Поиск по словарям.

Artur Braziliano Maya (13 Oktyabr 1992 – 28 Noyabr 2016) — Artur Maya kimi də tanınan, Vitoriya klubundan Şapekoense klubuna icarəyə verilən Braziliya futbolçusudur. O, klubda hücuma meylli yarımmüdafiəçi oynayırdı. Ximenez LaMia Hava Yolları reys 2933-ün 28 noyabr 2016-cı ildə qəzaya uğraması nəticəsində həlak olanlardan biri olmuşdur. == Ölümü == 28 noyabr 2016-cı ildə Artur Maya Şapekoense klubunun xidməti heyəti ilə birlikdə LaMia Hava Yolları reys 2933 ilə uçarkən təyyarənin Kolumbiyanın La Yunion şəhərinin Serro-Qordo kəndində qəzaya uğraması nəticəsində həlak olmuşdur.

Brazilia (port. Brasília) — 1960-cı ildən Braziliyanın paytaxtı. Şəhər YUNESKO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir. Şəhərin əhalisi şəhərətrafı ilə birlikdə 2,5 milyon nəfərdir. Braziliyada 1955-ci il prezident seçki kampaniyası zamanı namizəd Juselinu Kubiçek hakimiyyətə gələcəyi təqdirdə yeni paytaxt salınacağına dair vəd vermişdi. 1956-cı ilin aprelində o prezident seçildi və tezliklə yeni şəhərin layihələndirilməsi işləri başladı. Şəhərin baş planının hazırlanması memar Lusio Kostaya həvalə edildi. Bu işdə o Le Korbuzyenin ideyalarından istifadə etmişdi. İnzibati və ictimai binaların layihələndirilməsi isə memar Oskar Nimeyerə tapşırıldı. Yuxarıdan baxdıqda şəhər təyyarəyə bənzəsə də, Lusio Kosta şəhəri nəhəng kəpənək formasında layihələndirdiyini bildirmişdi.

Braziliya və ya Braziliya Federativ Respublikası (port. República Federativa do Brasil) — Cənubi Amerikanın ən böyük ölkəsidir. Coğrafi ərazisi və əhalisinin sayına görə, Braziliya dünyada 5-ci yerdə gedir. Əhalisinin sayına görə, Braziliya dünya demokratiyaları arasında 4-cü yeri tutur. Atlantik okeani ilə əhatə olunmuş ölkənin şərq sahilinin uzunluğu 7,367 kilometrdir. Şimalda Venesuela, Surinam, Qayana və Fransız Qvianası ilə sərhədi olan Braziliya, cənubda Uruqvay, cənub-qərbdə Argentina və Paraqvay, qərbdə Boliviya və Peru, şimal-qərbdə isə Kolumbiya ilə qonşuluq edir. Braziliyanın ərazi sularında bir çox adalar vardır: Penedos de São Pedro e São Paulo, Fernando de Noronha, Trindade e Martim Vaz və Atol das Rocas. Braziliya ekvator və Oğlaq tropiki tərəfindən iki yerə bölünür. Ölkə müxtəlif flora və fauna ilə zəngindir. Braziliyanın əhalisi əsasən sahilboyu yerləşən iri şəhərlərdə cəmləşib.

Kaleya (lat. Calea) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Sinonim == Aschenbornia S.Schauer Brasilia G.M.Barroso Geissopappus Benth. Mocinna Lag.

Altamira — Braziliyanın Para ştatında yerləşən bir şəhərdir. Bələdiyyə sərhədləri içərisində yerləşən sahəsi 159,696 km² təşkil edir. Bu baxımdan dünyanın ərazi baxımından ən böyük üçüncü şəhəri hesab olunur və sahəsi Yunanıstandan böyükdür, təxmini olaraq Tunis boydadır. Əhalisi 2010-cu ilə görə 99,075 nəfər təşkil edir. Hava nəqliyyatı Altamira Hava limanı vasitəsilə təmin edilir. Şəhərin yaxınlığında Braziliya hökuməti tərəfindən dünyanın üçüncü ən böyük su bəndi olacaq olan Belo Monte su bəndi inşa edilir. Hökumət bəndin bölgənin artan enerji ehtiyatlarının qarşılanması üçün lazım olduğunu bildirir, bəndin inşasına qarşı çıxanlar isə bənd inşa edildiyində Xingu çayının 80%-ə qədərinin quruyacağını və önəmli bir dolanışıq mənbəyi olan balıqçılıq sahəsinin itiriləcəyini iddia edirlər. Bənd inşasına görə şəhərin əhalisi iki dəfə artmışdır.

Braziliya araukariyası (lat. Araucaria angustifolia) — bitkilər aləminin çılpaqtoxumlular şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin i̇ynəyarpaqlılar dəstəsinin araukariyakimilər fəsiləsinin araukariya cinsinə aid bitki növü.

Braziliyada ictimai bayramlar həm dövlət, həm ştatdaxili, həm də bələdiyyə səviyyəsində qanuni olaraq qeyd olunur. Əksər bayramlar ümummilli formada qeyd edilsə də, bəziləri yalnız ştatdaxili qeyd olunur. İllik rəsmi bayramlardan başqa (cədvəldəkilər) Braziliya hökümətinin qəbul etdiyi konstitusiyaya görə, ölkədə keçirilən seçki günləri də milli bayram hesab edilməkdədir. Hər il ümumi seçkilərin birinci turu oktyabr ayının ilk bazar günü, ikinci turu isə son bazar günü keçirilməkdədir. Bundan başqa Braziliyada müxtəlif milli və etnik bayramlar da qeyd olunur.

Braziliya bayrağı — Braziliyanın Dövlət bayrağı Braziliya Birləşmiş ştatlarının dövlət bayrağının əksər hissəsi yaşıl rəngə boyanıb. Bu rəng Braziliyada geniş yayılmış qəhvə ağacının rəmzi hesab edilir. Yaşıl rəngin fonundakı sarı romb brilyantı təsvir edir. O da, öz növbəsində, ölkənin zənginliyinin göstəricisidir. Brilyantın mərkəzində mavi rəngdə qlobus yerləşir. Qlobusun üzərində Braziliyadakı ştatların və bir də Braziliya Federal Dairəsinin sayına uyğun olaraq, 27 ulduz şəkli həkk olunub. Qlobusun mavi rəngi Rio-de-Janeyro şəhərinin üzərindəki səmanın rəmzidir. Qlobusun ekvatorundan üzərində "borc və inkişaf" sözü yazılan zolaq keçir. Bayrağın hazırkı forması 1889-cu ildən mövcuddur. Rəsmi olaraq isə 1992-ci ilin may ayının 12-də təsdiqlənib.

Braziliya — Cənubi Amerikada dövlət. Cənubi Amerika materikinin mərkəzi və şərq hissəsindədir. Şimalda Venesuela, Qayana, Surinam, Fransa Qvianası, şimal-qərbdə Kolumbiya, qərbdə Peru və Boliviya, cənub-qərbdə Paraqvay və Argentina, cənubda Uruqvay ilə həmsərhəddir; quru sərhədinin uzunluğu 16 145 km-dir. Şərqdə Atlantika okeanı (bir neçə adası Braziliyanın ərazisinə aiddir, ən mühümləri – Fernandu-di-Noronya, San-Paulu, Trindadi) ilə əhatələnir; sahil xəttinin uzunluğu isə 7491 km-dir. Ərazisinə və əhalisinin sayına görə Braziliya dünyada 5-ci, Latın Amerikasında isə ən böyük dövlətdir. Sahəsi (adalarla birlikdə) 8,5 mln. km². Əhalisi 190,8 mln. (2010). Paytaxtı Brazilia şəhəridir.

Braziliya cürəsi (lat. Amazonetta) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qazkimilər dəstəsinin ördəklər fəsiləsinə aid heyvan cinsi.

Braziliya cərəyanı— Atlantik okeanında Braziliyanın cənub sahilindən Rio de la Platosuna qədər cənub istiqamətində axan isti su axımıdır. == Xüsusiyyətləri == Braziliya cərəyanı Atlantik okeanında Cənubi passat cərəyanının bir hissəsinin Cənubi Amerika materiki ilə qarşılaşması nəticəsində yaranır. Cərəyan Cənubi passat cərəyanının təxminən 10–15˚ cənub enliyində Cabo de Sao Roque, Braziliya yaxınlığında parçalandığı yerdən başlayır. Axımın dərinliyi 700 m-ə qədər çatır və 12˚ cənub enliyində su nəqliyyatı 2,5 Sv-dir. Nəql etdiyi su axımı cənuba doğru artaraq 15˚ cənub enliyində 4 Sv çatır. Şelf zonasında təxminən 30˚ cənub enliyində axımın antisiklon sirkulyasiyası Braziliya cərəyanının nəql etdiyi suyun artmasına səbəb olur. Cənuba doğru 27˚ c.en., 31˚ c.en, 34 c.en. və 36 c.en-də su nəqliyyatı 11 Sv, 17 Sv, 22 Sv və 41 Sv-dır. Cəm nəqliyyat 36° c.en-ə qədər 70–80 Sv ola bilər, bunun da yarısı sirkulyasiya dövründə olur. Braziliya cərəyanı Cənubi passat cərəyanın bir hissəsidir.

Braziliya diasporu (port. Diáspora brasileira) — ölkədən kənarda daimi yaşayan (jus soli rejimi altında vətəndaşlığın verildiyi) Braziliyanın bütün yerli sakinlərinin məcmusudur. Qeyri-qanuni immiqrantlar da daxil olmaqla, ümumi əhalisi təxminən 1,5-2,0 milyon nəfər olan dünyanın ən böyük və sürətlə inkişaf edən diasporalarından biridir. Ən böyük Braziliya diasporları ABŞ, Kanada, Portuqaliya, Yaponiya, Paraqvay, Böyük Britaniya və Anqolada yaşayır. == Təşəkkül tarixi == 20-ci əsrin ortalarına qədər Braziliya immiqrasiya ölkəsi idi, lakin 1970 və 1980-ci illərdə uzun müddət davam edən iqtisadi durğunluqdan sonra ölkə əcnəbilər üçün miqrasiya cəlbediciliyini əhəmiyyətli dərəcədə itirdi və özü daha dinamik şəkildə insan resurslarının fəal ixracatçısına çevrildi. inkişaf etməkdə olan ölkələr. 1960-1980-ci illərin hərbi diktaturası, eləcə də 2000-ci illərdə ölkənin ən böyük metropolitenlərində yaranmış son dərəcə kriminal vəziyyət, xüsusən də orta və yuxarı təbəqə arasında mühacirəti daha da stimullaşdırdı. Braziliyanın coğrafi uzaqlığını nəzərə alaraq, kasıb braziliyalıların meksikalılardan fərqli olaraq, yaxınlıqdakı ölkələr istisna olmaqla, mühacirət etmək imkanı çox az idi. Ona görə də ölkənin savadlı, imkanlı, yüksək urbanizasiyalı əhalisinin bir hissəsinin ölkədən axını bir növ beyin axınına çevrilib. Kasıb əhali əsasən daxili miqrasiyada iştirak edir ki, bu da mühüm əhəmiyyət kəsb edir.

Braziliya marşı (Portuqalca: Hino Nacional Brasileiro) — Braziliya Federativ Respublikasının rəsmi dövlət himni. == Tarixi == 1822-ci ildə Fransisko Manuel da Silva tərəfindən bəstələnən himnin musiqisi romantik italyan musiqisinə bənzəyir. 7 sentyabr 1822-ci il tarixində qazanılan müstəqilliyin ardından Kral I Pyotrun devrilməsilə dildən dilə dolaşan bu marş Kral II Pyotr dönəmində yenidən milli marş olaraq istifadə olundu. Ancaq bu marşın sözləri hələ də yazılmamışdı. 1889-cu ildə yeni qurulan respublika üçün yeni himn yazılmalı idi. Keçirilən müsabiqənin qalibi olan Leopoldo Miguez respublika üçün yeni bir himn bəstələsə də, xalq bu yeni himni mənimsəmədi və dövlət başçısı Deodoro da Fonsekanın da təklifi ilə Fransisco Manuel da Silvanın bəstələdiyi bu marş dövlət himni olaraq qəbul edildi. Himnin sözləri isə Joaquim Osório Duque Estrada tərəfindən 1909-cu ildə yazılmışdır.

Braziliya imperiyası (Portuqalca: Império do Brasil) — XIX əsrdə mövcud olmuş, indiki Braziliya və Uruqvay ərazisini əhatə edən imperiyadır.

Braziliya kalofillumu (lat. Calophyllum brasiliense) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin kalofillumkimilər fəsiləsinin kalofillum cinsinə aid bitki növü.

Brazilia (port. Brasília) — 1960-cı ildən Braziliyanın paytaxtı. Şəhər YUNESKO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir. Şəhərin əhalisi şəhərətrafı ilə birlikdə 2,5 milyon nəfərdir. Braziliyada 1955-ci il prezident seçki kampaniyası zamanı namizəd Juselinu Kubiçek hakimiyyətə gələcəyi təqdirdə yeni paytaxt salınacağına dair vəd vermişdi. 1956-cı ilin aprelində o prezident seçildi və tezliklə yeni şəhərin layihələndirilməsi işləri başladı. Şəhərin baş planının hazırlanması memar Lusio Kostaya həvalə edildi. Bu işdə o Le Korbuzyenin ideyalarından istifadə etmişdi. İnzibati və ictimai binaların layihələndirilməsi isə memar Oskar Nimeyerə tapşırıldı. Yuxarıdan baxdıqda şəhər təyyarəyə bənzəsə də, Lusio Kosta şəhəri nəhəng kəpənək formasında layihələndirdiyini bildirmişdi.

Braziliya qaqauzları — türk dilli qaqauzların diasporası. Braziliya qaqauzlarının böyük qismi San-Pauluda cəmləşmişdir. == Tarixi == Qaqauzların Argentina və Braziliyaya kütləvi axını 1922-ci ildə, Bessarabiyanın Rumıniya tərəfindən idarə edildiyi zaman başlayır. == Tanınmış şəxsiyyətləri == Dmitri Dyakov – Kiriyet-Lunqa kəndindəndir, San Xose dos Kamposun küçələrindən biri onun adını daşıyır. Afanasio Yazaci - jurnalist.

Braziliya realı (Portuqalca: Real brasileiro; ISO 4217: BRL) - Braziliyanın rəsmi pul vahididir. R$ kimi işarə olunur. 1 Braziliya realı 100 centavoya bərabərdir. 6 sentyabr 2016 tarixinə aid məzənnəyə görə, 1 Braziliya realı = 0.307102 ABŞ dolları.

Düzənlik tapiri; Yəhərli tapir; Braziliya tapiri (lat. Tapirus terrestris)) — Təkdırnaqlılar dəstəsinin tapirkimilər fəsiləsinin tapir cinsinə aid məməli heyvan növü. == Yarımnövləri == T. t. aenigmaticus T. t. colombianus T. t. spegazzinii T. t. terrestris == Yayılması == Düzənlik tapirinə Cənubi Amerikanın And dağlarının şərqində böyük bir ərazidə rast gəlinir. Onların arealı Kolumbiya və Venesueladan Braziliyanın cənubuna kimi, Paraqvay və Argentinanın şimal hissələrində olan əraziləri əhatə edir. Yaşayış yerləri meşələr, ilk növbədə onların həmişə su hövzələrinə yaxın yerlərdə olmağa çalışdıqları tropik meşələrdir.

Braziliya tinamusu (lat. Crypturellus strigulosus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin tinamukimilər dəstəsinin tinamular fəsiləsinin əsl tinamu cinsinə aid heyvan növü.

Braziliya yaponları (yap. 日系ブラジル人, nipo-brasileiro; port. nipo-brasileiro) — Cənubi Amerika qitəsində yerləşən Braziliyada məskunlaşmış yapon əsilli əhali. Braziliyada 2,000,000 nəfərə yaxın yapon əsilli vətəndaşın yaşadığı təxmin edilir. Bu rəqəm ölkə əhalisinin 1 % təşkil edir. İlk yapon icması 1908-ci ildə Braziliyaya gəlib. Bu gün Yaponiyadan sonra ən çox yaponların yaşadığı ikinci ölkə Braziliyadır. == Tarixi == === Arxa plan === XIX əsrin sonları XX əsrin əvvəllərində qəhvə Braziliyanın əsas ixrac məhsulu hesab olunurdu. XIX əsrdə fermerlər öz plantasiyalarında əsasən Afrikadan olan qara dərililərin əməyindən istifadə edirdilər. 1850-ci ildə ölkədə qul əməyindən istifadənin qadağan edilməsindən sonra bu üsul aradan qalxdı.

Braziliya yəhudilərinin tarixi uzun və qarmaşıq olmuş, Avropadan gələn mühacirlərlə sıx bağlıdır. Yəhudilər Braziliyaya XVI əsrdə Avropada tüğyan edən inkvizisiya məhkəmələrindən qaçaraq gəlmişdir. Vaxtilə Hollandiya hakimiyyətində olan Braziliyada ilk sinaqoq 1636 tarixində Resifidə qurulmuşdur. Yəhudilərin çoxu İspaniya və Portuqaliya inkvizisiyalarından Hollandiyaya qorxub qaçan səfaradlar idi. 1824-cü ildə qəbul edilən Braziliya Konstitusiyasında dini azadlığın elan olunmasıyla yəhudilərin bura köçü sürətlənmişdir. Kauçuk sənayəsinin birdən birə yüksəlişi ilə XIX əsrdə Mərakeş yəhudiləri də bura axın etdi. Ölkəyə gələn yəhudilərin sayı Avropadakı Nasist idarəçiliklə daha da artdı. Sonuncu köç dalğası isə XX əsrin 50-ci illərində Şimali Afrikadan oldu. Hal-hazırda Braziliyada yaşayan yəhudilərin icmaları, sinaqoqları, məktəbləri və s. mövcuddur.

Brazilia (port. Brasília) — 1960-cı ildən Braziliyanın paytaxtı. Şəhər YUNESKO-nun Ümumdünya irsi siyahısına daxil edilmişdir. Şəhərin əhalisi şəhərətrafı ilə birlikdə 2,5 milyon nəfərdir. Braziliyada 1955-ci il prezident seçki kampaniyası zamanı namizəd Juselinu Kubiçek hakimiyyətə gələcəyi təqdirdə yeni paytaxt salınacağına dair vəd vermişdi. 1956-cı ilin aprelində o prezident seçildi və tezliklə yeni şəhərin layihələndirilməsi işləri başladı. Şəhərin baş planının hazırlanması memar Lusio Kostaya həvalə edildi. Bu işdə o Le Korbuzyenin ideyalarından istifadə etmişdi. İnzibati və ictimai binaların layihələndirilməsi isə memar Oskar Nimeyerə tapşırıldı. Yuxarıdan baxdıqda şəhər təyyarəyə bənzəsə də, Lusio Kosta şəhəri nəhəng kəpənək formasında layihələndirdiyini bildirmişdi.

== Həmçinin bax ==