadıq Gəraybəyli — Əsgər Bəy

M. Ə. Qayıbov — Heydər

Sidqi Ruhulla — Əliyar Bəy

Mərziyyə Davudova — Tükəz

Y. Hacıqasımov — Səfərəli

Hacıağa Abbasov — Bayraməli Bəy (Sonanın atası)

Əzizə Məmmədova — Gülsüm (Bayraməli bəyin arvadı)

Rüstəm Kazımov

N. Həsənov

A. Mirzəyev

Əli Qurbanov — aşıq

Əşrəf Yusifzadə

• Əfəndizadə, Ç. "Sona" ("Hacı Qara" filmi) //Kommunist.- 1929.- 25 mart
• Veho. "Sona" və "Hacı Qara" //Yeni yol.- 1929.- 26 mart
• H. Abbasov. Xatirələr. Azərbaycan SSR EA Memarlıq və İncəsənət İnstitutunun elmi arxivi, inv. № 643 (a).
• İbrahim, X; Tahir, Ə. "Hacı Qara" //Kommunist.- 1930.- 18 mart.
• Şəmsəddin Abbasov. "Sovet Azərbaycanının kinosu" //Kommunist.- 1958.- 29 avqust.
• Azərbaycan SSR Elmlər Akademiyası. Memarlıq və İncəsənət İnstitutu. Nazim Sadıxov. Azərbaycan bədii kinosu (1920–1935-ci illər). Bakı: Elm, 1970.
• Азербайджанской ССР кинематография. Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 12.
• Кино: Энциклопедический словарь / Гл. ред. С. И. Юткевич; Редкол.: Ю. С. Афанасьев, В. Е. Баскаков, И. В. Вайсфельд и др. — Москва: Советская энциклопедия, 1987. — стр. 17.
• Aydın Kazımzadə. Azərbaycan kinosu. Filmlərin izahlı kataloqu: 1898–2002. 2 cilddə. 1-ci cild. Bakı: Nağıl evi, 2003.
• Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C. Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923–2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh. 20.
• Azərbaycan Milli Ensiklopediyası: Azərbaycan. Ramiz Məmmədov. Kino. Azərbaycan Milli Ensiklopediyası Elmi Mərkəzi, 2007.- səh. 812.