YEZUİT
[lat. Yesus] иезуит (1. католик диндин реакционер ва къаддар тешкилатрикай сад тир “Исадин жемият” тӀвар алай жемиятдин член; 2. пер. гьар жуьре хиянат ва усалвализ гьазур тир гзаф фендигар, кьве-ччин алай, фашал кас).
Yezuitlər ordeni
Yezuitlər ordeni — Yezuitlər ( «İsa cəmiyyətinin rəsmi adı» (lat. Societas Jesu) — Roma-katolik kilsəsinin kişi ruhani ordeni, 1534-cü ildə İqnati de Loyola tərəfindən təsis edilib və Papa III Pavel tərəfindən 1540-cı ildə təsdiq edilib. Yezuitlər kontrremormasoyada fəal iştirak etdilər, elm, təhsil və missioner fəaliyyəti ilə məşğul oldular. Ordenin devizi "Ad majorem Dei gloriam" ("Allahın şərəfinə")-dir.
2007-ci il məlumatına görə yezuitlərin indi sayı 19 min 216 nəfərdir, onlardan 13 min 491 nəfəri keşidir. Onlar dünyanın 112 ölkəsində iş aparır və 1536 kilsəsində fəaliyyət göstərirlər. Dini cəmiyyət yezuitlərə dünyəvi həyat sürməyə icazə verirlər.
Марек Инглот SJ. Общество Иисуса в Российской империи (1772—1820 гг.) и его роль в повсеместном восстановлении Ордена во всем мире. М.: Институт философии, теологии и истории.
Мишель Леруа.
Səfəvilər imperiyasında yezuitlər
Səfəvilər imperiyasında yezuitlər — Səfəvilər imperiyasında mövcud olmuş Yezuit Ordeni. XVI əsrdə İran körfəzinə çatan ilk Avropa missionerləri xristian Yezuit Ordeni idi. Hindistanın Qoa şəhərində tezuit missiyasının qurucusu Fransisk Ksaveri Hollandiya Respublikasından olan Qaspar Barzeusu rəhbər seçmişdi. Bərzeus 1549-cu ildə Hörmüz adasına gəlmiş və gələn ili çoxlu hesabatlar yazmaqla keçirmişdir. O və əsgərləri adada olarkən Hörmüzün açıq dini mühitindən faydalanaraq sərbəst fəaliyyət göstərirdilər.
Adanın nominal hökmdarı Turanşah da daxil olmaqla, bir çox müsəlman Barzeus tərəfindən vəftiz olunmuşdur. Hindistana gedərkən Hörmüzdən keçən Səfəvi diplomatının qızı və həyat yoldaşı da daxil olmaqla, bir neçə tanınmış şəxs də onun səyi nəticəsində xristianlığa keçmişdir. O, həmçinin məscidləri kilsəyə çevirməyə və yəhudilərin Hörmüzdə qalmasını qadağan etməyə cəhd göstərmişdir. Buna görə də hakim Səfəvi şahı I Təhmasibin (hak. 1524–1576) və yerli əhalinin qəzəbinə məruz qalmışdır.