Süni göz yaşları — göz səthinin quruluğunu və qıcıqlanmasını aradan qaldırmaq üçün istifadə edilən yağlayıcı göz damcısı.[1] Quru göz sindromu (keratokonjunktivit sicca) ümumi göz səthi xəstəliyidir və gözyaşı pərdəsinin pozulması və iltihabın artması ilə xarakterizə olunur.[2]
Onlar həmçinin kontakt linzaları nəmləndirmək və göz müayinələrində istifadə olunur.
Süni göz yaşları reseptsiz satılan dərmanlara aiddir. Orta və ağır quru göz sindromu baş verəndə süni göz yaşları digər dərmanlarla tamamlanır.[3]
Süni göz yaşlarının tərkibinə karboksimetilselüloz[4], polivinil spirti[4], metiloksipropilselüloz (həmçinin HPMC və ya hipromelloza kimi tanınır)[4], hidroksipropilselüloz[1], hialuron turşusu, TS-polisaxarid (tamaharid)[5] və digər polisaxaridlər daxildir.[6]
Süni göz yaşlarının tərkibində su, duzlar və polimerlər var[5], lakin təbii göz yaşlarında olan zülallar yoxdur. Onları hər 3 saatdan bir dəfədən çox istifadə edən xəstələrə[1] konservantsız və ya qıcıqlandırıcı effekti olmayan marka seçmək tövsiyə olunur.
Süni göz yaşları preparatlarının tərkibinə görə təsnifatı:
Bir neçə saatdan bir (gündə 6 dəfəyə qədər) süni göz yaşından istifadə etmək quru göz sindromunun simptomlarını aradan qaldıra bilər.
Hidroksipropil selüloz kornea qabığının gözyaşardıcı təbəqəsini sabitləşdirir, qalınlaşdırır və gözyaşı pərdəsinin qırılma müddətini uzadır.[1]
Süni göz yaşları adətən quru göz sindromu üçün ilk terapiyadır. Yüngül hallarda gündə 4 dəfə yağlayıcı damcıların tətbiqi tələb olunursa, ağır hallarda gündə 10–12 dəfə damcıların tətbiqi kimi müalicə tələb olunur.[1] Ağır hallarda daha güclü süni göz yaşlarından istifadə olunmalıdır, baxmayaraq ki, onlar müvəqqəti olaraq görməni bulandıra bilər.[1]
"Süni göz yaşları" dərmanının seçimi quru göz sindromunun patogenezindən, onun klinik gedişatının şiddətindən və müəyyən bir xəstədə buynuz qişanın və konyunktivanın müşayiət olunan patologiyasının mövcudluğundan asılıdır. Göz yaşı əvəzedici terapiyanın patogenetik istiqaməti göz yaşları pərdəsinin sabitliyinin pozulmasının səbəbinin aradan qaldırılmasına əsaslanır.
Kserotik prosesin şiddəti xəstənin müxtəlif viskozitet dərmanlara uyğunluğunu müəyyən edir: kserozun yüngül və orta formalarında konservantı aşağı olan viskoziteli formulalar təsirli olur, ağır hallarda yüksək özlülüklü preparatlar və jellər effektiv olur.
Tərkibində əlavə (metabolik, iltihabəleyhinə, antioksidant, osmoprotektiv və s.) dərman komponentləri olan "Süni göz yaşları" preparatları buynuz qişanın və konyunktivanın müvafiq müşayiət olunan patologiyası üçün göstərilir.
Göz qızartısı üçün istifadə olunan damcılar gözləri qurudur.[8] Kontakt linzaları taxarkən, onlar üçün xüsusi olaraq hazırlanmış nəmləndirici və ya yağlayıcı damcılardan istifadə edilməlidir.[8] Effektiv nəmləndiricilərdən biri hialuron turşusudur ki, bu da gözyaşardıcı təbəqənin dayanıqlığını artırır və quru göz simptomlarının əhəmiyyətli, davamlı azalmasına kömək edir.
Dünyada quru göz sindromunun müalicəsi üçün çox sayda dərman var. Dərmanlar müayinədən sonra həkim tərəfindən təyin edilir.
Karboksimetilselülozun və oxşar sürtkü yağlarının mümkün arzuolunmaz təsirlərinə aşağıdakılar daxildir:
Hidroksipropilselülozun yan təsirlərinə aşağıdakılar daxildir:
Bununla belə, süni göz yaşlarının ümumi yan təsir profili çox aşağıdır.[4]
Süni göz yaşlarının digər maddələrlə qarşılıqlı təsiri haqqında məlumat yoxdur.[1] Süni göz yaşları üçün sənədləşdirilmiş əks göstəriş hiperhəssaslıqdır.[1]
Süni göz yaşları itlərdə, pişiklərdə[9] və atlarda quru konyunktivit üçün yerli terapiyanın bir hissəsidir.