XƏZNƏ

Vadi əl-Xəznədar və ya Üçücü Homs döyüşü — qərbi Suriyada Homs qəsəbəsinin şimal-şərqindəki Vadi əl-Xəznədarda Məmlük sultanlığı və Monqol imperiyasının qolu olan Elxanlı dövləti və onlara yardım edən Kilikiya çarlığı ilə Gürcüstan çarlığı arasında 22–23 dekabr 1299-cu ildə edilən, Suriyaya olan monqol axınları içərisində monqol zəfəri ilə nəticələnən tək savaşdır. Bu döyüşdən sonra daha öncəki 4 döyüşdə uduzan monqollar özlərinə inam qazandılar, cənuba irəliləmiş və 1303-cü ildə yenə Məmlüklərlə Marj əl-Səffar döyüşünü etmişdirlər. Ancaq orada da məğlubiyyətə uğrayan Elxanilər Suriya axınlarına son verərək Suriyanı tərk etmişdirlər. == Döyüş == Monqol ordusunun mərkəz hissəsində olan Qazan xan döyüş başladığında hiyləyə əl ataraq ordusunun sağ cinahına komandnalıq edən Qutluqşaha Məmlük ordusunu aldatmaq üçün kös çaldırmışdır. Bu yanılğıya aldanan Məmlüklər Qazan xanın bu tərəfdə olduğunu düşünürək hücumlarını monqol ordusunun sağ qanadına cəmləşdirmişdir. Bu sayədə həm Qazan xan qorunmuş, həm də Məmlük ordusunun qurulan tələyə çəkilməsi mümkün olmuşdur. Başda üstün olan məmlüklərin monqollar tərəfindən sol qanad bölmələrinin dağıdılması ilə monqollar üstünlük qazanmağa başlamışdır. Buna rəğmən, günorta boyunca döyüşən məmlüklər ertəsi günə qədər sıralarını qorumağı bacarmışdır.Ancaq ertəsi gün olan 23 dekabr 1299-cu ildə monqolların və yardımcı erməni, gürcü bölmələrinin məmlüklərin orta cinahını dağıtması ilə yaxında monqolların qələbə qazanacağı sezilməyə başladı. Axşama doğru məmlüklər məğlubiyyəti qəbul edərək və daha çox itki verməmək üçün döyüş meydanından cənuba doğru geri çəkilməyə başladı. == Nəticə == Dəməşqə doğru qaçan məmlüklər yolda 12.000 yolda müstəqillik istəyən 12.000 nəfərlik Dürzi və Maruni oxçusu ilə qarşılaşmış və onlarla döyüşməyə məcbur olmuşdur.

Xəznədərəçay — Culfa rayonu ərazisində çay. Əlincəçayın sağ qolu. == Haqqında == Mənsəbindən 48 km məsafədə Əlincəçaya tökülür. Uzunluğu 10 km, hövzəsinin sahəsi 30 kv. km-dir. Başlanğıcını Dibəklidağın yamacından götürür. Əsasən qrunt və qar, qismə də yağış suları ilə qidalanır. Əlincəçayın selli qollarından biridir.

Xəznəvarsu — Laçın rayonunda çay. Zabuxçayın sağ qoludur. Əsl adı Xəzinəvarsudur. Hidronim xəznə/xəzinə (Azərbaycan dilinin dialektlərində "otla zəngin örüş", "otlaq"), var (kürd dilində "binə", "yurd", "koc", "düşərgə", "qışlaq") və su (burada "çay") sözlərindən düzəlib. Çay başlanğıcını otla zəngin olan yurd yerinin yaxınlığından aldığı üçün belə adlandırılmışdır.