Astrometriya
Astrometriya – "Astron"-göy cismi, ulduz, "metrik"-ölçmə deməkdir. Astrometriya zaman və məkanın ölçülməsi haqqında elmdir.
Astrometriya 3 hissədən ibarətdir:
=== Sferik astronomiya ===
Sferik astronomiyada müxtəlif astronomik koordinat sistemləri,bu sistemdə göy cisimlərinin və süni peyklərin koordinatlarının təyini və bu koordinatların zamandan asılı olaraq dəyişməsi ilə əlaqədar məsələlərin riyazi həlli üsulları vaxtın hesablanmasının nəzəri əsasları öyrənilir.
=== Fundamental astrometriya ===
Fundamental astrometriyada seçilmiş (fundamental) parlaq ulduzların ekvatorial koordinatlarını mümkün qədər dəqiq ttəyin etməklə onların kataloqları tərtib edilir, fundamental astronomiya sabitlərin (pressesiya, nutasiya, aberasiya, illik parallaksın) ədədi qiymətlərini nəzərə almaqla bu ulduzların məxsusi hərəkəti öyrənilir.
=== Praktik astrometriya ===
Praktik astronomiyada astrometriya müşahidə cihazlarının nəzəriyyəsi, müşahidə aparılması və müşahidə nəticələrinin işlənməsi üsulları, vaxt xidməti, coğrafi koordinatların təyini, dənizçilik və təyyarəçilik naviqasiyalarına, kosmik naviqasiyaya və geodeziyaya astronomiyanın tətbiqi ilə əlaqədar məsələlər öyrənilir.
=== Radioastronomiya ===
Astrometriyada tətbiq edilən çox güclü üsullardan biri də radioastronomiyadır. Bu üsulla Kainat obyektlərinin koordinatları daha dəqiq təyin olunur; radiolokasiya və lazerlərin tətbiqi yaxın göy cisimlərinə qədər məsafələri çox böyük dəqiqliklə təyin etmək
== Xarici keçidlər ==
Astrometry Department of the U.S. Naval Observatory Arxivləşdirilib 2011-07-24 at the Wayback Machine
http://www.nasa.gov/vision/universe/solarsystem/planet_like_body.html
https://web.archive.org/web/20021208213715/http://www.space.com/scienceastronomy/quaoar_discovery_021007.html
== Ədəbiyyat ==
"Hall of Precision Astrometry". University of Virginia Department of Astronomy. Retrieved 2006–08–10.
Fotometriya (astronomiya)
Fotometriya (astronomiya) — astronomiyanın göy cisimlərinin elektromaqnit şüalanmasının axınlarının və intensivliyinin ölçülməsi, habelə bunun üçün üsul və üsulların işlənib hazırlanması ilə məşğul olan bölməsi. Yalnız radiasiya miqdarının deyil, həm də dalğa uzunluqları üzrə paylanmasının ölçüldüyü halda, spektroskopiya termini istifadə olunur.
== Metodologiya ==
Fotometriyanı yerinə yetirmək üçün istifadə olunan üsullar ölçmələrin aparıldığı dalğa uzunluğu diapazonundan asılıdır. Ən sadə variantda fotometriya teleskopda radiasiya toplayaraq həyata keçirilir. Bundan əlavə, işığa həssas alətlərdən istifadə edərək işıq enerjisinin sonradan tutulması və qeyd edilməsi ilə xüsusi optik filtrlər vasitəsilə qəbul edilmiş elektromaqnit şüalanmanı ötürmək mümkündür. Ölçmə sisteminin konsepsiyasına bir sıra lentlər daxildir.
Tarixən spektrin yaxın infraqırmızı və uzun dalğalı ultrabənövşəyi bölgələrində fotometriya eyni obyektdən gələn işığın intensivliyini onun şüasını fotohəssas elementə yönəltməklə ölçmək üçün nəzərdə tutulmuş fotoelektrik cihaz olan fotometrdən istifadə etməklə həyata keçirilirdi. Sonradan bu fotometrlər əsasən eyni vaxtda bir neçə obyektin şəklini çəkə bilən CCD kameralarına əsaslanan cihazlarla əvəz olundu. Bununla belə, fotoelektrik fotometrlər hələ də bəzi tətbiqlərdə, məsələn, yüksək qətnamə tələb olunmadığı hallarda istifadə olunur.
1896–1898-ci illərdə Şvarşilzd Vyanadakı Kufner Rəsədxanasındaassistent kimi çalışdı, burada astronomik fotometriya üçün ekspozisiya müddətini təyin etmək üçün bir düstur işləyib hazırladı və fotoqrafiyada qeyri-mütənasiblik fenomenini kəşf etdi.