Lüğətlərdə axtarış.

Lüdovik — Fransa adı. I Lüdovik IX Lüdovik — Fransa kralı. Kapetinqlər sülaləsindəndir. XI Lüdovik — Fransa kralı. XII Lüdovik — Fransa və Neapol kralı. XIII Lüdovik — Fransa kralı. XIV Lüdovik XV Lüdovik — Fransa kralı. XVI Lüdovik — Fransa kralı.

Trudovka (başq. Трудовка, rus. Трудовка) — Başqırdıstan Respublikasının Avurğazı rayonunda yerləşən kənd. Kənd Kəbəç kənd şurasının tərkibindədir. == Coğrafi yerləşməsi == Məsafələr: rayon mərkəzindən (Tolbazı): 13 km, kənd sovetliyindən (Kəbəç): 4 km. ən yaxın dəmiryol stansiyasından (Ağ Göl stansiyası): 24 km. == Əhali == === Milli tərkibi === 2002-ci ildə keçirilən Ümumrusiya əhalinin siyahıya alınmasına əsasən kənddə çuvaşlar (64 %), ruslar (36 %)üstünlük təşkil edir.

Burbonlu Lüdovik (isp. Luis de Borbón; fr. Louis de Bourbon) (1 noyabr 1661[…], Fontenblo – 14 aprel 1711[…], Mödon[d]) – Fransa kralı XIV Lüdovikin ilk oğlu və ölümünədək Fransa taxt-tacının varisi, Fransa dofeni. Anası Mariya Tereza isə İspaniya kralı IV Filippin qızı idi. Adaşı olan oğlunun doğumundan sonra Böyük dofen (fr. Grand Dauphin) olaraq anılmağa başlandı. Ancaq atasından öncə vəfat etdiyi üçün kral ola bilmədi. Atasının uzun sürən səltənətinin ardından öz nəvəsi XV Lüdovik taxta çıxdı. == Mənbə == Achaintre, Nicolas Louis, Histoire généalogique et chronologique de la maison royale de Bourbon, Vol. 2, (Publisher Mansut Fils, 4 Rue de l'École de Médecine, Paris, 1825), 479 Dunlop, Ian, Louis XIV, Pimlico London, 2001, p.

II Layoş, həmçinin II Lüdovik və Lüdviq Yagellon (mac. Lajos, çex. Ludvík Jagellonský, xorv. Ludvík II. Jagelović; 1 iyul 1506, Buda – 29 avqust 1526) — Macarıstan, Bohemiya krallığı və Xorvatiyaya 1516-1526-cı illərdə rəhbərlik etmiş macar əsilli kral. II Layoş 1506-cı ildə Budapeşt şəhərində anadan olmuşdur. Atası kral II Vladislavın 1516-cı ildə vəfat etməsindən sonra taxta çıxmışdır. Hakimiyyətini gücləndirmək üçün Habsburq kraliçası Mariya Habsburq ilə evlənmişdir. Layoş gənclik dövründə Müqəddəs Roma imperiyasının imperatoru I Maksimilian ilə tez-tez görüşüb müxtəlif mövzulu söhbətlər aparmışdır. Osmanlı imperiyasının artan gücünü qəbul etmək istəməyən II Layoş Sultan Süleyman Qanuni tərəfindən qoyulan vergiləri ödəməkdən imtina etmişdir. Aparılan danışıqlardan sonra bir nəticə əldə olunmamış və tərəflər arasında müharibə başlamışdır.

IX Lüdovik (fr. Louis IX; 25 aprel 1214 – 25 avqust 1270, Tunis) — Fransa kralı. Kapetinqlər sülaləsindəndir. == Həyatı == 1248-ci ildə Fransa kralı IX Lüdovik öz qardaşları və vassalları ilə birlikdə yeddinci səlib yürüşünə çıxdı. Səlibçilər Damiyetta şəhərini ələ keçirdilər, lakin Mənsuriyyə uğrunda döyüşlərdə kralın qardaşı Robert öldürüldü. Müsəlman ordusu səlibçilərin geriyə yolunu bağladı. Tezliklə xristianların düşərgəsini aclıq və xəstəlik bürüdü. 1250-ci ilin aprelində səlibçilər dəhşətli məğlubiyyətə uğradılar, IX Lüdovik əsir düşdü, Damiyettanı geri qaytarmaq və iri məbləğdə təzminat ödəmək müqabilində azad edildi. Səlibçilərin yaratdığı Antakiya knyazlığı 1268-ci ildə süqut etdi. 1270-ci ildə Fransa kralı IX Lüdovik Tunisdəki müsəlman Həfsi əmirliyinin üzərinə hücuma keçdi.

I Lüdovik Mömin (lat. Hludovicus Pius, fr. Louis le Pieux, alm. Ludwig der Fromme‎; 16 aprel 778, 20 aprel 778 və ya sentyabr 778 – 20 iyun 840 və ya 24 iyun 840) — 781–814-cü illərdə Karolinqlər sülaləsindən olan Akvitaniya kralı, frank kralı və Qərbin imperatoru (Empereur d’Occident; 814–840). Lüdovik Mömin Frank dövlətinin son suveren hökmdarı olmuşdur. Atasının ölümündən sonra taxt-tacı miras almış atası imperator Böyük Karlın islahat siyasətini uğurla davam etdirmiş, lakin hakimiyyətinin son illəri öz oğullarına və xarici düşmənlərinə qarşı müharibələrdə keçmişdir. Ölümündən bir neçə il sonra imperiyanın dağılmasına və onun yerində bir neçə dövlətin — müasir Almaniyanın, İtaliyanın və Fransanın sələflərinin yaranmasına səbəb olan dövlət dərin bir böhran içində idi.

Ludovik Culi (fr. Ludovic Giuly; 10 iyul 1976[…], Lion) — fransız futbolçu.

Ordovik dövrü (ordovik) — paleozoy erasının ikinci dövrü. Kembri dövründən sonra başlamış və Silur dövrü onu əvəz etmiş. 485,4 ± 1,9 milyon il əvvəl başlamış və 443,8 ± 1,5 milyon il əvvələ qədər davam etmişdir ( hardasa 42 milyon il). Bu dövrdə toplanmış müxtəlif süxurların kompleksi ordovik sistemi adlanır. == Ordovik sisteminin bölgüləri == Ordovik sistemi Silurun ordovik şöbəsinin əsasında müstəqil sistem kimi ayrılıb. Hal-hazırda ordovik sistemini üç şöbəyə və bu şöbələrin hər birini iki mərtəbəyə ayırırlar: alt ordovik şöbəsi (Oı) tremodok (Oıt) və areniq (Oıar) mərtəbələrinə; orta ordovik (O2) llanvirn (O2İn) və llandeyl (O2l) mərtəbələrinə; üst ordovik (O3) isə karadok (O3c) və aşgil (O3a) mərtəbələrinə ayrılır. == Tektonika və paleocoğrafiya. == Ordovik dövründə, kembri dövrünün sonunda mövcud olan platformalar və geosinklinal qurşaqlar saxlanılmışdı. Geosinklinal qurşaqlar intensiv dağılmaya məruz qalmışdılar; geosinklinal çökəklərdə əyilmə sürətlə gedirdi. Buna görə də bu çökəklərdə, böyük qalınlığa malik (bir çox km-lər) terrigen dəniz çöküntüləri və effuzivlər toplanırdı.

Portuqaliyalı Lüdovik (port. Luís de Portugal) (3 mart 1506 – 27 noyabr 1555) — Portuqaliya infantı. Atası Portuqaliya kralı I Manuel, anası isə Kastiliya kraliçası I İzabellanın qızı Mariyadır. Eyni zamanda 1580-ci ildə Portuqaliya taxtı uğrunda gedən mübarizədə taxt iddiaçılarından olan Antonionun atasıdır. Ailəsinin rəsmi nigahı olmadığı üçün onun 33 gün davam edən səltənəti bir çox tarixçi tərəfindən qəbul edilməmişdir. İspaniya kralı II Filiplə apardığı taxt mübarizəsində məğlub olsa da, 1583-cü ilə qədər öz taxt iddiasını davam etdirmişdir. == Mənbə == Liss, Peggy K. (10 November 2015). Isabel the Queen: Life and Times. University of Pennsylvania Press. p.

XIII Lüdovik (fr. Louis XIII de France) — Fransa kralı. 1610–1643-cü illərdə hakimiyyətdə olmuşdur.

{{ XII Lüdovik (fr. Louis XII) və ya Orleanlı Lüdovik (fr. Louis d'Orléans; 27 iyun 1462, Blua – 1 yanvar 1515, Paris) — Fransa və Neapol kralı. Atası V Çarlzın nəvəsi Orleanlı Çarlz, anası isə Klevezli Mariya idi. Lüdovik 1498-ci ildə ata şəcərəsindən qohumu olan Fransa kralı VIII Çarlzın geridə varis qoymadan vəfatının ardından taxta çıxdı. Taxta çıxmadan öncə, qohumu olan XI Lüdovik şikəst və sonsuz olan qızı Jannanı onunla zorla evləndirdi və bununla da, Valua sülaləsinin Orlean qolunu qurutmağı planlaşdırdı. Orleanlı Lüdovik Fransa monarxiyasına qarşı aparılan və Dəlisov müharibə kimi tanınan qarşıdurmada ayaqlanan zadəganlardan biri idi və 1488-ci ildə baş tutan döyüşlərdən birində əsir düşdü. Buna baxmayaraq çox keçmədən VIII Çarlz tərəfindən azadlığa buraxıldı. Ardından 1494-1498-ci illərdə İtaliyada baş tutan hərbi əməliyyatlarda iştirak etdi. Lüdovik 1498-ci ildə taxta əyləşdikdən sonra Janna ilə olan evliliyi Roma papası VI Aleksandr tərəfindən ləğv edildi və onun yerinə sələfinin dul xanımı olan Bretanlı Anna ilə evləndi.

XIV Lüdovik (fr. Louis XIII de France; 5 sentyabr 1638[…], Sen-Jermensk sarayı[d] – 1 sentyabr 1715[…], Versal sarayı) — Fransa kralı. 1643–1715-ci illərdə hakimiyyətdə olmuşdur. == Daxili siyasəti == 1643-cü ildə XIII Lüdovik öləndən sonra taxta 4 yaş 8 aylıq olan XIV Lüdovik və ya əsl adı ilə Louis çıxmışdı. O 1638-ci ildə XIII Lüdovik və Anna Avstriyalının oğlu kimi dünyaya gəlmişdi. Onun yaşı çatmadığından isə dövləti İtalyalı olan Kardinal Culio Mazarini idarə edirdi. Bu zaman Fronda kimi məşhur olan üsyan başvermişdi. Bu üsyan 1648–1653-cü illərdə baş vermişdi. Üsyanın səbəbi isə Kardinal Rişelyenin zadəganların nüfuzunu qıraraq məclisin gücünü məhdudlaşdırma siyasətinin Kardinal Mazarini tərəfindən davam etdirilməsi idi. Üsyana təkan verən səbəblərdən digərləri isə bu zaman yaşanan qiymət artımı, qıtlıq və sair kimi səbəblər oldu.

XI Lüdovik (fr. Louise XI) və ya Tədbirli Lüdovik (fr. Louise le Prudent; 3 iyul 1423, Burj – 30 avqust 1483) — Fransa kralı. Lüdovik 1440-cı ildə atası VII Çarlza qarşı ayaqlandı. Atasını devirməyi planlaşdırsa da, bu cəhdi uğursuz oldu. Buna baxmayaraq atası tərəfindən bağışlandı və mərkəzdən uzağa — cənub-şərqi əyalətlərdən birinə göndərildi. Ancaq burada Lüdovik öz intriqalarını davam etdirdi və atasının etirazlarına baxmayaraq Savoyya hersoqunun qızı Şarlotta ilə evləndi. Nəticədə VII Çarlz oğlunun üzərinə ordu göndərdi və Lüdovik atasının ən güclü düşməni Burqundiya hersoqu Yaxşı Filipə sığındı. Atası VII Çarlz 1461-ci ildə vəfat etdi və Lüdovik taxta keçmək üzrə Burqundiyanı tərk etdi. Ancaq ilk başda dost olduğu Burqundiya ilə sonralar münasibətləri pisləşdi və 1472-ci ildə Burqundiya hersoqu Cəsur Çarlz Fransaya qarşı müharibə elan etdi.

XVI Lüdovik (fr. Louis XIII de France; 23 avqust 1754[…], Versal sarayı – 21 yanvar 1793[…], Konkord meydanı) — Fransa kralı. 1774–1791-ci illərdə hakimiyyətdə olmuşdur. Köhnə stillə sonuncu Fransa monarxı. Böyük Fransa inqilabı nəticəsində devrilmişdir.

XV Lüdovik (fr. Louis XV de France; 15 fevral 1710[…], Versal sarayı – 10 may 1774[…], Versal sarayı) — Fransa kralı. 1715-1774-cü illərdə hakimiyyətdə olmuşdur. == Həyatı == 1710-1774-cü illərdə yaşamışdır. == Fəaliyyəti == XV Lüdovikin dövründə (1715-1774) Fransanın xarici siyasəti uğurlu olmadı. Bir sıra müharibələrdə Fransanın iştirakı məcbur deyildi. Belə ki, Fransa bu müharibələr nəticəsində Kanadanı, Luiziananı və Hindistandakı mülklərini itirmişdi. XVIII əsrin əvvəlində Rusiya Fransa ilə yaxınlaşmağa çalışırdı. Lakin Fransa müttəfiq kimi Türkiyə, Polşa və İsveçdən ayrılmaq istəmirdi, ona görə Rusiya Fransanın rəqibi olan Avstriya ilə yaxınlaşdı. Fransanın İsveç və Türkiyədən Rusiyaya qarşı istifadə etmək cəhdləri nəticəsiz oldu.

Evolu Lüdovik (fr. Louis d'Évreux; 3 may 1276 – 19 may 1319) — Fransa kralı III Filippin oğlu. == Mənbə == Henneman, John Bell (1971). Royal Taxation in Fourteenth Century France: The Development of War Financing, 1322-1359. Princeton University Press Taylor, Craig, ed. (2006). Debating the Hundred Years War. Vol. 29: Pour Ce Que Plusieurs (La Loy Salicque) And a Declaration of the Trew and Dewe Title of Henry VIII. Cambridge University Press de Venette, Jean (1953). Newhall, Richard A. (ed.).

IV Lüdovik (alm. Ludwig IV. Großherzog von Hessen und bei Rhein‎; 12 sentyabr 1837 – 13 mart 1892, Darmştat, Hessen knyazlığı[d], Almaniya imperiyası) — Hessen və Reyn Böyük Hersoqu. Kraliça Viktoriyanın ikinci qızı Alis ilə evliliyi sayəsində Britaniya kral ailəsi ilə əlaqələr qurdu. Onun iki qızı Romanovlar sülaləsinə ərə getdi.

Böyük Lyudovik (mac. I. (Nagy) Lajos), macar ənənəsinə görə Böyük Layoş, polşa ənənəsinə görə Macar Lyudviq pol. Ludwik Węgierski; 5 mart 1326, Vişeqrad, Macarıstan — 11 sentyabr 1382, Trnava, Slovakiya) — 16 iyul 1342-ci ildən Macarıstan kralı (tac qoyma 21 iyul 1342-ci il I Layoşa adı altında ), 17 noyabr 1370-ci ildən vəfat edənə qədər Polşa kralı. Böyük Lyudovik orta əsrlərdə Avropanın ən məşhur hökmdarlarından biri idi, dövlətinin əmlakını Adriyatikdən Qara dənizə, şimalda isə Baltikyanı qədər genişləndirdi. Onun vassalları arasında Bosniya padşahlığının, Serbiya, Vallaxiya, Moldaviya və Bolqarıstan hökmdarı vardı. Venesiya Respublikası ilə müharibələrdə çox vaxt sərf etmişdi və Neapolitan Krallığının tacına da namizədlərdən biri idi. Louis, Osmanlı türkləri ilə qarşıdurmaya girən Avropanın ilk hökmdarlarından birinə çevrildi. Onun hakimiyyət illərində orta əsr Macarıstan siyasi təsirinin zirvəsinə çatdı. == Bioqrafiya == Lyudovik Macarıstan kralı Karl Robert və Vladislav Lokotka qızı Elizabet və Piast sülaləsindən Polşanın son kralı olan III Böyük Kazimirin qardaşının oğlu idi. Luis 1342-ci ildə atasının ölümündən sonra Macarıstan tacını aldı, ancaq gəncliyinə anasının məsləhətini rəhbər tutdu.

Kardinal-infant Lüdovik (isp. Luis Antonio Jaime de Borbón y Farnesio) (25 iyul 1727, Madrid – 7 avqust 1785) – İspaniya kralı V Filippin oğlu, Roma-Katolik kilsəsinin kardinalı. == Mənbə == McWhirter, Ross, McFarlan, Donald, Boehm, David A., and McWhirter, Norris. 1989. 1990 Guinness Book of World Records. Sterling Pub. Co. p. 270. Genealogie ascendante jusqu'au quatrieme degre inclusivement de tous les Rois et Princes de maisons souveraines de l'Europe actuellement vivans (in French).

Lüdovik (yun. Λουδοβίκος της Γενεύης) (iyun 1436[…], Cenevrə, Cenevrə kantonu – aprel 1482, Ripay qəsri[d]) — Kipr kralı. Atası Savoyya hersoqu Lüdovik, anası isə Kipr kralı Yanoşun qızı Annadır. Doğum tarixi və uşaqlıq illəriylə bağlı yetərli məlumat yoxdur. Haqqındakı ilk məlumata görə, 14 dekabr 1444-cü ildə Stirlinq qalasında Şotlandiya kralı I Ceymsin qızı Anabellayla evlənmişdir. Ancaq cütlüyün toy mərasimi heç vaxt baş tutmadı. Belə ki, 1458-ci ildə nikah ləğv edilmişdir. 7 oktyabr 1458-ci ildə Lüdovik Kipr kraliçası Şarlottayla evləndi və Kipr kralı oldu. Ancaq çox keçmədən xanımıyla birlikdə adadan qaçmağa məcbur oldular və qalan ömürlərini Romada keçirdilər. == Mənbə == Hill, George (1948).

Lüdovik (it. Ludovico di Savoia) (24 fevral 1413, Cenevrə, Cenevrə kantonu – 29 yanvar 1465, Lion) — Savoyya hersoqu. Atası ilk Savoyya hersoqu və antipapa VIII Amadeus, anası isə Fransa kralı II Conun nəvəsi Burqundiyalı Mariyadır. == Mənbə == Fletcher, Stella (2000). The Longman Companion to Renaissance Europe, 1390–1530. Pearson Education Limited. Grendler, Paul F. (2017). The Jesuits and Italian Universities, 1548–1773. The Catholic University of America Press. Hand, Joni M. (2013).

II Kəkələyən Lüdovik (lat. Ludowicus Balbus, fr. Louis le Begue; 1 noyabr 846 – 10 aprel 879) — 866-cı ildən Akvitaniya kralı (III Lüdovik adı ilə), Qərbi Frank krallığının hökmdarı, 877-ci ildən Lotaringiya kralı və Provans kralı. Karolinqlər sülaləsindəndir. II Keçəl Karl və Orleanlı İrmentrudanın oğludur. Lüdovik 8 oktyabr 877-ci ildə Reyms arxiyepiskopu Hinkmar, 878-ci ilin avqustunda isə Roma papası VIII İoann tərəfindən taclandırılmışdır. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == This article incorporates text from a publication now in the public domain: Kisholm, Hyu, redaktor Louis II. of France // Britannika Ensiklopediyası. 17 (XI). Cambridge University Press. 1911.

IX Lüdovik (fr. Louis IX; 25 aprel 1214 – 25 avqust 1270, Tunis) — Fransa kralı. Kapetinqlər sülaləsindəndir. == Həyatı == 1248-ci ildə Fransa kralı IX Lüdovik öz qardaşları və vassalları ilə birlikdə yeddinci səlib yürüşünə çıxdı. Səlibçilər Damiyetta şəhərini ələ keçirdilər, lakin Mənsuriyyə uğrunda döyüşlərdə kralın qardaşı Robert öldürüldü. Müsəlman ordusu səlibçilərin geriyə yolunu bağladı. Tezliklə xristianların düşərgəsini aclıq və xəstəlik bürüdü. 1250-ci ilin aprelində səlibçilər dəhşətli məğlubiyyətə uğradılar, IX Lüdovik əsir düşdü, Damiyettanı geri qaytarmaq və iri məbləğdə təzminat ödəmək müqabilində azad edildi. Səlibçilərin yaratdığı Antakiya knyazlığı 1268-ci ildə süqut etdi. 1270-ci ildə Fransa kralı IX Lüdovik Tunisdəki müsəlman Həfsi əmirliyinin üzərinə hücuma keçdi.

I Lüdovik (isp. Luis Felipe de Borbón y Saboya) (25 avqust 1707[…], Madrid – 31 avqust 1724[…], Madrid) — İspaniya kralı. Atası V Filippin taxtdan çəkilməsinin ardından taxta çıxsa da, cəmi 7 ay sonra vəfat etmişdir. == Mənbə == Danvila, Alfonso. El reinado relámpago, Luis I y Luisa Isabel de Orleáns, 1707–1724. Madrid: Espasa-Calpe, 1952. Reprinted as Luis I y Luisa Isabel de Orleans: el reinado relámpago. Madrid: Alderabán, 1997.

{{ XII Lüdovik (fr. Louis XII) və ya Orleanlı Lüdovik (fr. Louis d'Orléans; 27 iyun 1462, Blua – 1 yanvar 1515, Paris) — Fransa və Neapol kralı. Atası V Çarlzın nəvəsi Orleanlı Çarlz, anası isə Klevezli Mariya idi. Lüdovik 1498-ci ildə ata şəcərəsindən qohumu olan Fransa kralı VIII Çarlzın geridə varis qoymadan vəfatının ardından taxta çıxdı. Taxta çıxmadan öncə, qohumu olan XI Lüdovik şikəst və sonsuz olan qızı Jannanı onunla zorla evləndirdi və bununla da, Valua sülaləsinin Orlean qolunu qurutmağı planlaşdırdı. Orleanlı Lüdovik Fransa monarxiyasına qarşı aparılan və Dəlisov müharibə kimi tanınan qarşıdurmada ayaqlanan zadəganlardan biri idi və 1488-ci ildə baş tutan döyüşlərdən birində əsir düşdü. Buna baxmayaraq çox keçmədən VIII Çarlz tərəfindən azadlığa buraxıldı. Ardından 1494-1498-ci illərdə İtaliyada baş tutan hərbi əməliyyatlarda iştirak etdi. Lüdovik 1498-ci ildə taxta əyləşdikdən sonra Janna ilə olan evliliyi Roma papası VI Aleksandr tərəfindən ləğv edildi və onun yerinə sələfinin dul xanımı olan Bretanlı Anna ilə evləndi.