Pavel Valeryeviç Durov (rus.Павел Валерьевич Дуров; 10 oktyabr1984, Leninqrad) — VKontakte sosial şəbəkə saytının və Telegram proqramının yaradıcısı kimi tanınan rusəsilli Fransa və BƏƏ sahibkarı.[2][3]Nikolay Durovun kiçik qardaşıdır. 29 sentyabr 2022-ci il tarixinə olan məlumata görə onun sərvəti 15,1 milyard ABŞ dolları dəyərindədir.[4] 2022-ci ildə Forbes jurnalına görə BƏƏ-nin ən varlı adamı kimi tanınıb.[5] 2023-cü ilin fevralında Arabian Business onu Dubayın ən güclü sahibkarı adlandırırdı.[6]
2014-cü ildə VK-nın baş direktoru vəzifəsindən azad edildikdən sonra[7] bir neçə il ərzində Durov qardaşları Sent-Kits və Nevis vətəndaşları kimi könüllü sürgün[8] kimi dünyanı gəzdilər.[9]
Pavel Durov Leninqradda anadan olub, lakin uşaqlığının çox hissəsini atasının işlədiyi İtaliyanınTurin şəhərində keçirib.[13] 2006-cı ildə Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsini bitirmişdir. Durovun erkən həyatı və karyerası "Durov Məcəlləsi: Əsl Hekayə" və "VK və onun yaradıcısının əsl hekayəsi" kitablarında ətraflı təsvir edilmişdir.[14]
Durovun atası Valeri Semenoviç Durov filologiya elmləri doktorudur və bir çox elmi məqalələrin müəllifidir. 1992-ci ildən Sankt-Peterburq Dövlət Universitetinin filologiya fakültəsinin klassik filologiya kafedrasının müdiridir.[19] 2022-ci ilin martında Durov yazırdı ki, "Anam tərəf Kiyevdəndir. Onun qızlıq soyadı İvanenkovdur və bu günə qədər Ukraynada çoxlu qohumlarımız yaşayır".[20]
2006-cı ilin əvvəllərində Facebook-dan ilhamlanaraq VKontakte sosial şəbəkəsini qurmuşdur.[21] Pavel Durov və qardaşı vaxtlarının çoxunu VKontakte üçün ayıraraq şirkətin dəyərini 3 milyard dollardan çox artırdılar.[22] 2011-ci ilin dekabrında Rusiya Federal Təhlükəsizlik Xidmətinin təklifini rədd etdiyinə görə Sankt-Peterburq prokurorluğuna izahat vermək üçün çağırıldı. 2013-cü ilin dekabrında VK hissəsinin 12%-ni Rusiyanın əsas internet şirkətinin sahibi olan İvan Tavrinə satması üçün təzyiq altına alındı. Daha sonra şirkətin 52% hissəsini Mail.ru şirkətinə satdı.16 sentyabr 2014-cü ildə Mail.ru şirkətin bütün səhmlərini aldı və VKontakte şirkətinin tək sahibi oldu.[23][24]
1 aprel 2014-cü ildə Durov istefa ərizəsini idarə heyətinə təqdim etdi,[25][26] əvvəlcə istefa etdiyinin şirkət tərəfindən təsdiqlənməsi səbəbi ilə bunun fevral ayında başlayan Ukrayna böhranı ilə əlaqəli olduğuna inanılırdı. Bununla belə , Durov özü bunun 3 aprel 2014-cü ildə bir aprel zarafatı olduğunu iddia etdi.[27][28][29][30]
16 aprel 2014-cü ildə Durov açıq şəkildə Ukrayna etirazçılarının məlumatlarını Rusiyanın təhlükəsizlik orqanlarına təhvil verməkdən və Aleksey NavalnınınVKontakte-dəki səhifəsini bloklamaqdan imtina etdi. Bunun əvəzinə müvafiq sifarişləri öz VKontakte səhifəsində yerləşdirdi, tələblərin qanunsuz olduğunu iddia etdi.[31][32]
21 aprel 2014-cü ildə Durov VK-nın baş icraçı direktoru vəzifəsindən azad edildi.[33] Durov daha sonra şirkətin Vladimir Putinin müttəfiqləri tərəfindən faktiki olaraq ələ keçirildiyini iddia etdi. Durov daha sonra Rusiyanı tərk etdi və geri dönmək planı olmadığını və ölkənin bu anda internet biznesi ilə uyğunsuz olduğunu bildirdi.[34]
Rusiyanı tərk etdikdən sonra Mərkəzi AmerikadakıSent-Kits və Nevis ada ölkəsindən vətəndaşlıq aldı. Vətəndaşlıq üçün ölkəyə 250 min dollar pul yatırdı. İsveçrə banklarından 300 milyon dollarlıq nağd pul əldə etti.[35] Bu onu əvvəlcə Berlində yerləşən və şifrəli mesajlaşma xidmətinə yönəlmiş növbəti şirkəti Telegram-ı yaratmağa yönəltdi. Daha sonra, Stiv Cobsun dul arvadı Laurene Povell Cobs da daxil olmaqla investorlarla birlikdə 1.7 milyard dollarlıq bir başlanğıc toplayaraq "Gram" kriptovalyutasını və TON platformasını işə salmağa çalışdı. Lakin bu təşəbbüslər federal məhkəmələr tərəfindən dayandırıldı.[36]
Pavel Durov libertarist siyasi baxışlara sadiqdir, vegeteriandır. Rusiya təhsil sistemində islahatların aparılmasının tərəfdarıdır; məlumat sahəsində vergilərin ləğvi; viza sisteminin, qeydiyyat və hərbi xidmətə çağırışın ləğvi; gömrük rüsumlarının azaldılması; bölgələrə tam muxtariyyət verilməsi; həmçinin andlılar məhkəməsinin açıqlığı üçün. O, Ernesto Çe Qevara və Stiv Cobsdan ilham alır və dini inanc olaraq, bəzi mənbələrə görə pastafaryanizm, digərlərinə görə dzen məktəbinin tərəfdarıdır.
2014-cü ilin avqust ayında Durov 30 yaşın altındakı ən perspektivli Şimali Avropa lideri seçildi.[41]
21 iyun 2018-ci ildə Qazaxıstan Jurnalistlər Birliyi "senzuraya və dövlətin vətəndaşların pulsuz onlayn yazışmalarına müdaxiləsinə qarşı prinsipial mövqeyinə görə" Durovu mükafatlandırdı.[42]
2018-ci ildə Fortune jurnalı Durovu "40 yaşın altındakı 40" siyahısına daxil etdi, bu da illik ən nüfuzlu gənclərin reytinqidir.[43]
↑"Туляков Семен Петрович". Электронный банк документов «Подвиг народа в Великой Отечественной войне 1941–1945 гг.». 15 March 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 25 May 2016.
↑Дуров Валерий Семёнович(rus). Филологический факультет СПбГУ. 25 December 2012 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 22 December 2012.