Zabuton

Zabutonla təşkil olunmuş yapon stulu.

Zabuton (座布団?) – Yaponiyada istifadə olunan ənənəvi balınclar. Əsasən dördbucaqlı formada hazırlanır, lakin dairəvi formada olan növləri də var.[1] Döşəmədə rahat oturmaq üçün istifadə olunmaqla yanaşı meditasiya sessiyalarında və interyer dizaynında istifadə olunur.[1]

Tarixi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Zabutonun mənşəyi tataminin üzərində oturmaq üçün tikilən kvadratşəkilli kiçik xalçalarla əlaqəlidir.[1] XVII–XIX əsrlərdə dərzilər bu xalçaların içərisini pambıqla doldurmağa başlamış, nəticədə, ilk zabutonlar ortaya çıxmışdır.[1]

İstifadəsi

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Zabutonun üstündə əyləşməyin ənənəvi yolu seyza üslubu ilə əyləşməkdir.[1] Zabutonda əyləşmək ayaqlar və dizlər üzərindəki təzyiqi azaldır, döşəmədə uzun müddət rahat oturmağa şərait yaradır.[1] Buna görə də buddist keşişləri və şinto rahibləri meditasiya sessiyalarında, eləcə də, dini mərasimlərdə zabutondan istifadə edirlər.[1] Zabuton yoqa ilə məşğul olan şəxslər tərəfindən də geniş istifadə olunur.[1]

XX əsrə qədər sumo oyunlarında tamaşaçılar qələbəni qeyd etmək üçün sumoçulara zabuton atırdılar.[1] Bu praktika XX əsrin əvvəllərində qadağan olunmuşdur.[1] Müasir dövrdə zabuton əsasən divanlara, stullara və kreslolara qoyulur.[1]

Hazırlanması

[redaktə | mənbəni redaktə et]

Yaponiyada ən yaxşı zabutonların hazırlandığı yerin Kioto şəhəri olduğu hesab olunur.[1] Xüsusilə, "Takaokaya" şirkəti istehsal etdiyi zabutonlara görə tanınır.[1] Zabutonların hazırlanmasında pambıq, ipək və kətan parçalardan istifadə olunur.[1] Müasir zabutonların hazırlanmasında poliefir saplardan da istifadə olunur.[1] Bu, zabutonun formasını uzun müddət qorumasına şərait yaradır.[1] Zabutonun mərkəzində sampo-toci adlı Y formasında tikiş bəzəyi olur.[1] Bu tikiş bəzəyi zabutonda oturmağın istiqamətini göstərir.[1] Zabutonun hər küncündə qotaz olur.[1] Bu qotazlar uğur simvolu hesab olunur.[1]

Evlər üçün hazırlanan zabutonların ölçüsü 55 x 59 sm olur, məbədlər üçün hazırlananlar isə daha böyük – 59 x 63 sm olur.[1] Əsas formada dördbucaqlı olsa da, ocami adlı zabuton növü dairəvi formada hazırlanır.[1] Ocami zabutonu daha qalındır, üzərində dəniz dalğalarının naxışları olur.[1] Bu, yaxşı uğurun simvolu hesab olunur.[1]

Qalereya

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  • Kiçik zabutonun üzərində oriqamilər.
    Kiçik zabutonun üzərində oriqamilər.
  • Çiçək naxışlı zabutonlar.
    Çiçək naxışlı zabutonlar.
  • İnsanlar zabutonun üzərində əyləşərək sumoya tamaşa edirlər.
    İnsanlar zabutonun üzərində əyləşərək sumoya tamaşa edirlər.
  • Yaponiyada bir otelin yemək otağında düzülmüş zabutonlar.
    Yaponiyada bir otelin yemək otağında düzülmüş zabutonlar.
  • Pişik zabutonun üzərində yatır.
    Pişik zabutonun üzərində yatır.

İstinadlar

[redaktə | mənbəni redaktə et]
  1. ↑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 Wada, Teni. "Zabuton: 20 Things to Know About Japanese Floor Cushions". Japan Objects (ingiliscə). 2023-02-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 10 fevral 2023.