aprel

Aprel — Qriqori təqvimi ilə ilin dördüncü ayıdır. 30 gündən ibarətdir. Yaz fəslinin ikinci ayıdır. Aprel ayı gözəllik və bahar ilahəsi olan Afroditanın adı ilə bağlıdı.r XX əsrin əvvəllərinə aid Azərbaycandilli mənbələrdə neysan (نئی‌سان) adlandırılmışdır.

10 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 100-cü günü. (uzun ildə 101-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 265 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 28 mart tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1815 — Tambora vulkanı iyulun 15-dək davam edən üç aylıq püskürməyə başlayıb. Püskürmə nəticəsində 71.000 nəfər həlak olmuşdur. === 1901–cari === 1970 — Pol Makkartni şəxsi və peşəkar səbəblərə görə The Beatles-dan ayrıldığını elan edib. 1994 — Nigeriya milli futbol komandası Afrika Millətlər Kubokunu qazanıb. 2010 — Polşa Hərbi Hava Qüvvələrinə məxsus Tu-154M təyyarəsi Rusiyanın Smolensk yaxınlığında qəzaya uğramışdır. 2020 — Yəməndə ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1922 — Suraxanı neft mədənlərində yanğın baş vermişdir.

11 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 101-ci günü. (uzun ildə 102-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 264 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 29 mart tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1961 — Yerusəlimdə Adolf Eyxmanın məhkəməsi başlayıb. 1979 — Uqanda diktatoru İdi Amin devrilib. 2006 — İran prezidenti Mahmud Əhmədinejad İranın uranı uğurla zənginləşdirdiyi iddia edib. 2011 — Minsk metrosunda terror aktı törədilib. === Azərbaycana aid hadisələr === 2018 — Azərbaycanda prezident seçkiləri keçirilib.

12 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 102-ci günü. (uzun ildə 103-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 263 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 30 mart tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === 240 — I Şapur atası I Ərdəşirlə Sasanilər imperiyasının şəriki olub. === 1601–1900 === 1803 — Rusiya ilə Car-Balakən camaatlığı arasında "Andlı öhdəlik" sazişi bağlanmışdır 1961 — Kosmik yarış: Sovet kosmonavtı Yuri Qaqarin kosmosa səyahət edən və Vostok 1-də ilk ekipajlı orbital uçuşu həyata keçirən ilk insan oldu. === 1901–cari === 2020 — San-Tome və Prinsipidə ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 2021 — Bakıda Hərbi Qənimətlər Parkının açılışı olmuşdur.

13 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 103-cü günü. (uzun ildə 104-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 262 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 31 mart tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1870 — Nyu-Yorkda Metropoliten muzeyi təsis alınıb.

14 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 104-cü günü. (uzun ildə 105-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 261 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 1 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1912 — Britaniya sərnişin layneri RMS Titanic Şimali Atlantikada saat 23:40-də (15 aprel səhəri batır) aysberqə çırpılıb. 1986 — İndiyə qədər qeydə alınmış ən ağır dolu (1 kiloqram) Banqladeşin Qopalqanc bölgəsinə yağaraq 92 nəfərin ölümünə səbəb olub. 1988 — İsveçrənin Cenevrə şəhərində Birləşmiş Millətlər Təşkilatının mərasimində Sovet İttifaqı qoşunlarını Əfqanıstandan çıxarmağa söz verən saziş imzaladı. 2003 — İnsan genomu layihəsi insan genomunun 99%-nin 99,99%-lik dəqiqliklə ardıcıllığı ilə tamamlanıb.

15 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 105-ci günü. (uzun ildə 106-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 260 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 2 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1989 — Hu Yaobanqın ölümündən sonra, Çində Tyananmen meydanı etirazları başlayıb. 2019 — Fransadakı Paris Notr-Dam kilsəsi güclü yanğın nəticəsində ciddi ziyan görüb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1989 — Mingəçevir trolleybusu təsis edilib. 1992 — Azərbaycan və Fələstin arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2016 — Bakıda Gənclik Mall ticarət mərkəzinin açılışı olub.

16 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 106-cı günü. (uzun ildə 107-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 259 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 3 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1917 — Rusiya inqilabı: Vladimir Lenin İsveçrədəki sürgündən Rusiyanın Petroqrad şəhərinə qayıdıb. 2003 — Maykl Cordan Milli Basketbol Assosiasiyasında sonuncu oyununu keçirib. === Azərbaycana aid hadisələr === 1992 — Azərbaycan və Monqolustan arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2004 — Azərbaycan və Yunanıstan arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.

17 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 107-ci günü. (uzun ildə 108-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 258 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 4 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1961 — Donuzlar Körfəzi əməliyyatı: CIA tərəfindən maliyyələşdirilən və təlim keçmiş bir qrup kubalı sürgün Fidel Kastronu devirmək məqsədilə Kubadakı Donuzlar körfəzinə enmişdir. === Azərbaycana aid hadisələr === 2017 — "Qarabağ" Azərbaycan Premyer Liqası çempionu olmuşdur.

Aprel döyüşləri, Aprel müharibəsi və ya Dördgünlük müharibə — 2016-cı il aprelin 1-dən 2-nə keçən gecədən başlayaraq Azərbaycan və Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının hərbi birləşmələri arasında baş vermiş hərbi münaqişə. Aprel döyüşləri Dağlıq Qarabağda 1994-cü ildə atəşkəs haqqında saziş imzalandıqdan bəri ən şiddətli döyüşlər idi. Döyüşlər Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin qələbəsi ilə nəticələnmiş, Tərtər rayonunun Talış kəndi ətrafındakı yüksəkliklər, Cəbrayıl rayonunun Lələ təpə yüksəkliyi və Cocuq Mərcanlı, Goranboy rayonunun Gülüstan kəndi, Tərtər rayonunun Qazaxlar kəndi və Tərtər rayonunun Suqovuşan kəndi istiqamətində yollar düşməndən azad olunmuşdur. 5 apreldə hər iki tərəfin razılığı və beynəlxalq qurumların müşahidəsi ilə yenidən atəşkəs müqaviləsi imzalanmışdır. Buna baxmayaraq, Ermənistan tərəfindən dəstəklənən seperatçı qüvvələr atəşkəs imzalanmazdan bir neçə saat sonra onu dəfələrlə pozmuşdur. Azərbaycan Respublikasının verdiyi rəsmi məlumata görə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri 2,000 hektarlıq ərazini azad etmişdir, ancaq Ermənistan tərəfi bu ərazinin ölçüsünün sadəcə 800 hektar olduğunu və heç bir strateji əhəmiyyətə malik olmadığını iddia edir. Amerika Birləşmiş Ştatları Dövlət Departamentinin hesablamalarına görə, dörd gün davam edən döyüşlər zamanı həm hərbi, həm də mülki olmaqla təxminən 350 nəfərin həyatını itirdiyini açıqlamışdır. == Zəmin == Aprel döyüşləri özünün həcminə görə 12 may 1994-cü ildə razılaşdırılmış atəşkəs rejimindən sonra Azərbaycan qoşunların təmas xəttində baş vermiş ən böyük hərbi qarşıdurma idi. Aprel döyüşlərinin başlanması barədə müxtəlif fikirlər vardır. Bəzi siyasi şərhçilərə görə, döyüşlərin əsl təşəbbüskarı Rusiya və ya Türkiyə idi.

Bakı əməliyyatı, Aprel işğalı, Aprel inqilabı,Aprel çevrilişi və ya Azərbaycanda sovet hakimiyyəti qurulması — Azərbaycan hökumətini devirmək və ölkədə Sovet hakimiyyətinin qurulması məqsədilə, XI Qırmızı Ordu və Volqa-Xəzər hərbi donanmasının Azərbaycan bolşevikləri ilə yaxın koordinasiyalanmış və həyata keçirilən hücum hərbi əməliyyatı. Bakı əməliyyatının planı Azərbaycan Kommunist (bolşeviklər) Partiyası (AK(b)P) liderləri olan Qafqaz cəbhəsinin komandiri Mixail Tuxaçevski və Hərbi İnqilab Şuranın üzvü Serqo Orconikidze tərəfindən hazırlanmışdı. 1919–1920-ci illərdə dərin siyasi və sosial-iqtisadi böhran yaşayan Azərbaycanda daxili siyasi vəziyyət gərgin idi: ölkənin qəzalarında müxtəlif siyasi və sosial qruplar arasındakı silahlı münaqişələr baş verirdi. Eyni zamanda, 1918-ci ildə Sovet hakimiyyətinin dağılması anından etibarən, yeraltı cəmiyyətlərdə müxtəlif siyasi partiyalar və sosialist oriyentasiyalı təşkilatlar fəaliyyət göstərirdi. Onlar siyasi məqsədlərinə nail olmaq üçün 1920-ci ilin fevralında AK(b)P ilə birləşdi. 1920-ci ilin aprelində XI Qızıl Ordu Şimali Qafqazdakı Könüllü ordunu məğlub edərək, Azərbaycanla sərhədə yaxınlaşdı. Azərbaycan bolşevikləri aprelin 26-dan 27-sinə keçən gecəsində başlayan silahlı üsyanlara hazırlaşırdılar. Bakıda baş verən üsyanla paralel olaraq, bir sıra sovet zirehli qatarlar Azərbaycanla sərhədi keçdi və düşmən arxasında uğurlu dərin basqın etdi. Bolşeviklər paytaxtın ən əhəmiyyətli obyektlərinə nəzarəti qurduqdan sonra hakimiyyətin təslim edilməsi haqqında Azərbaycan hökumətinə və parlamentinə ultimatum təqdim etdi. Fövqəladə toplantıda məclis Azərbaycan Kommunist Partiyasına hakimiyyəti vermək üçün səs verdi.

Aprel döyüşləri, Aprel müharibəsi və ya Dördgünlük müharibə — 2016-cı il aprelin 1-dən 2-nə keçən gecədən başlayaraq Azərbaycan və Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin Qondarma Dağlıq Qarabağ Respublikasının hərbi birləşmələri arasında baş vermiş hərbi münaqişə. Aprel döyüşləri Dağlıq Qarabağda 1994-cü ildə atəşkəs haqqında saziş imzalandıqdan bəri ən şiddətli döyüşlər idi. Döyüşlər Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin qələbəsi ilə nəticələnmiş, Tərtər rayonunun Talış kəndi ətrafındakı yüksəkliklər, Cəbrayıl rayonunun Lələ təpə yüksəkliyi və Cocuq Mərcanlı, Goranboy rayonunun Gülüstan kəndi, Tərtər rayonunun Qazaxlar kəndi və Tərtər rayonunun Suqovuşan kəndi istiqamətində yollar düşməndən azad olunmuşdur. 5 apreldə hər iki tərəfin razılığı və beynəlxalq qurumların müşahidəsi ilə yenidən atəşkəs müqaviləsi imzalanmışdır. Buna baxmayaraq, Ermənistan tərəfindən dəstəklənən seperatçı qüvvələr atəşkəs imzalanmazdan bir neçə saat sonra onu dəfələrlə pozmuşdur. Azərbaycan Respublikasının verdiyi rəsmi məlumata görə Azərbaycan Silahlı Qüvvələri 2,000 hektarlıq ərazini azad etmişdir, ancaq Ermənistan tərəfi bu ərazinin ölçüsünün sadəcə 800 hektar olduğunu və heç bir strateji əhəmiyyətə malik olmadığını iddia edir. Amerika Birləşmiş Ştatları Dövlət Departamentinin hesablamalarına görə, dörd gün davam edən döyüşlər zamanı həm hərbi, həm də mülki olmaqla təxminən 350 nəfərin həyatını itirdiyini açıqlamışdır. == Zəmin == Aprel döyüşləri özünün həcminə görə 12 may 1994-cü ildə razılaşdırılmış atəşkəs rejimindən sonra Azərbaycan qoşunların təmas xəttində baş vermiş ən böyük hərbi qarşıdurma idi. Aprel döyüşlərinin başlanması barədə müxtəlif fikirlər vardır. Bəzi siyasi şərhçilərə görə, döyüşlərin əsl təşəbbüskarı Rusiya və ya Türkiyə idi.

18 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 108-ci günü. (uzun ildə 109-cu) Bu tarixdə ilin sonuna 257 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 5 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === 1506 — Müqəddəs Pyotr bazilikasının təməl daşı qoyulub. === 1601–1900 === === 1901–cari === 2018 — Svazilend kralı III Msvati ölkəsinin adının Esvatini olaraq dəyişəcəyini açıqladı. === Azərbaycana aid hadisələr === 1940 — Bəstəkar Əfrasiyab Bədəlbəylinin "Qız qalası" baletinin premyerası Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrının səhnəsində baş tutmuşdur.

19 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 109-cu günü. (uzun ildə 110-cu) Bu tarixdə ilin sonuna 256 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 6 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1770 — Mariya Antuanetta və Fransa kralı XVI Lüdovikin etibarnamə ilə nikahı olub. === 1901–cari === 1971 — İlk kosmik stansiya olan Salyut 1-in orbitə buraxılışı. === Azərbaycana aid hadisələr === 2002 — Azərbaycan və San-Marino arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2014 — Şəmkir Beynəlxalq Şahmat Turnirinin açılışı olmuşdur. 2016 — Bakıda Avtovağzal və Memar Əcəmi-2 metrostansiyasının açılışı olmuşdur.

1 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 91-ci günü. (uzun ildə 92-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 274 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 19 mart tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === 527 — Konstantinopoldakı Ayasofiya kilsəsində I Yustinian və Teodoranın tacqoyma mərasimi keçirilmişdir. === 1601–1900 === === 1901–cari === 1939 — İspaniya vətəndaş müharibəsi: İspaniya generallisimusu Fransisko Franko respublikaçı qüvvələrin sonuncusu təslim olunduğunu və İspaniya vətəndaş müharibəsinin başa çatdığını elan edib. 1948 — Farer adaları Danimarkadan muxtariyyət alıb. 1953 — Paraqvay milli futbol komandası Amerika Kubokunu qazanıb. 1977 — Apple şirkəti Stiv Cobs və Stiv Voznyak tərəfindən təsis edilib. 2001 Niderlandda eynicinslilərin nikahı qanuni olmuşdur. Yuqoslaviyanın keçmiş prezidenti Slobodan Miloşeviç müharibə cinayətlərində ittiham olunaraq mühakimə olunmaq üçün xüsusi polis təyinatlılarına təslim olub.

20 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 110-cu günü. (uzun ildə 111-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 255 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 7 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1902 — Pyer və Mariya Küri radiumu kəşf edib. === Azərbaycana aid hadisələr === 2004 — Azərbaycan, Eritreya və Paraqvay arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2015 — Bakı Su İdmanı Sarayının açılışı olmuşdur.

21 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 111-ci günü. (uzun ildə 112-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 254 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 8 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === Qaraqoyunlular və Teymurilər arasında Sərdrud döyüşü baş vermişdir. === 1601–1900 === === 1901–cari === 1934 — Ness gölü bədheybətini əks etdirdiyi iddia edilən ən məşhur fotoşəkil olan "Cərrahın Fotoşəkili" (1994-cü ildə onun saxta olduğu ortaya çıxdı) Daily Mail-də dərc olunub.

22 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 112-ci günü. (uzun ildə 113-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 253 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 9 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === 1370 — Fransa kralı V Çarlzın əmrinə əsasən Bastiliya qalasının inşasına başlanılıb. === 1601–1900 === 1500 — Pedro Alvarez Kabral Braziliyaya səyahət etmiş və oranı kəşf etmişdir. 1519 — İspan konkistador Ernan Kortes Verakruz, Meksikada yeni yaşayış yeri salır. === 1901–cari === 1906 — Afinada 1906 növbədənkənar yay Olimpiya oyunları keçirilib. 1970 Yer Günü ilk dəfə olaraq qeyd edilib. Türkiyə qəzeti fəaliyyətə başlayıb. 1977 — Optik lif ilk olaraq canlı telefon trafikini daşımaq üçün istifadə olunub.

23 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 113-cü günü. (uzun ildə 114-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 252 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 10 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 2005 — İlk Youtube videosu "Me at the zoo" saytın həmtəsisçisi Cavid Kərim tərəfindən yüklənib. 2020 — Komor adalarında ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1993 — Azərbaycan kontr-admiralı Eduard Hüseynov Bakıda yaşadığı binanın girişində qətlə yetirilib. 2002 — Bakıda Miniatür Kitab Muzeyi açılıb. 2005 — "Hesabat" jurnalı ilk dəfə nəşr olunub.

24 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 114-cü günü. (uzun ildə 115-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 251 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 11 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1915 — İstanbulda 250 erməni ziyalısı və icma lideri həbs olunub. === Azərbaycana aid hadisələr === 1966 — Binə hava limanından havaya qalxan İl-14P orta tutumlu sərnişin təyyarəsi Mahaçqalaya səfər edərkən qəzaya uğramışdır. 2008 — Azərbaycan və Monteneqro arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur.

25 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 115-ci günü. (uzun ildə 116-cı) Bu tarixdə ilin sonuna 250 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 12 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1859 — İngilis və fransız mühəndisləri Süveyş kanalının təməlini qoyublar. === 1901–cari === === Azərbaycana aid hadisələr === 1996 — Azərbaycan və Peru arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2008 — Milli Məclisin qəbul etdiyi qərarla Əli Bayramlı şəhərinin adı Şirvan, Xanlar şəhərinin adı isə Göygöl olub.

28 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 118-ci günü. (uzun ildə 119-cu) Bu tarixdə ilin sonuna 247 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 15 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1788 — Merilend ABŞ-nin 7-ci ştatı olub. === 1901–cari === 1969 — Şarl de Qoll Fransa prezidenti vəzifəsindən istefa verib. === Azərbaycana aid hadisələr === 1920 — Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətini hökumətini devirmək və ölkədə Sovet hakimiyyətinin qurulması məqsədi ilə, Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikasına məxsus XI Qırmızı Ordu və Volqa-Xəzər hərbi donanmasının Azərbaycan bolşevikləri Azərbaycanı işğal edib. 1961 — Sumqayıt trolleybusu təsis edilib. 1989 — Bakıda Əhmədli və Xalqlar Dostluğu metrostansiyasının açılışı olmuşdur. 2019 — Valtteri Bottas Azərbaycan Qran-prisinin qalibi olub.

29 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 119-cu günü. (uzun ildə 120-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 246 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 16 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1945 — İkinci Dünya müharibəsi: Fürerbunker: Berlin bunkerində Adolf Hitler uzun müddətdir ortağı olan Eva Braunla evlənmişdir və Admiral Karl Dönitsi onun varisi təyin etmişdir. Hitler və Braun ertəsi gün intihar ediblər. === Azərbaycana aid hadisələr === 1992 — Azərbaycan və Cənubi Afrika Respublikası arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. 2015 Bakı şəhərinin Xətai rayonunda yerləşən 58 saylı orta məktəbin 11-ci sinif şagirdi Aytac Babayevanın qətlə yetirilməsi cəmiyyətdə böyük rezonansa səbəb olmuşdur. Bakı Konqres Mərkəzinin açılışı olmuşdur. 2018 — Lyuis Hemilton Azərbaycan Qran-prisinin qalibi olub.

2 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 92-ci günü. (uzun ildə 93-cü) Bu tarixdə ilin sonuna 273 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 20 mart tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === === 1901–cari === 1982 — Folklend müharibəsi: Argentina Folklend adalarını işğal edib. 2015 — Keniyada Qarissa Universitet Kollecinə hücum edilmişdir. 2020 — Malavidə ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1992 Azərbaycan, Çin və Danimarka arasında diplomatik əlaqələr qurulmuşdur. Qarabağ müharibəsi: Ermənistan Silahlı Qüvvələri Kəlbəcər rayonunu işğal edib. 2011 — "Azərreyl" Avropa Qadınlar CEV Çağırış Kubokunu qazanıb.

30 aprel — Qriqorian təqvimində ilin 120-ci günü. (uzun ildə 121-ci) Bu tarixdə ilin sonuna 245 gün qalır. XX və XXI əsrdə Yuli təqvimi ilə 17 aprel tarixinə uyğun gəlir. == Əhəmiyyətli hadisələr == === 1600-cü ildən əvvəl === === 1601–1900 === 1789 — Nyu-Yorkun Uoll-Stritdəki Federal Zalın eyvanında Corc Vaşinqton ABŞ-nin ilk seçilmiş prezidenti kimi and içib. 1812 — Luiziana ABŞ-nin 18-ci ştatı olub. === 1901–cari === 1991 — CERN ümumdünya hörümçək toru protokollarının pulsuz olacağını elan edib. 2020 — Tacikistanda ilk dəfə COVID-19 qeydə alınıb. === Azərbaycana aid hadisələr === 1937 — Azərbaycan Dövlət Akademik Opera və Balet Teatrında Üzeyir Hacıbəyovun "Koroğlu" operasının premyerası keçirilmişdir. 1991 — Qarabağ müharibəsi: Qarabağ və Ermənistanda Çaykənd əməliyyatı başlamışdır. 1992 — Kəlbəcər rayonundakı Ermənistan Silahlı Qüvvələrinin təcili olaraq hərbi əməliyyatları dayandırmasını tələb edən BMT Təhlükəsizlik Şurasının 822 saylı qətnaməsi qəbul edilib.

Apreldən əvvəl may... Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti tammetrajlı sənədli televiziya filmi 2001-ci ildə ANS televiziyasında istehsal edilmişdir. Film Azərbaycan xalqının Çar Rusiyasına qarşı milli azadlıq mübarizəsi nəticəsində, Birinci Dünya müharibəsi dövründə Şimali Azərbaycanda yaranmış müstəqil dövlət və Müsəlman Şərqində ilk parlament respublikası olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindən bəhs edir. == Məzmun == Film Azərbaycan xalqının Çar Rusiyasına qarşı milli azadlıq mübarizəsi nəticəsində, Birinci Dünya müharibəsi dövründə Şimali Azərbaycanda yaranmış müstəqil dövlət və Müsəlman Şərqində ilk parlament respublikası olan Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətindən bəhs edir.

Aprelevka — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər. Moskva vilayətinə daxildir. Şəhərin əhailisi — 29 147 nəfərdir. (2019).

Minsk metrosunda terror aktı — Minsk metrosunda terror aktı 11 aprel 2011-ci ildə, axşam saatlarında metronun "Oktyabrskaya" stansiyasında baş verib. Bu terror aktı 12 nəfərin həyatına son qoyub, 160 insan xəsarət alıb. Bu həm də Minsk metropolitenində ilk böyük faciədir. == Xarici keçidlər == Belarus: Müstəqillik dövrünün terror aktları. lent.az 12.04.11.

10 aprel 2010-cu il tarixində Smolenskdə qəzaya uğramış təyyarədə Polşa prezidenti Lex Kaçinski və xanımı, ölkənin sabiq prezidenti Rışard Kaçorovski, Milli Yaddaş İnstitutunun prezidenti Yanuş Kurtıka, general Tadeuş Ploski, Polşa ordusunun pravoslav yepiskopu və briqada generalı Miron Çodavski, Milli Bankın rəhbəri Slavomir Skşipek, sabiq müdafiə naziri və Polşa prezidentliyinə keçmiş namizəd Yeji Şmaydzinski, Prezident Katibliyinin rəhbəri Vladislav Stasyak, Baş Qərargah rəisi Frantişek Qonqor da olub. Lex Kaçinski Smolensk vilayətinin Katın kəndində anım tədbirlərində iştirak etməliydi. 1940-cı ilin yazında polşalı zabitlər həmin kənddə güllələnib. Polşa prezidenti ilə bərabər, güllələnmiş zabitlərin övlad və nəvələri də təbirə qatılmalıydılar. Lex Kaçinski Smolenskə təyyarə ilə, oradan Katına isə xüsusi qatarla getməliydi. Məlum olub ki, Polşa prezidentinin təyyarəsi qəzadan əvvəl 3-4 dəfə eniş cəhdi edib. Smolensk vilayət administrasiyasının mətbuat xidmətindən bildiriblər ki, qəzaya səbəb pis hava şəraiti olub: «Pis hava şəraiti üzündən təyyarə 3-4 dəfə cəhd etsə də, eniş alınmayıb. Dispetçer pilotlara 200 kilometr aralıda olan Minsk aeroportuna eniş etməyi məsləhət görsə də, təyyarənin heyəti öz qərarı ilə enişi məhz Smolenskdə etməyə çalışıb». == Qəzada müəmma == Təyyarə qəzası baş verdikdən sonra internetdə Youtube saytında bir video peyda olub. Bu videoda Lex Kaçinskinin olduğu güman olunan təyyarənin qalıqları arasında gəzişən üç nəfər silahlı şəxsin sağ qalan və kömək istəyən insanları güllələdiyi göstərilir.

TRT Beynəlxalq 23 aprel Uşaq Şənliyi (türk. TRT Uluslararası 23 Nisan Çocuk Şenliği) — Türkiyə Respublikasının milli bayramlarından olan 23 aprel Milli Suverenlik və Uşaq Bayramı həftəsində, 1979-cu ildən bəri hər il Türkiyə Radio Televiziya Qurumu tərəfindən təşkil edilən beynəlxalq uşaq şənliyi Qeyd edək ki, həmin il UNESCO tərəfindən "Uşaq ili" elan edilmişdir. Ona görə də TRT 23 aprel Milli Suverenlik və Uşaq Bayramını start verdiyi tədbirlərlə beynəlxalq səviyyəyə çatdırmışdır. Həmin vaxtdan dünyadakı bir çox ölkədən bu şənlikdə iştirak etmək üçün Türkiyəyə gələn 8-14 yaşları arasındakı uşaqlar uşaqlı könüllü türk ailələr tərəfindən evlərində qonaq saxlanılır. Şənlik hər il orta hesabla 40 ölkənin iştirakı ilə reallaşar. 1979-cu ildən bu yana, 90 fərqli ölkədən 20 minə qədər uşaq və təxminən 5 min qrup lideri bu şənliyə qatılmışdır. Şənliyi qatılan nümayəndələr öz ölkələrinin xalq oyunları ilə, mahnıları ilə və s. nümunələrlə milli mədəniyyətlərini təqdim edərlər. Şənlik 1979-cu ildən 2000-ci ilə qədər paytaxt Ankarada təşkil olunmuşdur. Daha sonrakı illərdə isə Türkiyənin müxtəlif yerlərində – İstanbul, Quşadası, Səlcuq, Antalya və İzmir kimi şəhərlərdə təşkil edilmişdir.

Azərbaycanın sovetləşdirilməsində Türkiyənin müdaxiləsi — Mustafa Kamal Paşanın rəhbərlik etdiyi Türkiyə Böyük Millət Məclisi hökuməti və Ənvər Paşanın rəhbərlik etdiyi "gənc türklər" qruplaşmasının Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətinin süqutu ilə nəticələnən Aprel işğalına gedən yolda və işğal prosesində rolu. Birinci Dünya müharibəsindən sonra Osmanlı imperiyası Antanta dövlətləri tərəfindən parçalanmışdı. Bundan sonra Türkiyədə Mustafa Kamal Paşanın başçılığı ilə milli azadlıq hərəkatı başlamışdı. Kamalçılar Sovet Rusiyası ilə ittifaqın qurulmasını dəstəkləyir və britaniyayameylli olduğunu ittiham etdikləri Müsavat Azərbaycanında bolşevik inqilabı istəyirdilər. Mustafa Kamal özü Osmanlının Azərbaycandakı fəaliyyətlərini tənqid etmiş və pantürkizmdən uzaqlaşaraq Türkiyəni birinci sıraya qoyan milliyətçilik növünə üz tutmuşdu. 1919-cu ildən başlayaraq Mustafa Kamal və Ənvər Paşa Azərbaycan vasitəsilə bolşeviklər ilə ittifaq qurmaq üçün mübarizə aparmağa başlamışdılar. Bu zaman kamalçı Fuad Sabit, Xəlil Paşa və "gənc türklər"dən Baha Səid Bakıda Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti hökumətinin əleyhinə fəaliyyətə başladılar. Bu dövrdə Şərq cəbhəsi komandanı Kazım Qarabəkir bolşeviklərin maddi və silah yardımının intensivləşməsi üçün "Qafqaz səddi" adlandırdığı maneəni aradan qaldırmağı özünə hədəf qoymuşdu. Qarabəkir, eləcə də azərbaycanlı və türkiyəli kommunistlərin əhəmiyyətli bir qismi Qızıl Ordunun hərbi müdaxiləsini yox, Azərbaycanda daxili inqilab nəticəsində hökumətin dəyişməsini arzulayırdı. Buna baxmayaraq, Qarabəkirin səyləri uğursuz alınmışdı.

2022-ci il aprel ayında vəfat edənlərin siyahısı. === 13 aprel === Mişel Buke — 96 yaşında vəfat edib. === 8 aprel === Teymur Bünyadov (tarixçi) — 94 yaşında vəfat edib. === 6 aprel === Vladimir Jirinovski — 75 yaşında vəfat edib. === 4 aprel === Keti Lamkin — 74 yaşında vəfat edib. === 2 aprel === Mkrtıç Markosyan — 83 yaşında vəfat edib. === 1 aprel === Zülfüqar Abbasov (xalq artisti) — 81 yaşında vəfat edib.

2023-cü il aprel ayında vəfat edənlərin siyahısı. === 30 aprel === Lev Əsgərov — 80 yaşında vəfat edib. === 29 aprel === Aftandil İsrafilov — 82 yaşında vəfat edib. Surxay Musayev — 72 yaşında vəfat edib. === 27 aprel === Cerri Sprinqer — 79 yaşında vəfat edib. === 26 aprel === Abbas Əli Süleymani — 75 yaşında vəfat edib. === 25 aprel === Harri Belafonte — 96 yaşında vəfat edib. === 14 aprel === Mark Şihan — 46 yaşında vəfat edib. === 13 aprel === Meri Kuant — 93 yaşında vəfat edib. === 12 aprel === Tamilla Nəsirova — 86 yaşında vəfat edib.

2023-cü ilin aprel ayında Azərbaycan–Ermənistan sərhədində toqquşma — Azərbaycan və Ermənistan silahlı birləşmələri arasında 11 aprel 2023-cü ildə, günorta saatlarında Azərbaycan–Ermənistan şərti sərhədində – Ermənistan tərəfdən Gorus rayonu, Azərbaycan tərəfdən isə Laçın rayonu istiqamətində başlanan və bir saatdan çox davam edən silahlı toqquşma. Silahlı toqquşmaların başlamasında tərəflər bir-birlərini ittiham eləmişdir. Qarşıdurma zamanı Azərbaycan və Ermənistan silahlı qüvvələrinin ümumi olaraq 7 hərbçisi öldürülmüş, 10 hərbçisi isə yaralanmışdır. Axşam saatlarında gərginliyin səviyyəsinin aşağı düşməsi isə bölgədə silahlar susmuşdur. == Zəmin == 1980-ci illərin sonlarında başlamış Azərbaycan–Ermənistan Dağlıq Qarabağ münaqişəsi 1990-cı illərin əvvəllərindən 1994-cü ilin mayına qədər Birinci Qarabağ müharibəsinə səbəb olmuşdur. Müharibə zamanı Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ regionu və onun ətrafında olan yeddi rayon Ermənistan silahlı qüvvələri və erməni hərbi dəstələri tərəfindən işğal edilmişdir. İşğal nəticəsində bir milyondan çox azərbaycanlı qaçqın düşmüşdür, münaribə zamanı isə həm Azərbaycan, həm də Ermənistan tərəfində ümumi olaraq 16–18 min insan öldürülmüşdür, mindən çox insan itkin düşmüşdür. 1994-cü ildən aparılan sülh danışıqları nəticə verməmiş, 1994–2020-ci illərdə ara-sıra Dağlıq Qarabağ təmas xəttində və Azərbaycan–Ermənistan sərhədində silahlı toqquşmalar baş vermişdir. 2020-ci ilin sentyabr–noyabr aylarında Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin başladığı hərbi əməliyyatlar nəticəsində 26 ildən çox dondurulmuş olan münaqişə yenidən alovlanmışdır. 44 gün ərzində Azərbaycan Ordusu yeddi bölgəni – Cəbrayıl, Füzuli, Zəngilan, Qubadlı, Ağdam və Laçın rayonlarını, həmçinin Şuşa şəhərini tamamilə, Xocavənd və Kəlbəcər rayonlarının geniş hissəsini, Xocalı və Tərtər rayonlarının isə bir hissəsini işğaldan azad eləmişdir.

Sərrin döyüşü — 2015-ci ilin mart–aprel aylarında Suriyada vətəndaş müharibəsi zamanı YPG və müttəfiq qüvvələrin İraq və Şam İslam Dövlətinə qarşı Sərrin şəhəri və ətrafı uğrunda həyata keçirdiyi hərbi əməliyyat. == Nəticəsi == 29 aprel 2015-ci ilin əvvəlində Kobanidə yerləşdirilmiş son 124 "Peşmərgə" döyüşçüsü şəhərin təhlükəsizliyi təmin olunduğu üçün İraq Kürdüstanına qayıtmışdır. İraq Kürdüstanı da Kobaniyə bir daha əsgər göndərilməyəcəyini bəyan etmişdir. 5 iyunda YPG-nin başçılıq etdiyi döyüşçülər Mitrasın şərqindəki Cəbiriyyə kəndini geri almışdır. Sərrin Taxıl Silosuna qədər uzanan ərazidə qarşıdurmalar davam etmişdir. İŞİD Sərrinin qərb hissəsini də geri almış, YPG-nin rəhbərlik etdiyi döyüşçülər isə şəhərin şərq kənarına doğru irəliləmişdir. 18 iyun 2015-ci ildə ASO və YPG-nin Sərrin qəsəbəsinə yeni hücuma keçdiyi bildirilmişdir. Sərrini almaq məqsədi iyunun sonunda Kobani qətliamından sonra daha da aktuallaşmışdır. 1 iyulda YPG-nin rəhbərlik etdiyi qüvvələr Sərrin Taxıl Silosu və Xirbət əl-Bürcün mühasirələrini bərpa etmiş, 4 iyulda Sərrini tam mühasirəyə almışdılar.

Aprel döyüşlərində şəhid olan Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları — aşağıda 2016-cı ilin 2-5 aprel tarixlərində Ermənistan və Azərbaycan silahlı qüvvələri arasında təmas xətti boyunca, əsasən Tərtər-Ağdərə cəbhəsində Talış istiqaməti üzrə, Cəbrayıl-Füzuli cəbhəsində isə Lələtəpə istiqaməti üzrə baş vermiş silahlı toqquşma zamanı həyatını itirən Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 89 hərbi qulluqçusu barədə məlumat verilmişdir. Müdafiə Nazirliyi tərəfindən Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin neçə hərbi qulluqçusunun şəhid olduğu barədə rəsmi məlumat verilməmişdir. Bu siyahı hazırlanan zaman KİV-lərdə şəhidlərin dəfn mərasimləri ilə bağlı verilən xəbərlərdən və Meydan TV-nin araşdırmasından istifadə edilmişdir. Silahlı toqquşma zamanı Quru Qoşunlarının 1-ci Ordu Korpusunun 39 hərbi qulluqçusu, Quru Qoşunlarının 2-ci Ordu Korpusunun 19 hərbi qulluqçusu, Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin 27 hərbi qulluqçusu, Hərbi Hava Qüvvələri 3 hərbi qulluqçusu və Hərbi Dəniz Qüvvələrinin 1 hərbi qulluqçusu şəhid olmuşdur. Hərbi qulluqçuların 87-si hərbi əməliyyatlar zamanı, 2-si isə döyüşlərdən sonra müalicə aldığı hospitalda şəhid olmuşdur. Şəhid olanların 21-i zabit, 19-u gizir, 12-si müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçusu (çavuş və ya əsgər), 37-si isə sıravi əsgər (çağırışçı) idi. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 19 aprel 2016-cı il tarixində Azərbaycanın ərazi bütövlüyünün qorunub saxlanılmasında xüsusi xidmətlərinə və Silahlı Qüvvələr qarşısında qoyulmuş tapşırıqları yerinə yetirən zaman fərqləndiyinə görə şəhid olmuş Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Sərəncam imzaladı. Sərəncama əsasən Aprel döyüşləri zamanı şəhid olan 2 hərbi qulluqçu Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adı, 3 hərbi qulluqçusu "Azərbaycan Bayrağı" ordeni, 2 hərbi qulluqçu 3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni, 6 nəfər "Vətən uğrunda" medalı, 13 nəfər isə "İgidliyə görə" medalı ilə təltif edildi. Həmçinin 61 şəhid hərbi qulluqçu müdafiə naziri Z. Ə. Həsənovun 19 aprel 2016-cı il tarixli əmrilə "Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 3-cü dərəcəli medalı ilə təltif edilib. Müalicə aldığı hospitalda şəhid olan Nəcməddin Savalanov hələ sağlıqında "İgidliyə görə" medalı ilə təltif edilib.

Aprel döyüşlərində həlak olan Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçuları — aşağıda 2016-cı ilin 2-5 aprel tarixlərində Ermənistan və Azərbaycan silahlı qüvvələri arasında təmas xətti boyunca, əsasən Tərtər-Ağdərə cəbhəsində Talış istiqaməti üzrə, Cəbrayıl-Füzuli cəbhəsində isə Lələtəpə istiqaməti üzrə baş vermiş silahlı toqquşma zamanı həyatını itirən Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin 89 hərbi qulluqçusu barədə məlumat verilmişdir. Müdafiə Nazirliyi tərəfindən Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin neçə hərbi qulluqçusunun həlak olduğu barədə rəsmi məlumat verilməmişdir. Bu siyahı hazırlanan zaman KİV-lərdə həlak olanların dəfn mərasimləri ilə bağlı verilən xəbərlərdən və Meydan TV-nin araşdırmasından istifadə edilmişdir. Silahlı toqquşma zamanı Quru Qoşunlarının 1-ci Ordu Korpusunun 39 hərbi qulluqçusu, Quru Qoşunlarının 2-ci Ordu Korpusunun 19 hərbi qulluqçusu, Xüsusi Təyinatlı Qüvvələrin 27 hərbi qulluqçusu, Hərbi Hava Qüvvələri 3 hərbi qulluqçusu və Hərbi Dəniz Qüvvələrinin 1 hərbi qulluqçusu həlak olmuşdur. Hərbi qulluqçuların 87-si hərbi əməliyyatlar zamanı, 2-si isə döyüşlərdən sonra müalicə aldığı hospitalda həlak olmuşdur. Həlak olanların 21-i zabit, 19-u gizir, 12-si müddətdən artıq həqiqi hərbi xidmət hərbi qulluqçusu (çavuş və ya əsgər), 37-si isə sıravi əsgər (çağırışçı) idi. Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevin 19 aprel 2016-cı il tarixində Azərbaycan Silahlı Qüvvələrinin hərbi qulluqçularının təltif edilməsi haqqında Sərəncam imzaladı. Sərəncama əsasən Aprel döyüşləri zamanı həlak olan 2 hərbi qulluqçu Azərbaycanın Milli Qəhrəmanı adı, 3 hərbi qulluqçusu "Azərbaycan Bayrağı" ordeni, 2 hərbi qulluqçu 3-cü dərəcəli "Vətənə xidmətə görə" ordeni, 6 nəfər "Vətən uğrunda" medalı, 13 nəfər isə "İgidliyə görə" medalı ilə təltif edildi. Həmçinin 61 həlak hərbi qulluqçu müdafiə naziri Z. Ə. Həsənovun 19 aprel 2016-cı il tarixli əmrilə "Hərbi xidmətdə fərqlənməyə görə" 3-cü dərəcəli medalı ilə təltif edilib. Müalicə aldığı hospitalda həlak olan Nəcməddin Savalanov hələ sağlıqında "İgidliyə görə" medalı ilə təltif edilib.