Suriya Hərbi Hava Qüvvələri

Suriya Hərbi Hava Qüvvələri (ərəb. القوات الجوية العربية السورية‎, Al Quwwat al-Jawwiyah al Arabiya as-Souriya) Suriya Silahlı Qüvvələrinin tərkibinə daxil olan xüsusi hərbi birləşmədir. Əsası 1948-ci ildə qoyulmuşdur. Quruda yerləşən hava hücumundan müdafiə sistemləri Suriya Hava Hücumundan Müdafiə Qüvvələrinin rəhbərliyi altında qruplaşdırılır. Bir çox Qərb yönümlü kəşfiyyat mənbələrinin məlumatına görə, bu qoşunların gecə döyüşü aparmaq qabiliyyəti yoxdur.[4]

Suriya Hərbi Hava Qüvvələri
القوات الجوية العربية السورية
Loqonun şəkli
Növü Hərbi Hava Qüvvələri
Yaranma tarixi 1948 - günümüzə
Ölkə Suriya Suriya
Daxildir Suriya Silahlı Qüvvələri
Sayı 60,000 nəfər (20,000 nəfər ehtiyat qüvvə daxil olmaqla)
461 uçuş avadanlığı[1]
Qərargah
Ləqəbi SyAAF[2]
Marşı "Biz qartallarıq"
Müharibələr Altıgünlük müharibə
Yom Kippur müharibəsi
Livan müharibəsi (1982)
Suriya vətəndaş müharibəsi
Döyüşlər
Fərqlənmə nişanları
Komandanlıq
Komandir General İssam Hallaq[3]
Məşhur komandirləri Hafiz Əsəd
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Suriya vətəndaş müharibəsində iştirakı

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Suriya vətəndaş müharibəsinin başlanğıcında yəni, 2012-ci ilin ortalarına qədər olan mərhələdə Suriya HHQ döyüş əməliyyatlarında birbaşa iştirak etməmiş, daha çox ikinci dərəcəli qüvvə rolu oynamışdır.

Bu situasiya 22 mart 2012-ci il tarixində dəyişmişdir. Qeyd olunan tarixdə Suriya hökumət qüvvələri Mi-8 və Mi-17 tipli döyüş-nəqliyyat helikopterlərindən atəş açaraq müharibə ərzində ilk dəfə aviasiyadan istifadə etməyə başlamışdır.[5] 2012-ci il iyun ayının ortalarından etibarən 250 kq və ya daha ağır aviasiya bombaları vasitəsilə zərbə vurmaq qabiliyyətinə sahib olan Mi-24 döyüş helikopterlərindən istifadə olunmağa başlamaqla bu müharibə tarixində yeni mərhələ başlamışdır.[6][7]

24 iyul 2012-ci ildə üsyançı qüvvələr tərəfindən döyüş aviasiyası istifadə olunmağa başlamışdır. Döyüş əməliyyatları ərzində çəkilmiş video materiallardan göründüyü qədəri ilə üsyançılar ilk əvvəl əsasən təlim məqsədilə istifadə olunan L-39 təyyarələrindən qarşı tərəfin mövqelərinə aviazərbələr endirilməsində istifadə etmiş,[8] sonradan bu təyyarələrin siyahısına Sovet istehsalı MiQ-21 və MiQ-23 qırıcıları əlavə olunmuşdur.[9][10] Bir neçə həftə sonra baş tutmuş hərbi əməliyyatlarda Suriya hökumət qüvvələri tərəfindən Su-22 döyüş təyyarəsi, 2012-ci ilin noyabrında isə Su-24 bombardmançı təyyarələrindən istifadə olunması qeydə alınmışdır.[11] 2012-ci ilin dekabrında üsyançıların mövqelərinə zərbə endirilməsi zamanı Skad ballistik raketindən istifadə olunmuşdur.[12]

22 oktyabr 2013-cü ildə Suriya HHQ-nə yeni çatdırılmış S-8 tipli hava-yer raketi ilə silahlanmış MiQ-29 paytaxt Dəməşq şəhərinin üzərindən keçərkən görüntülənmişdir.[13] Müharibənin gedişində MiQ-29 qırıcılarından üsyançıların mövqelərinə zərbələr endirilməsində aktiv istifadə olunmuşdur.[14]

Müharibə ərzində MiQ-25 döyüş təyyarəsindən istifadə olunması barədə məlumat ilk dəfə 8 fevral 2014-cü ildə mətbuatda görünmüşdür. Həmin tarixdə Suriya HHQ-nə aid bir ədəd MiQ-25 Türkiyə sərhədinə yaxınlaşdığına görə, Türkiyə HHQ-nə məxsus iki ədəd F-16 tərəfindən təqib olunmuş və geri çəkilməyə məcbur edilmişdir.[15]

Suriya HHQ döyüş əməliyyatlarında aktiv istifadə olunmağa başladıqdan sonra üsyançılar da daha çox zenit-raket kompleksləri ilə silahlanmaya başlamışdır. Azad Suriya Ordusu və digər qruplaşmalar bir neçə dəfə hökumət qüvvələrinə məxsus silah anbarları və ya idxal əməliyyatı həyata keçirən gəmilərə hücum edərək Çin və Rusiya istehsalı silahlar ələ keçirmişdir.[16] 2012-ci ilin avqust ayından etibarən Suriya HHQ-nə məxsus bir neçə təyyarə və helikopter vurularaq sıradan çıxarılmışdır.[17] 2014-cü ildə Jane´s hərbi məlumat jurnalının məlumatına əsasən Suriya HHQ-nə aid MiQ-29 və Su-24 döyüş təyyarələri qarşı tərəfin mövqelərinə zərbə endirilməsində idarəolunan raketlərdən istifadə etmişdir.[18]

2014-cü ilin oktyabrı və 2015-ci ilin iyul ayları ərzində baş tutmuş hərbi əməliyyatlar çərçivəsində Suriya HHQ ümumilikdə 26,517 hava hücumu həyata keçirmişdir.[19] 2015-ci ilin əvvəllərində yayılmış xəbərlərdə Suriyanın hava hücumlarında rus pilotların da iştirak etdiyi qeyd olunmuşdur.[20] Buna baxmayaraq, heç bir müstəqil mənbə vurulmuş təyyarələrin pilotları arasında rusların olması barədə məlumat verməmişdir.

18 iyun 2017-ci il tarixində Tabqa şəhərinin cənubunda yerləşən Azad Suriya Ordusu mövqelərinə hava zərbələri endirən Suriya hökumət qüvvələrinə məxsus Su-22 döyüş təyyarəsi ABŞ Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus F/A-18 tərəfindən vurularaq məhv edilmişdir.[21][22]

Təchizatı

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Uçuş avadanlığı İstehsalçı ölkə Növü Variantı Sayı Əlavə məlumat
Döyüş təyyarəsi
MiQ-21 SSRİ SSRİ Qırıcı 53[23]
MiQ-23 SSRİ SSRİ Qırıcı-bombardmançı 89[23]
MiQ-25 SSRİ SSRİ Qırıcı 2[23]
MiQ-29 Rusiya Rusiya Çoxməqsədli qırıcı 20 Əlavə 12 ədəd sifariş olunub[23]
Su-22 SSRİ SSRİ Qırıcı-bombardmançı 42[23]
Su-24 SSRİ SSRİ Hücum təyyarəsi 20[23]
Nəqliyyat
Antonov An-26 Ukrayna Ukrayna Nəqliyyat 2[23]
İlyuşin İl-76 Rusiya Rusiya Ağır nəqliyyat 1[23]
Helikopter
Mi-2 Rusiya Rusiya Nəqliyyat 13[23]
Mi-17 Rusiya Rusiya Nəqliyyat Mi-8/17 51[23]
Mi-14 Rusiya Rusiya Axtarış və xilasetmə 11[23]
Mi-24 Rusiya Rusiya Döyüş helikopteri Mi-25 28[23]
Ka-27 Rusiya Rusiya Çoxməqsədli Ka-28 2[23]
Aérospatiale Gazelle Fransa Fransa Yüngül hücum helikopteri SA342 62[23]
Təlim təyyarəsi
Aero L-39 Çexiya Çexiya Təlim/yüngül hücum təyyarəsi 65[23]
Yakovlev Yak-130 Rusiya Rusiya Təlim 36 ədəd sifariş olunub[23]

Həmçinin bax

[redaktə | mənbəni redaktə et]

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2019-08-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-15.
  2. ↑ "bellingcat - The Syrian Arab Air Force, Beware of its Wings". 2015-03-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 noyabr 2017.
  3. ↑ "Council Implementing Decision 2012/424/CFSP of 23 July 2012 implementing Decision 2011/782/CFSP concerning restrictive measures against Syria". Official Journal of the European Union. 24 iyul 2012. 13 May 2013 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 November 2017.
  4. ↑ Borger, Julian. "Boris Johnson: 'strong' evidence Russia carried out strike on UN convoy in Syria". The Guardian (ingilis). 21 sentyabr 2016. ISSN 0261-3077. 2022-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 noyabr 2017.
  5. ↑ "First video of a Syrian helicopter gunship attacking rebels near Azaz, northwest of Aleppo". The Aviationist. 22 mart 2012. 2013-08-23 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  6. ↑ "Syrian air war escalates: the Mil Mi-24 Hind gunship makes its debut against rebel forces". The Aviationist. 12 iyun 2012. 2013-08-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  7. ↑ "New videos show Syrian gunship helicopters dropping bombs on Homs and Damascus". The Aviationist. 18 iyul 2012. 2013-08-09 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  8. ↑ "Syrian Arab Air Force trainer jets turned into attack planes to strike rebel positions". The Aviationist. 30 iyul 2012. 2013-08-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  9. ↑ "Which figher jets did the Syrian government use to bomb its largest city, Aleppo? — Air Cache". Air.blastmagazine.com. 24 iyul 2012. 2013-05-13 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  10. ↑ Babak Dehghanpisheh. "Syrian aircraft bomb Aleppo as rebels fight for city". The Washington Post. 29 iyul 2013. 2013-12-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  11. ↑ "Assad deploys Syrian Air Force Sukhoi Su-24 Fencer attack planes to hit rebels hard". The Aviationist. 16 noyabr 2012. 2013-08-28 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  12. ↑ Gordon, Michael R.; Schmitt, Eric. "Assad Fires Scuds at Rebels, U.S. Says, Escalating War in Syria". The New York Times. 12 dekabr 2012. 2017-04-21 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-16.
  13. ↑ "The Aviationist » Syrian Mig-29 Fulcrum jets appear in the skies over Damascus during ground attack missions". The Aviationist. 2015-02-26 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  14. ↑ "Syria Civil War- Fierce Clearly Visible Low Flight MIG 29 Airstrike On Syrian Rebels". YouTube. 21 mart 2014. 2015-08-12 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  15. ↑ "Turkish F-16 jets scramble to intercept 2 Syrian Su-24s". 2015-05-05 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  16. ↑ "Sudan becomes the newest player in Syria's protracted conflict: NYT - Sudan Tribune: Plural news and views on Sudan". Sudan Tribune. 2013-08-16 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  17. ↑ Kaphle, Anup. "Syrian fighter jet crashes; rebels claim they shot it down - WorldViews". The Washington Post. 13 avqust 2012. 2013-05-14 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  18. ↑ "Russia helps keep Syria's MiG-29s flying". 2015-04-01 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017.
  19. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2015-08-04 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-16.
  20. ↑ "Assad on the back foot". The Economist. 4 aprel 2015. 2015-04-17 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 16 noyabr 2017. A well-connected man in Damascus says many are flown by Russians, whose government backs Mr Assad
  21. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-06-21 tarixində orijinalından arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-16.
  22. ↑ "Arxivlənmiş surət". 2017-06-19 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2017-11-16.
  23. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 "World Air Forces 2017". Flightglobal Insight. 2017. 29 July 2017 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 15 August 2017.

Xarici keçidlər

[redaktə | mənbəni redaktə et]
Vikianbarda Suriya Hərbi Hava Qüvvələri ilə əlaqəli mediafayllar var.