Поиск по словарям.

Basqal — Azərbaycan Respublikasının İsmayıllı rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbə. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə İsmayıllı rayonunun Basqal kəndi şəhər tipli qəsəbələr kateqoriyasına aid edilmiş, Basqal kənd Soveti ləğv edilərək, Basqal şəhər tipli qəsəbəsi mərkəz olmaqla Basqal qəsəbə Soveti yaradılmışdır. == Tarixi == Tarixçilərin fikrincə, Basqal hələ dördüncü yüzillikdə mövcud olub. Qəsəbənin yerləşdiyi indiki ərazi qədim Alban dövlətinə mənsub olub. Qədim tarixi mədəniyyətə malik olan Basqal qala və məscidləri ilə çox məşhurdur. Mərhum akademik Ziya Bünyadovun fikrincə, "bas" və "qal" ifadələrinin birləşməsindən əmələ gələn basqal sözü qala bas, qala qur, qala ucalt mənalarını verir. Aparılan arxeoloji tədqiqatların nəticələrinə görə, Basqalın cənub – şərqində yerləşən antik və orta əsrə aid abidələrlə zəngin olan "qalalar" adlanan ərazi qədim insan məskəni olub. Basqal qəsəbəsi 1932–1933-cü illərdə İsmayıllı rayonunun mərkəzi olub. Basqalın "Qalabaşı" məhəlləsi ərazisində qalınlığı bir neçə metrə çatan qala divarlarının üzləri bu günədək qalmaqdadır. Bunun XIV əsrdə tikildiyi güman edilir.

Paskal dili – 1971-ci ildə professor Niklaus Virt (Niclaus Wirth) tərəfindən yaradılmışdır. Dil fransız riyaziyyatçısı və filosofu Blez Paskalın (Blaise Paskal) şərəfinə adlandırılmışdır və qısa zaman içində universitetlərdə istifadə edilən proqramlaşdırma dili halına gəlmişdir. Paskal dilinin bir sıra xüsusiyyətləri onun biznes və sənaye sahələrində geniş tətbiqinə gətirib çıxarmışdır. Modula və Modula-2 dilləri Paskal dili əsas götürülərək inkişaf etdirilmişdir. Lazarus – Free Pascal kompilyatoruna proqram təminatı hazırlamaq üçün ödənişsiz yayılan proqramlaşdırma mühiti. Qrafik interfeysli Delphi-proqramlarını Linux, FreeBSD, Mac OS X, Microsoft Windows əməliyyat sistemlərinə asanca keçirməyə imkan verir. Paskal dili yeni başlayan şəxslər üçün daha böyük əhəmiyyət kəsb edir.Proqramlaşdırmaya yeni başlayan şəxslərin bu dildən başlamaları məsləhət görülür. Paskal dilinin sintaksisi çox sadə və asan başadüşüləndir. Sistem və qurğu tələbləri çox azdır. Həm kompilyator, həm də onda yazılan proqramlar üçün.

Əsvan bəndi — Misir ərazisində Nil çayı üzərində tikilən bənddir. Tikilməsinə 1960-cı ildə başlanmış və 10 dekabr 1970-ci ildə başa vurulmuşdur.

Camal — Azərbaycanlı kişi adı. Camal Əhmədov — pedaqoji elmləri doktoru, professor. Camal Paşa — Türkiyə dövlət və hərbi xadimi. Camalxan bəy Hüseynbəyov — Qarabağ atlı alayın naibi, mülkədar. Camal Feyziyev — Azərbaycanı təmsil edən güləşçi.

Canal +, 1984-cü ildə qurulan və proqramları əsasən idman və kino tərzi olan Fransanın ilk şifrəli kanalıdır.

Masal — İranın Gilan ostanında yerləşən şəhər. Masal əhalisinin əksəriyyətini talışlar təşkil edir. Bu şəhərin əhalisi talış olduqları üçün talış dilində danışırlar. Masal, "Mazal" və ya "Məzal" sözünün transliterasiya edilmiş formasıdır. Təpəlik və ya dağlıq mənasındadır.

Tasua(doqquzuncu gün)-İslami təqviminin ilk ayı olan Məhərrəmin 9-cu günü. Bu gün çünki İmam Hüseyn (s.ə) ordusunun böyük Generalı kimi qəhrəmanlıq edən Abbas ibn Əliyə həsr olunmuş.Abbas şiə mədəniyyətində qeyrət, cəngavərlik və sədaqət göstərən şəxsiyyətinin simvoludur. Litvak, Meir (1998). Shi'i Scholars of Nineteenth-Century Iraq: The Ulama of Najaf and Karbala. Cambridge University Press. ISBN 0-521-89296-1 al Musawi, Muhsin (2006). Reading Iraq: Culture and Power and Conflict. I.B.Tauris. ISBN 1-84511-070-6 al Mufid, al-Shaykh Muhammad (Dec 1982(1st ed.)). Kitab Al-Irshad.

Emi Bet Paskal (ing. Amy Beth Pascal) — amerikalı biznesmen və film istehsalçısı. 2006-cı ildən 2015-ci ilə qədər Sony şirkətində işləmişdir. Paskal 2016-cı ildə Pascal Pictures şirkətini qurmuşdur. == Şəxsi həyatı == Paskal keçmiş müxbir Bernard Ueinraub ilə 1997-ci ildə evlənmişdir. Oğulları ilə birlikdə Los-Anceles şəhərinin Brentvud ərazisində yaşayırlar.

Etyenn Paskal (ing. Étienne Pascal, 1588 – 1651) — Fransa riyaziyyatçısı Blez Paskalın atasıdır, sonralar onun adı ilə Paskal ilbizi adlanan 4-cü tərtib gözəl bir əyrini tapmışdır.

Etyenn Paskal (ing. Étienne Pascal, 1588 – 1651) — Fransa riyaziyyatçısı Blez Paskalın atasıdır, sonralar onun adı ilə Paskal ilbizi adlanan 4-cü tərtib gözəl bir əyrini tapmışdır.

Klaudiya Rafaela Teixeira Paskual (port. Cláudia Rafaela Teixeira Pascoal; d. 12 oktyabr 1994, Qondomar, Portuqaliya) — Portuqaliya müğənnisi. O, "O jardim" mahnısı ilə Portuqaliyanı 2018 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində təmsil etmişdir. == Musiqi karyerası == Klaudiya Paskual 2010-cu ildə Portuqaliyada keçirilən Ídolos yarışmasında, 2013-cü ildə isə X Factor musiqi yarışmasında iştirak etmişdir. 2014-cü ildə Paskual SIC Radical telekanalında yayımlanan Curto Circuito tolk-şousunda aparıcılıq üçün keçirilən yarışmaya qatılmış və nəticədə üçüncü yerə layiq görülmüşdür. 2015-ci ildə o bir daha Ídolos yarışmasında iştirak etmişdir. 2017-ci ildə Paskual Portuqaliyanın The Voice səs yarışmasında iştirak etmiş və finaladək yüksələ bilmişdir. 2018-ci ildə Klaudiya Paskual "O jardim" mahnısı ilə Portuqaliyanın RTP telekanalının Avroviziya 2018 üçün təşkil etdiyi Festival da Canção müsabiqəsində iştirak edərək, qalib gəlmiş və Portuqaliyanın ev sahibliyi etdiyi müsabiqədə ölkəni təmsil etmək hüququ əldə etmişdir. May ayında keçirilən Avroviziya finalında mübarizəyə qoşulan Klaudiya səkkizinci səhnə almışdır.

Paskal Mönye (fr. Pascal Meunier; d.

Paskal Olivier Numa (6 yanvar 1972) ― fransalı keçmiş futbolçu. Karyerasına "PSJ"-də başlamışdır.

Filippo Antonio Paskal di Paoli (6 aprel 1725 – 5 fevral 1807, London)—- italyan dövlət xadimi və vətənpərvər. Korsikada Genuyamın hakimiyyətinə son qoymuş və mütərəqqi bir rəhbərlik yaradaraq, müxtəlif islahatlar həyata keçirmişdir. Korsikalıların Genuya qarşı müstəqillik uğrunda mübarizəsinin liderlərindən olan Giacinto Paolinin oğlu idi. 1739-cu ildə atası ilə Neapola sürgünə getmiş və orada hərbi akademiyada oxumuşdur. 1755-ci ildə Korsikaya qayıtdıqdan sonra Genuya tərəfdarlarını məğlub edərək hakimiyyəti ələ aldı. Avropa ölkələrindən daha demokratik bir konstitusiya tətbiq edərək, 9 il ərzində intellektual despotizm olaraq bilinən üsulla ölkəni idarə edərək əhəmiyyətli islahatlar həyata keçirmişdir. Hakimiyyəti dövründə qan ədavətini qadağan etdi, mədənçiliyi təşviq etdi, dəniz donanması və universitet qurdu. Bu vaxt Genuya ilə mübarizəni davam etdirdi və 1764-cü ildə Genuyanın müttəfiqi Fransa krallığına müharibə elan etdi. 1768-ci ildə Korsikanı satın alan Fransa adanı işğal edərək millətçiləri məğlub etdikdə (1769) İngiltərəyə qaçdı və 20 il III Georqdan aylıq götürərək Londonda yaşamışdır. Böyük Fransa inqilabı dövründə briqada generalı vəzifəsini icra edən Paoli 1790-cı ilin iyulunda Korsikaya qayıtdı.

Vidyut Camval (12 mart 1980 və ya 10 dekabr 1980, Kanpur, Uttar Pradeş) — hind kino aktyoru və modeli.

Visual Basic – Microsoft şirkəti tərəfindən istehsal olunmuş (1991) proqram təminatının işlənib hazırlanması vasitəsi; proqramlaşdırma dili və gəlişdirmə mühitindən ibarətdir. Visual Basic öz ruhunu, üslubunu və qismən sintaksisini sələfi olan Basic dilindən alıb. Eyni zamanda Visual Basic obyekt-yönlü və komponent-yönlü proqramlaşdırma dillərinin elementlərini özündə birləşdirir. Özündən əvvəlki Windows proqramlaşdırma mühitlərindən fərqli olaraq, pəncərələri başlatmaq (INITIALIZE), hadisələri emal etmək, yaxud əməliyyat sistemi ilə qarşılıqlı əlaqədə olmaq üçün proqramçılar hər hansı ümumi kod yazmalı deyillər. Hazırkı versiyası Visual Basic. NET, yaxud VB. NET adlanır. İsmayıl Calallı (Sadıqov), "İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti", 2017, "Bakı" nəşriyyatı, 996 s.

Visual FoxPro (VFP) — mərkəzində relyasiyalı verilənlər bazalarının idarəolunması sistemi olan obyekt-yönlü və prosedurlu proqramlaşdırma dili. Microsoft şirkəti tərəfindən işlənib hazırlanıb. Əsasında FoxPro proqramlaşdırma dili dayanır. dBase proqramlaşdırma dilinin bazasında hazırlanmış xBase dillər ailəsinə aiddir. Bu ailənin başqa üzvləri Clipper и Recital dilləridir. FoxBASE adlı ilk versiyası 1984-cü ildə Fox Software şirkətində işlənib hazırlanıb. 1992-ci ildə Fox Technologies şirkəti Microsoft tərəfindən alındıqdan sonra, proqram məhsulunun yeni versiyaları önəmli dərəcədə dəyişdirilmiş və adına “Visual” önşəkilçi əlavə edilmişdir. Orijinal FoxPro proqramının sonuncu 2.6 versiyası DOS, Windows və Unix əməliyyat sistemlərində işləyirdi; Visual FoxPro 3.0 versiyası Mac OS və Windows, daha sonrakı versiyalar isə yalnız Windows tərəfindən dəstəklənirdi. Cari MS Visual FoxPro versiyası COM texnologiyasına əsaslanır. Visual FoxPro dilində proqram fraqmenti: =================================== Donluq.prg ----------------------------------- SET ECHO OFF SET SAFETY OFF SET TALK OFF SET SCOREBOARD OFF SET DATE FRENCH SET CENTURY ON SET OLEOBJECT ON PUBLIC path0, path1, path2, path3, path4, path5, ; pathres, pathimg path0 = "DATA\SETUP\DONLUQ\" path1 = "DATA\LIST\" path2 = "DATA\BASE\" path3 = "IMAGES\MAP\" path4 = "DATA\DBOUT\" path5 = "DATA\ARXIV\" pathres = SYS(5) + '\ARBAY\RESOURCE' pathimg = SYS(5) + '\ARBAY\IMAGES' DECLARE integer GetSystemMetrics IN Win32API; integer x = GetSystemMetrics(0) y = GetSystemMetrics(1) WITH _SCREEN .TitleBar = 0 .WindowState = 0 .BorderStyle = 0 .Top = 0 .Left = 0 .Width = x .Height = y .AutoCenter = .T. ENDWITH İsmayıl Calallı (Sadıqov), “İnformatika terminlərinin izahlı lüğəti”, 2017, “Bakı” nəşriyyatı, 996 s.

Ferdinand Lassal (alm. Ferdinand Lassalle‎; 11 aprel 1825[…], Vrotslav, Sileziya[d] – 31 avqust 1864[…], Karuj[d], Cenevrə kantonu) — Almaniya filosofu, hüquqşünası, iqtisadçısı, təşviqatçısı və siyasətçisi, Almaniya sosial-demokratiyasının və lassalçılığın banisi. == Həyatı == Ferdinand Lassal 11 aprel 1825-ci ildə Breslauda anadan olmuşdur. O, Almaniyada 1848–1849-cu illər inqilabında iştirak etmişdir. Ümumalmaniya fəhlə ittifaqının (1860) yaradıcılarındandır. Onun fəhlələri birliyə təşviq etməsi marksizm–leninizm baniləri tərəfindən müsbət qiymətləndirilmişdir. Karl Marksın "Qota proqramının tənqidi" və Vladimir Leninin "Fəlsəfə dəftərləri" əsərlərində Lassalın baxışlarının tənqidi təhlili verilmişdir. Lassal 31 avqust 1864-cü ildə, Cenevrədə bir dueldə aldığı ağır yaralardan vəfat etmişdir. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Berlau, A Joseph, The German Social Democratic Party, 1914–1921, New York: Columbia University Press, 1949. Bernstein, Edward, Ferdinand Lassalle as a Social Reformer, London: Swan Sonnenschein & Co, 1893.

Microsoft proqram şirkəti tərəfindən yenə Microsofta aid bir sıra proqramlaşdırma dillərini və standart bir neçə dili dəstəkləyən IDE. İçərisində Visual Basic, Visual C #, C++ kimi proqramlaşdırma dillərinin bütünləşmiş inkişaf etdirmə mühiti və Microsoft tərəfindən xüsusiləşdirilmiş kitabxanaları saxlamaqdadır. Windows mühiti üçün proqram və proqram əsaslı məhsul inkişaf etdirən çox böyük bir müştəri kütləsinə sahibdir.

Paskal Lissuba (15 noyabr 1931 – 24 avqust 2020) — konqolu siyasətçi, Konqo Respublikasının 6-cı prezidenti (31 avqust 1992- 25 oktyabr 1997), Konqo Respublikasının Kənd Təsərrüfatı, Heyvandarlıq, Su və Meşə Təsərrüfatı naziri (1963-1966-cı illərdə), Konqo Respublikasının Baş naziri (1963-1966-cı illərdə), Konqo Respublikasının İqtisadiyyat naziri (1968-1969). == Həyatı == Lissouba, Konqonun cənub-qərbindəki Tsinquidi şəhərində Bandjabi ailəsində anadan olub. Mossendjo və Bokoda ibtidai məktəbdə oxumuşdur. O, orta təhsilinə Brazzavildə başlamışdır. Sonrakı təhsilini bakalavr dərəcəsini aldığı Nitsadakı Feliks Faure liseyində almışdır (1948-52-ci illərdə). Daha sonra Tunisdəki Ekole Superieure d'Agriculture məktəbində aqronomluq üzrə təhsil alaraq 1956-cı ildə kənd təsərrüfatı mühəndisliyi diplomunu əldə etmişdir. Paris Universitetində (1958-61) biologiya üzrə doktorluq dərəcəsi almışdır. O, həmçinin Parisdəki Milli Elmi Tədqiqatlar Mərkəzində (CNRS) və ORSTOM-da təcrübəçi olmuşdur. 1961-ci ilin iyun ayında ORSTOM-da elmi işçi vəzifəsində çalışmışdır. Fransa Milli Təhsil Nazirliyinin 3 noyabr 1961-ci il tarixli qərarı ilə bitki biologiyası üzrə müəllim vəzifəsinə təyin edilmişdir.

İsmayıllı bələdiyyələri — İsmayıllı rayonu ərazisində fəaliyyət göstərən bələdiyyələr. == Tarixi == Azərbaycanda bələdiyyə sistemi 1999-cu ildə təsis olunub. == Siyahı == == Mənbə == "Bələdiyyələrin statistik ərazi təsnifatı" (PDF). stat.gov.az. 2021-08-21 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2020-05-03.

Basqal qalası — Azərbaycanda Basqal qəsəbəsində yerləşən orta əsrlərə aid olduğu ehtimal olunan qala. Ərazisinə və qala divarlarının uzunluğuna görə Azərbaycan ərazisində aşkarlanmış ən böyük qala sayılır. 2019-cu ilin oktyabr ayında AMEA Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Basqal arxeoloji ekspedisiyası tərəfindən ərazidə qazıntılar aparılıb. Burada qala divarları, daş döşənmiş səki, kürəbənd, qala bürcləri və qalanın Qərb qapısı aşkar edilib. == Haqqında == "Basqal" toponimi haqqında müxtəlif fikirlər mövcuddur. Akademik Ziya Bünyadovun fikrincə "Basqal" toponimi türk sözüdür və "qala başı", "qala qur", "qala yarat", "qala ucalt", "baş qala" mənasını ifadə edir. Bəzi tədqiqatçılara görə isə "Basqal" toponiminin "Pəsqala" (yəni, "gizli qala") sözündən əmələ gəldiyini yazırlar. Basqalın "Qalabaşı" məhəlləsi ərazisində qalınlığı bir neçə metrə çatan qala divarlarının üzləri müasir dövrə qədər qalmaqdadır. Bu divarların XIV əsrdə tikildiyi güman edilir. Bundan başqa Basqalın cənub qərbində "Qalalar" adlı ərazi də var.

Basqal — Azərbaycan Respublikasının İsmayıllı rayonunun inzibati ərazi vahidində qəsəbə. Azərbaycan Respublikası Ali Sovetinin 25 may 1991-ci il tarixli, 123-XII saylı Qərarı ilə İsmayıllı rayonunun Basqal kəndi şəhər tipli qəsəbələr kateqoriyasına aid edilmiş, Basqal kənd Soveti ləğv edilərək, Basqal şəhər tipli qəsəbəsi mərkəz olmaqla Basqal qəsəbə Soveti yaradılmışdır. == Tarixi == Tarixçilərin fikrincə, Basqal hələ dördüncü yüzillikdə mövcud olub. Qəsəbənin yerləşdiyi indiki ərazi qədim Alban dövlətinə mənsub olub. Qədim tarixi mədəniyyətə malik olan Basqal qala və məscidləri ilə çox məşhurdur. Mərhum akademik Ziya Bünyadovun fikrincə, "bas" və "qal" ifadələrinin birləşməsindən əmələ gələn basqal sözü qala bas, qala qur, qala ucalt mənalarını verir. Aparılan arxeoloji tədqiqatların nəticələrinə görə, Basqalın cənub – şərqində yerləşən antik və orta əsrə aid abidələrlə zəngin olan "qalalar" adlanan ərazi qədim insan məskəni olub. Basqal qəsəbəsi 1932–1933-cü illərdə İsmayıllı rayonunun mərkəzi olub. Basqalın "Qalabaşı" məhəlləsi ərazisində qalınlığı bir neçə metrə çatan qala divarlarının üzləri bu günədək qalmaqdadır. Bunun XIV əsrdə tikildiyi güman edilir.

Blez Paskal (19 iyun 1623[…] – 19 avqust 1662[…], Paris, Fransa krallığı) — fransız dahisi, riyaziyyatçısı, fiziki, filosofu və yazıçısı. Eyni zamanda böyük bir riyaziyyatçı olan Torriçelli (Torricelli) təxəllüsü ilə əsərlər yazan və ilk hesab maşınını icad etmiş olan Paskalın ən məşhur əsəri ölümündən sonra yayımlanmış olan "Düşüncələr"dir. 1642-ci ildə fransız fiziki, riyaziyyatçı və filosof Blez Paskal (Blaise Pascal) tərəfindən ilk mexaniki hesablama qurğusu yaradılmışdır. Ədədlərin üzərində toplama əməliyyatı aparan bu cəmləyici maşın Paskalina (Pascalina) adlanırdı. Paskal bu qurğunu vergi işçisi olan atasının hesablama işlərini asanlaşdırmaq üçün hazırlamışdı. == "Düşüncələr" əsəri == O 1654-cü ildə dini bir təcrübə yaşamış, hayatının bundan sonraki dövrünə, elmi fəaliyyətdən çox, din və Allah haqqında mübahisələr aparmışdır. Başqa sözlə, Paskal deist bir hümanizmin, rasional bir şübhəciliyin ve sərbəst düşüncənin hakim olduğu bir zamanda və cəmiyyətdə, Allahın və İlahi qüvvənin gərəkliyini və gücünü göstərmək istəmişdir. Descartes'ı həm qəbul edən həm də təkmilləşdirən, Dekardın riyazi üsulun istifadə sahəsini genişləndirmək istədiyi yerdə, riyazi üsulun digər sahələrə uyğunlaşdırılması ve yararı mövzusunda şübhəci bir münasibət sərgiləyən Paskal, bu üsulun teolojiyle də, metafiziklə də bir əlaqəsi olmadığını demişdir. Soyut, analitik ve tümdengelimsel düşünen ağıl, Paskala görə, Allahın varlığını sübut edə bilməz. Həqiqəti bilmənin, mütləq doğruluğa çatmanın tək yolunun ağıl, riyazi ya da elmi üsul olmadığını deyən Paskala görə, qurtuluş urək və inancdadır.

Vassal dövlət (lat. vassalus - vassal, vassus - xidmətçi) — başqa dövlətə tabe olan, lakin hökmdarını saxlayan dövlət. Belə dövlət adətən diplomatik münasibətlər saxlamaq, nəinki daxili siyasətlə bağlı eləcə də xarici əlaqələr qurmaq üçün zəruri hüquqlardan məhrum edilir. Vassal dövlətin hökmdarı vassal müqaviləsi bağlanana qədər (məsələn, kral) malik olduğu statusu və titulunu saxlayır. Belə dövlət mürəkkəb dövlətin bir hissəsidir. Bu baxımdan o, konfederasiyaya üzv olan dövlətdən fərqlənir. “Vassal dövlət” termini müasir dövrlərdən əvvəl mövcud olmuş, dövlət suverenliyi anlayışının yaxşı təsbit edilmədiyi və beynəlxalq hüquqda təsbit edilmədiyi dövlətlərə münasibətdə istifadə olunur. 20-ci əsrdə digəri ilə oxşar, daha güclü olan dövlət protektorat kimi rəsmiləşdirilir və ya kukla dövlət hesab edilirdi. Vassal dövlət statusu, başqa şeylərlə yanaşı, dövlət hökmdarının öz ağasına and içməsi ilə formal olaraq müəyyən edilirdi. Bu halda vassal onun özündən çox, tabe olan dövlətin hökmdarı idi.

Çaqqal — Afrika və Avrasiya ərazisinə xas olan itlər fəsiləsinin orta ölçülü nümayəndəsidir. "Çaqqal" sözü tarixi olaraq canina subtribasına aid bir çox itləri adlandırmaq üçün istifadə edilmişdir, lakin müasir dövrdə bu söz ən çox üç növün adlandırılmasında istifadə edilir: yəhəraltı çaqqal (Lupulella mesomelas),Qara Afrikada olan zolaqlı çaqqal (Lupulella adusta) və cənub-mərkəzi Avropa ilə Asiyada yerləşən adi (qızıl) çaqqal (Canis aureus). Çaqqallar monofiletik kladlar yaratmasa da, onlar fürsətçil hər şey yeyənlər, kiçik və orta ölçülü heyvanların yırtıcısı və peşəkar leş yeyənlərdir. Çaqqallar arasında ən yayılmış sosial vahid monoqam cütlük sayılır. Onlar öz ərazilərini möhkəm qoruyur və ərazi sərhədlərini sidik və nəcis vasitəsilə nişanlayırlar. Böyük ərazilərdə cavan yetişkən çaqqallar öz ərazilərini qurana qədər öz valideynləri ilə qala bilərlər. Uzunluğu 30-35 sm olan quyruqları ilə birlikdə bədən uzunluqları 85-95 sm-ə çatır. Bədən ağırlıqları 7-12 kilo arasında dəyişir. Çaqqallar gündüz çox aktiv olmurlar. Gündüzləri, əsasən, böyük heyvanlardan qorunmaqla keçirirlər.

Çatkal çayı (qırğ. Чаткал, özb. Chatqol, Чатқол) — Qırğızıstan və Özbəkistan ərazisindən axan dağ çayı. Çarvak su anbarının tikilməsinə qədər Çirçik çayının sol qolunu təşkil edirdi. Yuxarı axarlarda Qaraqulcá adını daşıyır. Çayın uzunluğu 217 km, hövzəsinin sahəsi 7110 km². Öz başlanğıcını Talas Alatausunun cənub-qərbindən götürür. Çay qərbə doğru Tyan-Şan dağlarının qərbi ilə axır. Burada şimaldan Sandalaş və Koksuy, cənubdan isə Çatkal silsiləsi ilə əhatələnmişdir. Yuxarı axaları boyunca Çatkal vadisində yerləşir.

Çapal (gürc. მაშავერა Maşavera) — Gürcüstanda, Aşağı Kartli mxaresində çay, Anaxatır (gürc. ხრამი (Xrami)) çayının sağ qolu. Maşavera çayı öz mənbəyini Qaraağac silsiləsində dəniz səviyyəsindən 2125 metr yüksəklikdən (41°18′40″ şm. e. 44°08′34″ ş. u.) götürür və Bolnisi rayonunun Arıxlı kəndi yaxınlığında (41°26′38″ şm. e. 44°42′52″ ş. u.) 383 metr hündürlükdə Anaxatır çayına qovuşur.

Adi çaqqal (lat. Canis aureus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin i̇tlər fəsiləsinin canavar cinsinə aid heyvan növü. == Yarımnövləri == Əsasən iki yarımnövə ayrılır. Aralıq Dənizi və Cənubi Avropada (bura həmçinin Qafqaz və Dağıstandada yaşayanlar da aiddir) yaşayan çaqqallar Canis aureus maeoticus yarımnövünə aid hesab olunur. Yaşayış arealın şərq hissəsində (Hindistan, Orta Asiya, İran) yaşayanlar isə tipik Canis aureus aureus yarımnövünə aid hesab edilir. Bunlardan başqa adi çaqqalın Şimali Afrikada yaşayan və sayı az olan bir neçə yarımnövü də var: Canis aureus algirensis Canis aureus anthus Canis aureus bea Canis aureus lupaster Canis aureus maroccanus Canis aureus riparius Canis aureus soudanicus Lakin adi çaqqalın bu cür təsnifatı ilə bütün zooloqlar razılaşmır.

Zolaqlı çaqqal (lat. Canis adustus və ya Lupulella adusta) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin yırtıcılar dəstəsinin i̇tlər fəsiləsinin canavar cinsinə aid heyvan növü.