ÇİMƏRLİK

Çimərlik — su obyekti sahilində düzən relyefə malik ərazi. Çimərliklər əsasən su və küləyin eroziya fəaliyyəti nəticəsində meydana gəlir. Çimərliyi təşkil edən hissəciklər adətən qum, çınqıl, molyusk qabıqları və ya mərcan yosunları kimi bioloji mənbələrdən ibarətdir. Çöküntülər yerli dalğanın hərəkətindən və hava şəraitindən asılı olaraq müxtəlif sıxlıq və strukturlarda çökərək müxtəlif teksturalar, rənglər vəya material təbəqələri yaradır. Çimərlikdə akkumlyativ çöküntülər bir ərazilə yığılır. «Çimərlik» termini həmdə insanların kütləvi istirahət, çimmək və günəş vannasının qəbul olunduğu məkan kimi də işlənir. Çimərlik səht örtüyünə görə qum, balıqqulağı, Çınqıl, mərcan və s. ibarət olur. Səht örtüyü Qumdan ibarət olan çimərlik. Səht örtürü Qum-balıqqulağıdan ibarət olan çimərlik.

Karon çimərliyi — Pxuket adasında yerləşən ən uzun çimərlikdən biri. Onun uzunluğu təqribi olaraq 6 kilometrdir. Çimərlik adanın qərbində, Pxuket hava limanından 45 km aralıda yerləşir. Patonq çimərliyindən sonra ikinci istirahət məkanıdır. Karon sahilləri iki hissəyə bölünür Kiçik Karon, Böyük Karon. Cənubunda mərcan riflərini görmək olar. Şimalında kafe, restoran və mağazalar mövcuddur.

Kata çimərliyi (tay หาดกะตะ) — Andaman dənizində, Pxunet adasının qərb sahilində, ən çox ziyarət olunan çimərlik. Şimaldan Karon çimərliyi ilə sərhədlənir. Kata-Noy çimərliyindən 10 km, Pxunet şəhərindən 17 km, Pxunet hava limanından 47 km aralıda yerləşir. İnzibati baxımından Pxunet vilayətinin Karon rayonuna daxildir. 1970-ci illərdən ərazidə yurizm inkişaf edir. 26 dekabr 2004-cü ildə Hind okeanında zəlzələ və sunami nəticəsində ərazi böyük zərər görmüşdür. Sahil xəttinin uzunluğu 1,5 km-dir. Sahil aypara formasındadır. Çimərliyin şimal hissədə eni 70 m, cənubda isə 50 metrdir. Çimərliyin qarşı tərəfində Pu adası yerləşir.

Teresitas çimərliyi — Uzunluğu 1.3 km olan çimərlik. Çimərlik İspaniyanın Kanar adalarına daxil olan Tenerife adasında yerləşir. 1960-cı illərin sonların okean kənarına gəmilərlə Saxaradan sarı qum gətirilmişdir. Qumun yuyulmaması üçün sahildən müəyyən qədər aralıda suyun daxilinə dalğaqıran yerləşdirilmişdir.

Çimərlik futbolunun əsası ekspromt oyunların keçirildiyi Braziliya çimərliklərindən gəlir, bu oyun Braziliyada yerlilər arasında ən çox oynanılan oyunlardan biridir. Faktiki olaraq, Braziliya futbol oyunçuları öz bacarıqlarını Braziliya çimərliklərində də göstərirdilər. 1992-ci ildə bu oyun haqqında qaydalar tərtib edildi və əsas mərkəz Los Ancels şəhərində quruldu. Növbəti yayda ilk peşəkar çimərlik futbolu Mayami Çimərliyində keçirildi və bu yarışda ABŞ, Braziliya, Argentina və İtaliyadan olan komandalar iştirak edirdi. 1994-cü ilin aprel ayında Rio de Janeiorunun Copacabana sahilində şəbəkə televiziya ötürmələri tərəfindən yayımlanacaq ilk tədbir keçirilmiş və həmin şəhər bir il sonra ilkin Çimərlik futbolu üzrə Dünya Çempionatına ev sahibliyi etmişdir. Həmin yarış ev sahibinin qələbəsi ilə başa çatmış və Braziliyanı bu yarışmada ilk qalib etmişdir. Yarışın uğuru kommersiya maraqlara da səbəb olmuş, dünya miqyasında idmana olan artan tələbat 1996-cı ildə Çimərlik futbolu üzrə yarışmanın keçirilməsinə gətirib çıxartmışdır. İlk belə yarışma ümimilikdə 60 oyundan ibarət olmuş və iki il müddətində Cənubi Amerika, Avropa, Asiya və ABŞ da keçirilməklə həm meydan mərkəzində, həm də kənarda başlıca oyunları cəlb edə bilmişdir. Avropada keçirilən turun yaratdığı maraq 1998-ci ildə Avropa Çimərlik Futbolu Liqasının (EPBSL) yaranmasına səbəb olaraq bütün səviyyələrdə yarışmaların peşəkarlıq səviyyəsinin artırılması üzrə davamlı infrastrukrur yaratdı. Hazırda Avropa ÇF Liqası kimi tanınan EPBSL bütün qitə miqyasında reklam işlərini birləşdirərək media, sponsor və azarkeşlərin tələblərinə cavab verir.

Çimərlik güləşi ― Rəsmi olaraq 2005-ci ildən yarışları keçirilən güləş növü. İlk dəfə 2004-cü ildə Beynəlxalq Birləşmiş Güləş Növləri Federasiyası (FİLA) dövründə çimərlik güləşi güləş növü kimi qeydiyyata alınıb. Çimərlik güləşi həm kişilər həm də qadınların iştirak edə bildiyi idman növüdür. İdmançılar diametri 7 metr olan daxili qumla doldurulmuş çevrədə yarışırlar. Bu güləş növündə iştirak edən idmançılar yarışda güləş geyimi yox çimərlik geyimi geyinirlər. Bundan başqa onlar spandeks və ya idman şortlarından da istifadə edə bilərlər. 2015-ci ildə Beynəlxalq Birləşmiş Güləş Növləri Federasiyası (FİLA) beynəlxalq qaydalarda düzəlişlər etdi. Yeni qaydalara əsasən güləşçilər rəqibi yerə yıxaraq, dairədən kənara çıxararaq, və ya kürəyi üstə yıxaraq xallar əldə edə bilərlər. İllik Dünya Çimərlik Güləş Çempionatlarına əlavə olaraq, çimərlik güləşi Gənclərin Olimpiya Oyunları, Asiya Oyunları, Aralıq Dənizi Oyunları və 2019 Dünya Çimərlik Oyunlarında yer almışdır. Çimərlik güləşi üzrə Dünya Çempionatı seriyalar halında ilk dəfə 2019-cu ildən etibarən keçirilməyə başlamışdır.

Çimərlik turizmi — turizmin növlərindən biri. Müasir dövrdə çimərlik turizmində başlıca məqsəd daha yüksək xidmətlər təklif etməklə, daha çox turist cəlb etməkdir. Bunun üçün çimərliklər müxtəlif fərqləndirici əlamətlərlə özlərini tanıtmaqdadırlar. Belə fərqləndirici əlamətlərdən biri "Mavi bayraq"dır. Çimərlik turizmi zonalarının yaradılması üçün qoyulan başlıca tələblər suyun təmizliyi, müvafiq infrastruktur və turizm xidmətlərinin səviyyəsi ilə bağlıdır. Çimərlik turizmi sahəsində İspaniya, Türkiyə, Yunanıstan, Fransa ilk pillələrdədir.

Çimərlik voleybolu (və ya plyaj voleybolu) — iki-ikiyə çimərlikdə oynanılan voleybol oyunu. Bu idman növündə ilk beynəlxalq turnirin keçirilməsi 1924-cü ilə təsadüf edir. Onu ilk dəfə oynayanlar isə 1915-ci ildə kaliforniyalılar olmuşlar. Çimərlik voleybolu Yay Olimpiya Oyunlarının proqramına isə ilk dəfə 1996-cı ildə salınıb. Atlantada keçirilən 1996 Yay Olimpiya Oyunlarında olduqca bəyənilən çimərlik voleybolu o gündən bəri Olimpiya Oyunlarının proqramındadır. Müasir dövrümüzdə də bu idman növünün həm kişi, həm də qadınlar arasında keçirilən yarışları məşhurdur.

Şüşəli çimərlik (ing. Glass Beach) — Fort-Breqq şəhəri yaxınlığında, Makkerrixer Milli parkının (ing. MacKerricher State Park) cənubunda ərazisində yerləşən çimərlikdir. Çimərlik öz adını sahilində mövcud olan hamar rəngli şüşələrdən almışdır. Yerli əhali düşünür ki, bura tullantı yeridir. 1967-ci ildə çimərlik dəfələrlə təmiz bağlanmışdır. Bununla belə kiçik şüşə parçaları dalğalarla bütün çimərliyə yayılmışdır. Artıq 1980-ci illərdən şüşəli çimərlik turistlər arasında məşhurdur. Bu dövlət parkında şüşə yığmaq qanunsuzdur. 2002-ci ildə keçmiş tullantı ərazisi milli park ərazisi elan edilir.

La-Malageta (isp. Playa de La Malagueta) — Malaqa şəhər çimərliyi. Öz adını şəhər məhəlləsinin adından götürülmüşdür. Çimərlik tünd quma malikdir. Malaqa limanı ilə La-Kaleta çimərliyi arasında yerləşir. 1 200 m uzunluğa və orta hesabla 45 m enə sahibdir.

La-Monça çimərliyi - (bask Hiru Kontxa, isp. Playa de La Concha) — eyni adlı buxtanın sahilində İspaniyanın Donostiya-San-Sebastiyan şəhərində yerləşın çimərlik. Ölkədə ən məşhur çimərləklərindən biyidir. Çimərlik Urumea çayı deltası və Urqull təpəsindən bir qədər aralıda yerləşir. Çimərlik 1, 350 km uzunluğa, 40 m enə və 54 000 km² əraziyə malikdir. Çimərlik dayazlığı ilə seçilir. Qabarmalar zamanı sahəsi kiçilir. 2007-ci ildə çimərlik Antena 3 telekanalı və COPE radiosu tərfindən İspaniyanın 12 xəzinəsinə daxil olmuşdur. Çimərlik haqqında məlumat. La-Monça çimərliyi.

Ouşen-Biç (ing. Ocean Beach) — San-Fransisko ərazisində yerləşən çimərlik. Çimərlik Sakit okeanın sahilində, Qızıl darvaza parkının qərb qutaracağında yerləşir. Çimərliyin uzunluğu 4,7 km, eni isə 180 metrdir. Çimərlik boyu Böyük şose keçir. Çimərlik istirahət edənləri yazın əvvələrində və payızın sonları qəbul edir. Yay ayları isə ərazi bütünlüklə dumanla örtülür Çimərlikdə adətən iri tonqal qalanır. Elə də əlverişli iqlimi olmayan iqlimi ilə seçilir. 1884 ildə çimərlik yaxınlığına dəmiryolu, 1890-cı ildə isə tramvay xətti çəkilir. 18 aprel 1906 ildə San-Fransisko zəlzələsi (1906) baş verməsindən sonra əhali çimərlikdən düşərgə kimi istifadə etmişdir.

Çimərlik arenası — çimərlik voleybolu və çimərlik futbolu müsabiqələri üçün nəzərdə tutulan Bakıdakı (Azərbaycan) Dövlət Bayrağı Meydanının cənub ucunda inşa edilən bir arenadır. Arena təxminən 5-6 min tamaşaçı üçün nəzərdə tutulmuşdur. 2015-ci ildə arenada 2015 Avropa Oyunları çərçivəsində çimərlik voleybolu və çimərlik futbolu üzrə yarışlar keçirilib. İlk Avropa Oyunlarının Təşkilat Komitəsinin sədri Mehriban Əliyeva Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyevin sədrliyi ilə 2013-cü il fevralın 3-də keçirilmiş Oyunların Təşkilat Komitəsinin ilk iclasında Bakıda ilk dəfə çimərlik arenasının qurulacağını elan etdi. Həmçinin, çimərlik arenası Bakı Su İdmanı Sarayının yanında tikilib. Arena istifadəsi 2015-ci ildə Avropa Oyunlarının başlanmasından əvvəl olub.

Azərbaycan Çimərlik Futbol Federasiyası 2003-cü ildə yaradılıb, amma bu Federasiya hələ də məlum olmayan səbəblərdən bu günə qədər fəaliyyət göstərmir.

Yay Olimpiya Oyunlarında Çimərlik voleybolu — 1996-cı ildən bəri tətbiq edilir. Atlanta Yay Olimpiya Oyunlarından bəri bütün olimpiadalarda proqramda olan çimərlik voleybolu əsasən olimpiya kəndlərinin sahilyanı ərazilərində keçirilir. Ancaq London Yay Olimpiya Oyunlarında çimərlik voleybolu yarışları Londonun mərkəzində olan Horse Guards Parade arenasında keçirilmişdir. Bu meydança normal çimərlik voleybolu meydançası kimi qumsalllıqlarla təmin edilmişdir. Kişilərin çimərlik voleybolu yarışlarında ən diqqət çəkən ölkə heç şübhəsiz Amerika Birləşmiş Ştatları olimpiyaçılarıdır. Onlar üç dəfə bu yarışlarda qalib adına layiq görülmüşlər. Hətta 1996 Yay Olimpiya Oyunlarında finalda iki amreikan cütlüyü qarşılaşmış və qızıl, gümüş medalın hər ikisi ev sahibi ölkə olan ABŞ-yə getmişdir. ABŞ olimpiyaçılardan sonra turnirdə ən çox medal qazanmış ölkə Braziliyadır. Onlar kişilərin çimərlik voleybolu turnirlərində 1 dəfə qızıl, üç dəfə gümüş, bir dəfə də bürünc medal qazanmışlar. Braziliyalı Rikardo Santos isə ən çox medal qazanmış kişi çimərlik voleybolçusudur.

Yeniyetmələrin çimərlik filmi — 2013-cü ildə çəkilən Disney Channel orijinal filmidir.

Yay Olimpiya Oyunlarında Çimərlik voleybolu — 1996-cı ildən bəri tətbiq edilir. Atlanta Yay Olimpiya Oyunlarından bəri bütün olimpiadalarda proqramda olan çimərlik voleybolu əsasən olimpiya kəndlərinin sahilyanı ərazilərində keçirilir. Ancaq London Yay Olimpiya Oyunlarında çimərlik voleybolu yarışları Londonun mərkəzində olan Horse Guards Parade arenasında keçirilmişdir. Bu meydança normal çimərlik voleybolu meydançası kimi qumsalllıqlarla təmin edilmişdir. Kişilərin çimərlik voleybolu yarışlarında ən diqqət çəkən ölkə heç şübhəsiz Amerika Birləşmiş Ştatları olimpiyaçılarıdır. Onlar üç dəfə bu yarışlarda qalib adına layiq görülmüşlər. Hətta 1996 Yay Olimpiya Oyunlarında finalda iki amreikan cütlüyü qarşılaşmış və qızıl, gümüş medalın hər ikisi ev sahibi ölkə olan ABŞ-yə getmişdir. ABŞ olimpiyaçılardan sonra turnirdə ən çox medal qazanmış ölkə Braziliyadır. Onlar kişilərin çimərlik voleybolu turnirlərində 1 dəfə qızıl, üç dəfə gümüş, bir dəfə də bürünc medal qazanmışlar. Braziliyalı Rikardo Santos isə ən çox medal qazanmış kişi çimərlik voleybolçusudur.

Çimərlik futbolu üzrə Dünya Kuboku — FIFA tərəfindən ildə bir dəfə çimərlik futbolu üzrə keçirilən beynəlxalq turnir. İlk Dünya çempionatı 1995-ci ildə Braziliyada, Rio-de-Janeyro çimərliklərində keçirilmiş və 2001-ci ildə Portuqaliya komandası çempionatda qələbə çalanadək ilk 6 çempionatın qalibi Braziliya yığması olmuşdur. 2005-ci ilədək Dünya çempionatının təşkilatçısı mənzil-qərargahı İspaniyada yerləşən və əsas məqsədi bu idman növünün məşhurlaşdırılması olan BSW (Beach Soccer Worldwide) təşkilatı idi. 2005-ci ildə FIFA-nın strukturunda yeni bölmə — FIFA Beach Soccer S.L. (mənzil-qərargahı Barselona, İspaniya) yaradıldıqdan sonra turnir onun egidası altında keçirilməyə başlandı. Turnirin əvvəlki adı — Beach Soccer World Championships dəyişdirilərək Beach Soccer World Cup oldu. Yəni, dünya çempionatı əvəzinə, dünya kuboku adlandırıldı, oyunların keçirilmə qaydaları və reqlament isə dəyişməz qaldı. Braziliya yığması 16 çempionatdan 13-də qələbə qazanmış, Portuqaliya (2001), Fransa (2005) və Rusiya (2011) isə hərəyə bir dəfə çempion olmuşlar. 1995-2007-ci illərdə turnirə ev sahibliyini daimi olaraq Braziliya yerinə yetirirdi. Lakin, turnir FIFA-nın sərəncamına keçdikdən sonra ev sahibi olacaq ölkənin qitələr üzrə rotasiya qaydasında seçilməsi qərara alındı. Beləliklə, 2008-ci ildə turnir Avropada (Marsel, Fransa), 2009-cu ildə isə Asiyada (Dubay, BƏƏ) keçirildi.

UEFA Çimərlik futbolu Kuboku

Çimərlik futbolu üzrə Dünya Kuboku — FIFA tərəfindən ildə bir dəfə çimərlik futbolu üzrə keçirilən beynəlxalq turnir. İlk Dünya çempionatı 1995-ci ildə Braziliyada, Rio-de-Janeyro çimərliklərində keçirilmiş və 2001-ci ildə Portuqaliya komandası çempionatda qələbə çalanadək ilk 6 çempionatın qalibi Braziliya yığması olmuşdur. 2005-ci ilədək Dünya çempionatının təşkilatçısı mənzil-qərargahı İspaniyada yerləşən və əsas məqsədi bu idman növünün məşhurlaşdırılması olan BSW (Beach Soccer Worldwide) təşkilatı idi. 2005-ci ildə FIFA-nın strukturunda yeni bölmə — FIFA Beach Soccer S.L. (mənzil-qərargahı Barselona, İspaniya) yaradıldıqdan sonra turnir onun egidası altında keçirilməyə başlandı. Turnirin əvvəlki adı — Beach Soccer World Championships dəyişdirilərək Beach Soccer World Cup oldu. Yəni, dünya çempionatı əvəzinə, dünya kuboku adlandırıldı, oyunların keçirilmə qaydaları və reqlament isə dəyişməz qaldı. Braziliya yığması 16 çempionatdan 13-də qələbə qazanmış, Portuqaliya (2001), Fransa (2005) və Rusiya (2011) isə hərəyə bir dəfə çempion olmuşlar. 1995-2007-ci illərdə turnirə ev sahibliyini daimi olaraq Braziliya yerinə yetirirdi. Lakin, turnir FIFA-nın sərəncamına keçdikdən sonra ev sahibi olacaq ölkənin qitələr üzrə rotasiya qaydasında seçilməsi qərara alındı. Beləliklə, 2008-ci ildə turnir Avropada (Marsel, Fransa), 2009-cu ildə isə Asiyada (Dubay, BƏƏ) keçirildi.

Çimərlik (ing. The Beach) — 2000-ci ildə çəkilmiş, ABŞ və Böyük Britaniyanın birgə istehsalı olan psixoloji triller və macəra filmi. Con Hodj filmin ssenarisini ingilis yazıçı Aleks Qarlandın 1996-cı ildə işıq üzü görən eyniadlı romanı əsasında yazmışdır. Filmin rejissoru Denni Boyldur. Baş rollarda Leonardo DiKaprio, Tilda Suinton və Robert Karlayl oynayır. Film Berlin Film Festivalında "Qızıl Ayı" mükafatına namizəd göstərilmişdir. Bundan başqa Leonardo DiKaprio bu filmdəki rolu üçün "ən pis aktyor" Moruq Mükafatına (Razzie Awards) namizəd olmuşdur. DiKaprio bu mükafatı 1998-ci ildə "Dəmir maskalı adam" (ing. The Man in the Iron Mask) filmindəki roluna görə almışdır. Amerikalı gənc macərapərəst olan Riçardın (Leonardo DiKaprio) səyahət üçün getdiyi Taylandın paytaxtı Banqkokda qaldığı oteldə, qonşu otaqda qalan adamdan aldığı xəritədən istifadə edərək oteldə tanış olduğu Etyen (Giyom Kane) və Fransua (Virjini Leduayen) adlı fransız turistlərlə getdiyi tropik adada yaşadıqlarından bəhs edir.

Azərbaycan Çimərlik Futbol Federasiyası 2003-cü ildə yaradılıb, amma bu Federasiya hələ də məlum olmayan səbəblərdən bu günə qədər fəaliyyət göstərmir.

UEFA Çimərlik futbolu Kuboku

Cənubi Koreya çimərlikləri — Koreya Respublikasının qumlu çimərlikləri Cənub-Şərqi Asiyanın ən yaxşılarından biri kimi tanınır. Çimərlik mövsümünün yeganə çatışmazlığı çox uzun olmamasıdır: Əksər çimərliklər iyun ayının sonlarında – iyulun əvvəllərində açılır və avqustun sonlarında – sentyabrın əvvəllərində bağlanır. Bununla birlikdə, heç kim sizə günəş vannası və üzməyi qadağan etmir, sadəcə tətil mövsümü bağlandıqdan sonra çimərliklərdə çalışmırlar. Xilasetmə xidmətləri, duş, tualet, çətir və şezlong kirayə etməyin bir yolu yoxdur. Koreyanın qərb, şərq və cənub sahillərinin sahil şeridi və dəniz sahilləri müxtəlifdir. Lakin, hər sahil şeridi özünəməxsus şəkildə gözəl və pərəstişkarlarına sahibdir. Məşhur kurort bölgələri də materik sahilinin yaxınlığında yerləşən bir neçə adada yerləşir. Qeyd etmək lazımdır ki, Cənubi Koreyada "bir hotelin öz çimərliyi" anlayışı yoxdur. Bütün çimərlik əraziləri bələdiyyədir. Əlavə olaraq, davamlı dağlıq əraziyə görə, yalnız bir neçə onlarla otel birbaşa sahildə yerləşir.

Foros çimərlikləri — Ukraynanın Krım yarımadası, Foros şəhər tipli qəsəbəsinin sahillərinini əhatə edən çimərliklər. Sahil və dənizin dibi əsasən çınqıl daşlarınddan təşkil olunmuşdur. Buna səbəb iki dəniz cərəyanının toqquşduğu ərazi olmasıdır. Bu cərəyanlar səbəbindən suyun temperaturu 1 gün ərzində dəyişə bilir. Sahil ərazisində dərinlik 3–6 metr arasında dəyişir. Forosda yerləşən çimərliklər: Yaşıl adlanan əsas çimərlik qəsəbənin mərkəzi sahil hissəsində; "Foros sanatoriyası" yaxınlığında "Narıncı çimərlik"; "Narıncı çimərlikdən" bir qədər aralıda "Soyuq çimərlik"; "Tixoya buxtasında" isə eyni adlı çimərlik; Çexov bunrnu yaxınlığında vəhşi çimərlik; Terleski pansionatının çimərlikləri Foros çinərliyi; "Derevyaşka" və ya nudist çimərliyi; bir neçə özəl çimərliklər. Крым экскурсионный. Путеводитель. 50 популярных маршрутов. Харьков.

UEFA Çimərlik futbolu Kuboku