Yonas Mekas (ing. Jonas Mekas; 24 dekabr 1922[1][2][…], Birjay, Litva və ya Litva[5] – 23 yanvar 2019[3][2][…], Bruklin, Nyu-York[6]) – Amerika və Litva şairi və kinorejissoru, "Yeni Amerika kinosu" nun liderlərindən biri, "New York kino avanqardının xaç atası"; Litva Ədəbiyyat və İncəsənət Milli Mükafatı laureatı (1995).
Yonas Mekas | |
---|---|
lit. Jonas Mekas | |
Doğum tarixi | 24 dekabr 1922[1][2][…] |
Doğum yeri | |
Vəfat tarixi | 23 yanvar 2019[3][2][…] (96 yaşında) |
Vəfat yeri | |
Təhsili |
|
Fəaliyyəti | kinorejissor, şair, ssenarist, incəsənət xadimi, publisist |
Üzvlüyü |
|
jonasmekas.com/diary/ | |
Vikianbarda əlaqəli mediafayllar |
1944-cü ildə Litvanı tərk edərkən, kiçik qardaşı Adolfasla birlikdə (1925–2011-ci illərdə o, da kinematoqrafçı olmuşdur) Alman hakimiyyəti tərəfindən həbs olunur. 1945-ci ilə qədər hər ikisi Hamburq yaxınlığındakı Elmshornda bir nasist əmək düşərgəsində saxlanılır və müharibə bitdikdən sonra bir neçə ay köçkün düşərgələrində qalırlar. 1946–1948-ci illərdə Yonas Mainz Universitetində fəlsəfə təhsili alır.
1949-cu ildə qardaşlar ABŞ-yə köçür. İki həftə sonra Yonas bir Boleks kamerası alır və həvəskar filmlər çəkməyə başlayır. Hans Rixterin yanında dərtslər alır. 1954-cü ildə qardaşlar avanqard film jurnalı olan Film Culture-nı qurur. 1958-ci ildən Yonas Norman Maylerin həftəlik "The Village Voice" ndə gündəliyi aparır. 1962-ci ildə Yonas Şirli Klark, S. Brekic və Amerika avanqard kinosunun digər simaları ilə birlikdə Film Yapımcıları Kooperativini qurur. 1964–1967-ci illərdə özünün təşkil etdiyi yeni Amerika kinosunun sərgisi ilə Avropa və Latın Amerikasına səyahət edir. 1970-ci ildə S. Brekiç və başqaları ilə birlikdə — Arxiv Kino Antologiyası, eksperimental film istehsalının ən böyük anbarını qurur. Salvador Dali, Endi Uorhol, Allen Qinzberq, Corc Maçyunas, Yozef Boys, Con Lennon, Yoko Ono, Niko və s. ilə dostluq və əməkdaşlıq etmişdir.
Litvada bir neçə şeir kitabının və onlarla eksperimental filmin müəllifidir. Film gündəlik janrının banisidir.
Quqqenhaym Təqaüdüçüsü[7],
İncəsənət və Ədəbiyyat ordeni (1992, 2012),
Litva Ədəbiyyat və İncəsənət Milli Mükafatı (1995),
Avstriya Elm və İncəsənət Fəxri Nişanı (2008) və bir çox digər mükafatlar,
Birjay rayonunun Fəxri Vətəndaşı (2011)[8].