Поиск по словарям.

Tula — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər Tula vilayətinə daxildir. Şəhər "Qəhrəman şəhər" (1976-cı ildən) statusuna malikdir. Tula, Orta Rus Dağının şimalında, Upa çayının sahilində, Moskvadan 193 km cənubda yerləşir. Şimaldan cənuba şəhərin uzunluğu 30 km, qərbdən şərqə 25 km. 2014-cü ildə "Rusiyada ən rahat şəhər (kənd) qəsəbəsi" adı uğrunda keçirilən Ümumrusiya müsabiqəsinin nəticələrinə görə Tula "Rusiya Federasiyasının subyektlərinin inzibati mərkəzləri (paytaxtları) olan şəhər yerləri (şəhər rayonları)" kateqoriyasında üçüncü yeri tutdu. Tula ilk dəfə 1146-cı ildə 16-cı əsrin Nikon Salnaməsində xatırlandı. Tula ərazisində 300-dən çox mədəni irs obyekti var: bunlar memarlıq və şəhərsalma, tarix, monumental sənət əsərləri, arxeologiya abidələridir. Tula, şəhərin tarixinə kök salmış üç istiqamətdə məşhurdur: silah anbarı, samovar və zəncəfil çörəyi. Hər biri şəhərdə Rusiyanın ən böyüklərindən biri olan Silahlar Muzeyi, Samovarlar Muzeyi və Tula Gingerbread Muzeyi ilə təmsil olunur. Həm də şəhərin əlamətdar xüsusiyyəti, şəhərin ən qədim binası, XVI əsrin memarlıq abidəsi olan Tula Kremlidir.

Tula-Buqa xan - 1287-ci ildə taxta çıxmışdı. 1259-cu ildə Litvanın işğalında iştirak etmiş, 1286-cı ildə Polşa yürüşündən 20.000 əsirlə qayıtmışdı. 1287-ci ildə xan olandan sonra isə Məngü Timurun oğlu Algü ilə birlikdə bir daha Polşaya yürüş etmişdi. Onun dövründə dövlət güclü olsa da əsas hakimiyyət Noğay xanın əlində cəmləşmişdi. 1291-ci ildə Noqay xan onu devirərək taxta Toxtanı gətirdi.

Tula vilayəti (rus. Тульская область) — Rusiya Federasiyasının subyektlərindən biri. İnzibati mərkəzi Tula şəhəridir. Tula bölgəsi Rusiya Federasiyasının tərkib hissəsidir və Mərkəzi Federal Dairənin bir hissəsidir [7]. Rusiyanın mərkəzinin iqtisadi cəhətdən ən inkişaf etmiş bölgələrinə aiddir. Tula bölgəsi 25,7 min kvadrat metr ərazini əhatə edir. kilometr. Şimaldan cənuba bölgənin ən böyük ərazisi 200 kilometr, qərbdən şərqə 190 kilometrdir. Bölgənin inzibati mərkəzi Tula şəhəridir. Yarandığı il - 1146.

Tula — Rusiya Federasiyasında yerləşən şəhər Tula vilayətinə daxildir. Şəhər "Qəhrəman şəhər" (1976-cı ildən) statusuna malikdir. Tula, Orta Rus Dağının şimalında, Upa çayının sahilində, Moskvadan 193 km cənubda yerləşir. Şimaldan cənuba şəhərin uzunluğu 30 km, qərbdən şərqə 25 km. 2014-cü ildə "Rusiyada ən rahat şəhər (kənd) qəsəbəsi" adı uğrunda keçirilən Ümumrusiya müsabiqəsinin nəticələrinə görə Tula "Rusiya Federasiyasının subyektlərinin inzibati mərkəzləri (paytaxtları) olan şəhər yerləri (şəhər rayonları)" kateqoriyasında üçüncü yeri tutdu. Tula ilk dəfə 1146-cı ildə 16-cı əsrin Nikon Salnaməsində xatırlandı. Tula ərazisində 300-dən çox mədəni irs obyekti var: bunlar memarlıq və şəhərsalma, tarix, monumental sənət əsərləri, arxeologiya abidələridir. Tula, şəhərin tarixinə kök salmış üç istiqamətdə məşhurdur: silah anbarı, samovar və zəncəfil çörəyi. Hər biri şəhərdə Rusiyanın ən böyüklərindən biri olan Silahlar Muzeyi, Samovarlar Muzeyi və Tula Gingerbread Muzeyi ilə təmsil olunur. Həm də şəhərin əlamətdar xüsusiyyəti, şəhərin ən qədim binası, XVI əsrin memarlıq abidəsi olan Tula Kremlidir.

Tula silah muzeyi — Tula şəhəri hələ XVI-XVII əsrlərdə Rusiyanın əsas silah istehsalı mərkəzinə çevrilmişdi. 1712- ci ildə I Pyotrun əmri ilə Tulada silah zavodu tikildi. I Pyotr belə bir əmr də verildi: "Silahları əbədi şöhrət üçün xatirə saxlamalı". Bu əmrdən sonra Tula silah ustaları istehsal olunan nadur silah nümunələrindən xatirə kimi saxlamağa başladılar. Tula Silah Muzeyi 1873-cü ildə fəaliyyətə başladı. İlk vaxtlar muzey zavodun otaqlarından birində yerləşirdi. Sovet hakimiyyəti qurulandan sonra, 1920-ci ildə muzey üçün xüsusi bina ayrıldı. Nəhayət, 1924-cü ilin noyabrında muzey öz qapılarını ziyarətçilərin üzünə açdı. Muzey eksponatları dünyada analoqu olmayan nadir silah nümunələridir. Burada qədim muşketlər, tapança və karabinlər, artilleriya silahları və s.

Arsenal Tula FK (rus. ФК Арсенал Тула) — Rusiya Premyer Liqasında oynayan Tula şəhərin təmsil edən rus futbol komandası. 1946-cı ildə qurulan Arsenal Tula, 2013–14 Rus Milli Futbol Liqasında sona çatdıqdan sonra tarixində ilk dəfə 2014-cü ildə Rusiya Premyer Liqasına yüksəlmişdir. Bu nailiyyət klub üçün üç ardıcıl promosyonu qeyd etdi. 2014–15 Rusiyanın Premyer Liqasında debüt mövsümündə son yerləri bitirdilər və FNL-ə qayıtdılar. Klub, 2016–17 mövsümündəPremyer Liqaya dönməzdən əvvəl FNL-də bir mövsüm keçirdi və bu günlərdə yarışdılar. Komanda 19,241 tutumu olan Arsensal Arenada ev oyunlarını keçrir.

Tula silah muzeyi — Tula şəhəri hələ XVI-XVII əsrlərdə Rusiyanın əsas silah istehsalı mərkəzinə çevrilmişdi. 1712- ci ildə I Pyotrun əmri ilə Tulada silah zavodu tikildi. I Pyotr belə bir əmr də verildi: "Silahları əbədi şöhrət üçün xatirə saxlamalı". Bu əmrdən sonra Tula silah ustaları istehsal olunan nadur silah nümunələrindən xatirə kimi saxlamağa başladılar. Tula Silah Muzeyi 1873-cü ildə fəaliyyətə başladı. İlk vaxtlar muzey zavodun otaqlarından birində yerləşirdi. Sovet hakimiyyəti qurulandan sonra, 1920-ci ildə muzey üçün xüsusi bina ayrıldı. Nəhayət, 1924-cü ilin noyabrında muzey öz qapılarını ziyarətçilərin üzünə açdı. == Eksponatlar haqqında == Muzey eksponatları dünyada analoqu olmayan nadir silah nümunələridir. Burada qədim muşketlər, tapança və karabinlər, artilleriya silahları və s.

Tula Rud-e Bala (fars. طولارودبالا‎) — İranın Gilan ostanının Talış şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. Kənddə 2006-cı il siyahıya alınmaya görə 2,039 nəfər yaşayır (476 ailə).

Pula-pula - Azərbaycanda əsasən uşaq və gənclər arasında geniş yayılmış qədim oyunlardan biri. Oyunda bir neçə nəfər oyunçu iştirak edir. Hamar qumun üstündə dairə üzrə "pula"("mətə") adlanan çuxurlar qazılır. Hər pulaya 7 ədəd noxud salınır. Oyunçular noxudu cüt-cüt pulaya salarkən deyirlər: Oyunçulardan biri payına düşən pulalardan birinin noxudlarını saat əqrəbi istiqamətində qonşu pulalara bir-bir salır. Növbə ilə ikinci və üçüncü oyunçu da bunu təkrar edir. Kimin axırıncı noxudu tək sayda (1, 3, 5) olan noxudların üstünə düşərsə o, oyunu udur. Oyun beləcə davam edir.

Pula (xorv. Pula, it. Pola, sloven. Pulj) — Xorvatiyada şəhər, İstriya bölgəsinin ən böyük şəhəridir. Qədim Roma çağlarından bəri Pula İstrianın mərkəzi olmuşdur. Şəhərin əhəmiyyətli iqtisadi fəaliyyət sahələri şərabçılıq, balıqçılıq, gəmi istehsalı və turizmdir.

Rula (alm. Ruhla‎) — Almaniyada Türingiya əyalətində bir şəhər. Reynştayq üzərindəki Türing meşəsinin şimal tərəfində 440-530 metr yüksəklikdə yerləşir. Vartburq rayonuna daxildir. Əhalisi 6485 nəfərdir (31 dekabr 2007-ci il tarixinə). 38.51 km² ərazini əhatə edir. Rəsmi kod 16 0 63 066-dır. Şəhər 3 rayona bölünür. XIX və XX əsrlərdə şəhər üçün saat düzəltmə böyük əhəmiyyət daşıyırdı. Hazırda isə əsas rolu turizm oynayır.

Sümsükquşu (lat. Sula) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin sümsükquşukimilər dəstəsinin sümsükquşular fəsiləsinə aid heyvan cinsi.

Tala (meşə) — meşənin ortasında çox da iri olmayan ağacsız açıq sahə. Tala (Qaraqoyunlu) — Yelizavetpol quberniyasının Qazax qəzasında kənd. Aşağı Tala — Zaqatala rayonunda kənd. Yuxarı Tala — Zaqatala rayonunda kənd. Üçüncü Tala — Zaqatala rayonunun Üçüncü Tala kənd iəd kənd. Uzuntala (Zaqatala) — Zaqatala rayonunda kənd. Tala — Cəlilabad rayonu ərazisində çay. Göytəpə çayının sağ qoludur. Tala — Zaqatala rayonu ərazisində çay. Qanıx çayının sol qoludur.

Toxuma (yun.histos lat.tela) — mənşə və quruluş oxşarlığına malik olan, müəyyən funksiya yerinə yetirən hüceyrə və hüceyrəarası maddələr qrupu. Xarici mühitlə vəhdət təşkil edən tam orqanizm tərkibində, ümumi quruluşa və sinir sisteminin bilavasitə təsiri altında davam edən vəzifəyə və inkişafa malik olan tarix boyu meydana çıxmış histoloji elementlər sistemi. Hazırda insanlarda və heyvanlarda dörd qrup toxuma ayırd edilir: epiteli birləşdirici əzələ sinir Epiteli və yaxud örtük toxuması orqanizmi həm xaricdən, həm də daxili səthdən örtür. Hüceyrələri isə sitoplazmatik atmalarla bir-birinə sıx birləşmiş vəziyyətdə olur. Epiteli toxuma əsasən heyvanların dırnaqlarında, buynuzlarında, vəzilərdə, tənəffüs yollarında olur Epiteli toxuması təkqatlı və çoxqatlı olmaqla iki qrupa bölünür. Təkqatlı epiteli toxuması birsıralı və çoxsıralı olur. Təksıralılardan yastı (mezoteli) epiteli hüceyrələrinin hamısı bir formalıdır. Təksıralı epiteli toxumalardan biri də kubşəkillidir. Təksıralı epiteli toxumasının üçüncü forması silindr şəkillidir. Çoxqatlı epiteli toxumasına üç formada rast gəlinir: yastı qərniləşmiş (buynuzlaşmış), yastı qərniləşməmiş (buynuzlaşmamış) və keçid (aralıq forma).

Tuba − böyük ölçüsü və dərin səsləri ilə xarakterizə edilən bir nəfəsli musiqi alətidir. Şaquli kəmərli boru, üç və ya dörd klapan, geniş konusvari dəlik, fincanşəkilli ağızlıqdan ibarətdir. Tubanın müxtəlif seqmentləri standart texnika ilə işlənmiş misdən hazırlanmışdır. İlk tuba on doqquzuncu əsrin əvvəllərində bas səs gətirmək üçün icad edilmişdir. Tubalar mis külək alətləri kimi tanınan bir alət sinfinə aiddir. Tuba latın sözü olub "Tub" və "Boru" mənasını verir. Amerika Birləşmiş Ştatlarında da tuba çalan şəxs tubaçı ya da tubist kimi tanınır. Böyük Britaniyada adi orkestrdə tuba alətində çalan musiqiçi sadəcə bir tubaçalan kimi tanınır; nəfəsli alətlər orkestrində və ya hərbi orkestrdə tuba alətində çalan musiqiçilər isə basistlər kimi tanınır. Tubanın tarixi Roma İmperiyasına kimi uzanır. Tubanın inkişafı 19-cu əsrin əvvəllərində başlamışdır.

Tulaş və ya Tolaşt (fars. طولش‎) — İranın Ərdəbil ostanının Xalxal şəhristanı ərazisinə daxil olan kənd. 2006-cı il məlumatına görə kənddə 1,372 nəfər yaşayır (306 ailə).

Dunay çayı (rum. Dunărea, mac. Duna, alm. Donau‎, serb. Дунав, slovak. Dunaj, bolq. Дунав, xorv. Dunav, ukr. Дунай, lat. Danubius, Danuvius, q.yun.

Firəngotu (lat. Lobelia) — bitkilər aləminin astraçiçəklilər dəstəsinin zəngçiçəyikimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Tura - türk, çuvaş və altay inancında tanrı, Rəbb mənalarına gəlir. Türə və ya Turı da deyilir. Türk xalq inancındakı və türk tarixindəki özünə xas bir tək tanrı inancıdır. İslamdakı Allah inancı ilə böyük nisbətdə üst-üstə düşən bir anlayışdır. Təkdir. Hər şey ona bağlıdır. Hər şeyə hökm edər. Şəriki yoxdur. Çuvaşçada iştirak edər. Digər türk-monqol dillərində Tanrı anlayışına heç bir zaman təklik daxil edilmir.

Tıva Respublikası (rus. Республика Тыва, tıva Тыва Республика) — Rusiya Federasiyasındaki 22 muxtar republikadan biri. Respublikanın ərazisi 170.5 min kvadrat kilometrdir . Tuvanı Asiya qitəsinin coğrafi mərkəzi adlandırırlar. Bu həm də Tuvanın nəqliyyat yolları üzərində yerləşməsi ilə əlaqədardır. Tıva Respublikası dağlıq ölkədir. Tuva və Toca çökəklikləri yerləşir. Əsas faydalı qazıntıları kobalt, civə, qızıl, daş kömür, dəmir və s-dir. İqlimi kəskin kontinentaldır. Yanvar ayının temperaturu- 35°S, iyul ayınında isə 12°S olur.

Tuya (lat. Thuja) — bitkilər aləminin çılpaqtoxumlular şöbəsinin i̇ynəyarpaqlılar sinfinin cupressales dəstəsinin sərvkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.

Tuzla (Bosniya və Herseqovina) — Bosniya və Herseqovinada şəhər. Tuzla (İstanbul) — İstanbul ilinin ilçəsi.

QULA' - İrəvan qubеrniyasının Sürməli qəzasında kənd adı XIX əsrin sonlarından sonra mənbələrdə kəndin adı çəkilmir. Toponimin üç izahı ola bilər. Kəndin adı oradakı "Qüllə" adlandırılan qədim qala adındandır. 1590-cı ildə Rəvan əyalətinin Ağcaqala nahiyəsində bir kəndin adı Qüllə kimidir XIX əsrdə Qars əyalətinin Ərdəhan dairəsində Qula (digər adı Soltaş) toponimi mə'lumdur. Azərbaycanda Qulabənd (Göyçay rayonu), Qulu-Daş (Yardımlı rayonu), Qulaqalası (Qazax rayonu, Əskipara kəndinin 4-5 km. liyində) adları ilə еynidir.

Tyla (azərb. Tayla‎; 30 yanvar 2002, Edenveyl[d], Qautenq vilayəti) — CAR-dan olan müğənni-mahnı yazarı. Amapiano janrındakı mahnılarına görə tanınır. O, Yohannesburqda böyümüş, 2019-cu ildə yayımladığı debüt sinqlı "Getting Late" (feat. Kooldrink)-nin uğurundan sonra Epic Records-dan müqavilə təklifi almışdır. 2023-cü ildə çıxardığı sinqlı "Water" CAR, Birləşmiş Krallıq və ABŞ hit-paradlarında ilk onluğa daxil olub. Sözügedən mahnısı 2024-cü ildə ona "Afrikalı musiqiçi tərəfindən ən yaxşı musiqi performansı" kateqoriyası üzrə "Qremmi" mükafatı qazandırıb. Bu mahnı onun 2024-cü ildə çıxardığı öz adını daşıyan debüt studiya albomunda da yer alıb. "Tyla" rəğbətlə qarşılanmış və kommersiya baxımından müsbət nəticə göstərmişdir. Albom ABŞ da daxil olmaqla bir sıra ölkələrin albom hit-paradlarına düşüb.

Qazı-qazı – Qədim tarixə malik Naxçıvan Muxtar Respublikasının Şərur, Şahbuz və Kəngərli rayonlarında ən çox yayılmış və sevimli oyunlar sırasına daxildir. Sinələri səviyyəsində əlləri ilə bir-birindən tutaraq sıraya düzülən kişilərdən ibarət bu yallı dəstəsinin önündə əlində çubuq tutan yallıbaşı, sıranın sonunda isə ayaqçı durur. Yallıbaşının və ayaqçının əllərindəki çubuq "Günahkarı" cəzalandırmaq üçündür. İfaçılar bu rəqsi lovğalıqla "qazılana-qazılana" ifa edirlər. Asta, orta və iti hissələrdən ibarət yallıda yallıbaşının etdiyi hərəkəti yallının ifaçıları da təkrar etməlidir. Əks təqdirdə hərəkətləri yerinə yetirməyən ifaçı çubuqla cəzalandırılır.

Mazı — adətən şüşə, gil, polad, plastik və ya əqiqdən hazırlanan kiçik kürəsəl obyektdir. == Oyunlar == === Tarix === === Oyun növləri === == Növləri == Mazıların müxtəlif növləri var və adları bölgədən bölgəyə dəyişir.

Tülü (Balakən) — Azərbaycan Respublikasının Balakən rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Tülü (Lerik) — Azərbaycan Respublikasının Lerik rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd.

Tazi Qizzat (tatar. Таҗи́ Гыйззә́т, tam adı Тази́ Калиму́ллович Гизза́т (Гиззату́ллин) (tatar. Таҗи́ Калимулла́ улы Гыйззәту́ллин); (15 aprel 1895 — 7 may 1955) - tatar dramaturq. Tatarıstan MSSR-nın (1939) və Rusiya SFSR-nın əməkdar incəsənət xadimi. Ümumilikdə, T. Qizzat 37 pyes yaratmışdır. Onlardan bəziləri aşağıdakılardır: "Qığılcım" (1934) "Bişbulek" (1938) "Müqəddəs tapşırıq" (1946) "Eqoizm qurbanı" (1950) və digərləri. Tazi Qizzat, həmçinin Sergey Mixalkov və Aleksandr Korneyçukun əsərlərini tatar dilinə tərcümə etmişdir. Dramaturq-klassik Tazi Qizzatın əsərləri tatar dramaturgiyasının inkişafına mühüm töhfə vermişdir.

Keysi Tola (5 fevral 1992, Tirana) — Albaniya müğənnisi. == Həyatı == Keysi Tola 5 fevral 1992-ci ildə Albaniyanın paytaxtı Tirana şəhərində anadan olmuşdur. Albanian Idol 2007-nin qalibidir. 2009 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Albaniyanı "Carry Me in Your Dreams" (Azərbaycan dilində: "Məni röyalarına apar") mahnısı ilə təmsil etmişdir. II yarımfinalda 73 xal toplayaraq 7-ci olmuş və finala keçmişdir. Finalda isə 48 xal toplayaraq 17-ci olmuşdur.

Keysi Tola (5 fevral 1992, Tirana) — Albaniya müğənnisi. == Həyatı == Keysi Tola 5 fevral 1992-ci ildə Albaniyanın paytaxtı Tirana şəhərində anadan olmuşdur. Albanian Idol 2007-nin qalibidir. 2009 Avroviziya Mahnı Müsabiqəsində Albaniyanı "Carry Me in Your Dreams" (Azərbaycan dilində: "Məni röyalarına apar") mahnısı ilə təmsil etmişdir. II yarımfinalda 73 xal toplayaraq 7-ci olmuş və finala keçmişdir. Finalda isə 48 xal toplayaraq 17-ci olmuşdur.