Saxur dili

Saxur dili (sax. цIаIхна миз) — Azərbaycanda və Dağıstanda danışılan ləzgi dillərindən biri. Azərbaycanda əsasən Zaqatala və Qax rayonlarında, Dağıstanda isə Rutul rayonunda yerləşən saxur kəndlərində işlənilir. Danışanların sayı 60 min nəfərdən çoxdur.

Saxur dili
Orijinal adı цӀаӀхна миз
Ölkələr
Danışanların ümumi sayı
  • 23.000 nəf. (1989)[3]
Təsnifatı
Qafqaz dilləri[d]
Nax-Dağıstan dilləri
Dağıstan dilləri
Ləzgi dilləri
Samur[d]
Saxur dili
Yazı kiril əlifbası, Saxur əlifbası
Dil kodları
QOST 7.75–97 цах 775
ISO 639-1 —
ISO 639-2 —
ISO 639-3 tkr
Dilin strukturlarının dünya atlası tsa
Atlas of the World’s Languages in Danger 1061
Ethnologue tkr
ELCat 3034
IETF tkr
Glottolog tsak1249
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

İlk dəfə saxur dilinə dair elmi iş 1895-ci ildə alman dilçisi Roderix fon Erkert tərəfindən yazılmışdı. 1913-cü ildə digər alim Artur Dirr saxur dilinin ilk qrammatikasını tərtib etmişdi. Dilin ədəbi forması 1930-cu ildə Qanıx şivəsinin əsasında qurulmuşdu. 1934-cü ildən bəri məktəblərdə keçirilirdi, lakin Azərbaycanda 1938-cu ildə dərs kimi ləğv olundu və dilin tədrisi bir də 1989-cu ildə bərpa edildi.

Saxur dilində ismin 18 halı, felin 7 növü vardır.

2009-cu ildə Azərbaycanda "Buta Film" kinostudiyası "Arxası Qibləyə" (sax. "Къиблайыка йыкьыгьийна") adlı ilk saxurdilli film çəkmişdi.

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 ScriptSource - Azerbaijan.
  2. ↑ 1 2 ScriptSource - Russian Federation.
  3. ↑ Ethnologue (ing.). 25, 19 Dallas, Texas: SIL International, 1951. ISSN 1946-9675