Lüğətlərdə axtarış.

Asteroid (q.yun. ἀστεροειδής — "ulduza bənzər" və ya kiçik planet) — Günəş sisteminin kiçik cisimlərindən biri olub bərk nüvəyə malikdir. İndiyə kimi Günəş sistemində on minlərlə asteroid aşkar olunmuşdur. Asteroidlərin xüsusi orbiti üzrə hərəkət edir. Asteroidlərin ölçüləri adi planetlərə nisbətən çox-çox kiçikdir. Ona görə də onlara asteroid və ya kiçik planet adı verilir. Yunanca "aster" — ulduzvari, "Yeidos" — görkəm deməkdir. Günəşdən məsafəsi 2.06 a.v.-dən 4.30 a.v. aralığında olan planetlərarası fəza asteroidlər qurşağı və ya halqası adlanır. Bu zonada olan asteroidlər Günəş ətrafında 2.96 ildən 8.92 ilə qədər müddətdə dolanırlar.

Asteroid Günü (Beynəlxalq Asteroid Günü kimi də bilinir) — 30 iyun 1908-ci il tarixində baş verən Sibir Tunguska hadisəsinin ildönümündə təşkil edilən illik bir qlobal hadisədir. Son günlərdə dünyanın ən zərərli asteroid ilə əlaqəli hadisəsidir. Birləşmiş Millətlər Təşkilatı, hər il 30 iyunda qlobal səviyyədə müşahidə edildiyini elan etdi. Asteroid Günü, planetin, onun ailələrinin, cəmiyyətlərinin və gələcək nəsillərin fəlakətli bir hadisədən qorunması üçün asteroidlər haqqında məlumatlılığın artırılması və nə üçün edilə biləcəyini nəzərdə tutur. 2014-cü il aprelin 23-də kəşf edilən 2014 HQ124, eyni il, 8 iyun, yalnız 46 gün sonra və 2015 TB145, yerini 1 250 000 km-ə keçmişdir. == Tarix == Asteroid Günü film rejissoru Grigorij Richters, B612 Foundation COO Danica Remy, Apollo 9 astronavt Rusty Schweickart və Brian May, Queen gitaraçı və astrofizik tərəfindən təsis edildi. Richard Dawkins, Bill Nye, Peter Gabriel, Jim Lovell, Apollo 11 Astronavt Michael Collins, Alexei Leonov, Bill Anders, Kip Thorne, Lord Martin Rees, Chris Hadfield, Rusty Schweickart və Brian Cox kimi 200-dən çox astronavt, alim, texnolog və sənətçi Asteroid Günü Deklarasiyasını imzaladı.Asteroid Günü 2014-cü il 3 dekabrda rəsmən başladı.2014-cü ilin fevral ayında rok qrupu Kraliçası üçün astrofizikçi və gitaraçı olan Brian May filmə 51 dərəcəlik şimalın rejissoru olan Grigorij Richters ilə Londondakı qondarma asteroid təsiri və belə bir hadisə nəticəsində ortaya çıxan insan vəziyyəti ilə işləməyə başladı.Richters və May, 2014 Starmus Festivalında film izləyib sonra 2014-cü ilin oktyabr ayında Lord Martin Rees, Rusty Schweickart, Ed Lu, Tomas Jones, Ryan Watt və Bill Nye ilə mətbuat konfransında rəsmi olaraq elan etdikləri Asteroid Günü qurdu. Tədbir Londonda Elm Muzeyindən, Kaliforniya Elmlər Akademiyasından, Nyu-Yorkdan və São Paulodan canlı yayımlandı.Asteroid Günü 2017-ci ildə, kiçik planet 248750 (Discoverer M. Dawson) rəsmi olaraq Beynəlxalq Astronomiya Birliyi tərəfindən Asteroid gündəmə gətirildi. == Asteroid Günü bəyanatı == Asteroid Gününün işçi qrupu, planetin asteroidlərdən qurtarma ideyasını dəstəkləyən bütün elm adamlarına və texnoloqlarına müraciət edən, "100X Deklarasiya" adlı bir bəyanat yaratdı, lakin yalnız mütəxəssislər imzalamaq istəmir, hər kəs bu bəyanatı imzalayacaq. Bu gün 100X Bəyannaməsi 22,000-dən çox xüsusi vətəndaş tərəfindən imzalanıb.

Asteroid qurşağı — Mars və Yupiter planetləri arasında yerləşən, Günəş sistemində asteroidlərin ən çox rast gəlindiyi bölgə. Bəzi fərziyyələrə görə parçalanmış qədim planet Faetonun qalığıdır. Bu fərziyyələr Titsius-Bode qanunu ilə də təsdiq olunur. Qurşaqda yerləşən asteroidlərin ən iriləri Serera, Pallada, (4) Vesta və (3) Yunonadır. İlk asteroid Serera 1801-ci ildə kəşf edilmişdir. O həm də asteroidlərin ən böyüyüdür. Ən parlaq asteroid Vestadır. Qurşaqdakı asteroidlərin diametrləri 800 m — 1 km arasında dəyişir. Asteroid kəşfi, planetlərin riyazi bir seriala görə sıralandığını nəzərdə tutan (lakin Neptunun kəşfi etibarlılığını itirən) Titius-Bode qanunu sayəsində başlamışdır. Bu düstur J. D. Titius tərəfindən 1766-cı ildə, J. E. Bode tərəfindən isə 1778-ci ildə ifadə edilmişdir .

Pallas (simvolı: ), kiçik planet 2 Pallas, (Ceres'den sonra) aşkar edilmiş ikinci asteroid olub Günəş Sistemindəki ən böyük asteroiddən biridir. Asteroid kəmər kütləsinin təxminən 7%-i ilə Vestadan 10–30% daha az bərk olan üçüncü böyük asteroiddir. Vestadan bir az daha kiçik, diametri 512 kilometrdir (318 mil). Ehtimalla qalıq bir prototlanettir. Pallasa alman astronom Heynrix Vilhelm Matthaus Olbers tərəfindən 28 mart 1802-ci ildə kəşf edildiyində, 19. əsrin əvvəllərindəki digər planet kimi olaraq sayıldı. 1845-ci ildən sonra daha çox asteroid kimi kəşf edildi. Pallasın səthi böyük ehtimalla bir silikat maddəsindən ibarətdir; Spektri və təxmini sıxlığı karbonlu kondrite meteorit bənzəməkdədir. 34,8 ° 'lik bir orbit mailliyi ilə Pallas'ın orbiti asteroid qurşağının müstəvisinə fövqəladə dərəcədə meyl və orbit eksantrisitesi Plutonunki ilə hardasa eynidir və Pallası nisbi olaraq kosmos vasitəsinə çata bilməz hala gətirər.

Serera (simvolı: , ing. Ceres) — Günəş sisteminə daxil olan 5 cırtdan planetdən biri. Diametri təxminən 945 kilometrdir. 1801-ci ildə italiyalı astronom Cüzeppi Pyaççi tərəfindən kəşf olunmuşdur. 2006-ci ildə Beynəlxalq Astronomiya İttifaqı planet və cırtdan planet anlayışlarını dəqiqləşdirdikdən sonra Sereraya cırtdan planet statusu verilmişdir. Serera Mars və Yupiter arasında asteroid qurşağının ortasına yaxın bir orbit izləyir, orbital dövrü (ili) 4,6 Yer ilinə bərabərdir.

Asteroid 2008 KV2 – Yer kürəsinə yaxın orbitlərdə hərəkət edən Aton asteroid qrupunun nümayəndəsi. Bu asteroid 28 may 2008-ci ildə kəşf olunmuşdur. Asteroid 2008 KV2-in Günəş ətrafında dolanma periodu 286 Yer gününə və ya 0.78 Yer ilinə bərabərdir. Günəşdən olan məsafəsi orbitinin afeli nöqtəsində 180 milyon kilometr, perihelidə 75 milyon kilometrdir. Astronomlar asteroid ölçüsünü tam dəqiq müəyyən edə bilməmişlər, lakin hesablamalara əsasən, 146 metrdən 327 metrədək dəyişir. 2008 KV2 asteroidini digər asteroidlərdən fərqləndirən cəhət onun 27. iyun 2019 tarixində Yer yaxınlığından keçməsidir. 2008 KV2 məlum kosmik obyektinin Yerdən 6,7 million kilometr məsafədən keçəcəyi bunun Yer üçün heç bir təhlükə doğurmayacağı astronomlar tərəfinfən əvvəlcədən təyin olunmuşdur. Belə böyük ölçüdə kosmik daşların Yerə yaxınlaşması tez-tez baş vermədiyi üçün bu “kosmik qonağın” bizdən kifayət qədər uzaq məsafədən keçməsinə baxmayaraq, hadisə həddindən artıq diqqətəlayiq olmuşdur. Obyektlə Yer arasında olan məsafəni daha yaxşı təsəvvür etmək üçün müqayisə edək: 2008 KV2 obyektinə qədər olan məsafə Ayla Yer arasındakı məsafədən (384000 km) 17 dəfə böyükdür.