XƏMS(Ə) ə. 1) beş; 2) beş hissədən ibarət mənzum əsər; 3) beşlik. Xəmsei-mübarək beş barmaq (əllə yemək yeyildiyi üçün mübarək sayılır).
Полностью »beş, beşlik; Nizaminin «Xəmsə»sindən yayılmış, ailədə 5ci oğlan uşaqlarına verilir
Полностью »...(поэтическое произведение, состоящее из пяти частей). Nizaminin “Xəmsə”si “Пятерица” Низами (о пяти поэмах Низами)
Полностью »XƏMS(Ə) ə. 1) beş; 2) beş hissədən ibarət mənzum əsər; 3) beşlik. Xəmsei-mübarək beş barmaq (əllə yemək yeyildiyi üçün mübarək sayılır).
Полностью »(Culfa, İsmayıllı, Naxçıvan, Şahbuz, Şərur) bax xamra. – Xəmrəni xəmrə qatıllar (Şahbuz); – Xəmrəmizi pişiy yeyib, onun dərdinnən xəmir eliyə bilmiriy
Полностью »is. Maya, acıtma, balata. Una xəmrə qatmaq. Xəmrəsi, urvası xəmirsiz qalıb; Dünya düzəlmir ki, düzəlmir, baba! M.Araz.
Полностью »I (Culfa, Ordubad) yoncayabənzər yabanı bitki. – Xəşəni qo:rincəni heyvana veririk (Ordubad) II (Ordubad, Zəngilan) bax xaşa
Полностью »zərf Xəstə olduğu halda, azarlı-azarlı, naxoş halda. Xəstə-xəstə qonaqlığa getmək. – Polad Kamilin xəstə-xəstə gördüyü işə məəttəl qaldı. M.Süleymanov
Полностью »I нареч. будучи больным (будучи больной). Xəstə-xəstə işə çıxmaq выходить на работу (будучи) больным II прил. только во мн. ч. больные. Xəstə-xəstə uş
Полностью »...üstünə od tökülsün, nə ilə oxutmaq istəyirsən, … kəmsər-kəmsər danışma. “Qatır Məmməd”.
Полностью »нареч. устар. глупо. Kəmsər-kəmsər hərəkət etmək поступать глупо, kəmsər-kəmsər danışmaq говорить глупо
Полностью »...dəyənəyi yerə uzatdı, üzünü məruzəçi gəncə tutaraq kəsmə-kəsmə dedi. Mir Cəlal.
Полностью »...və onların yerli adları vardır: Ərəbistanda səmum, Misirdə xəmsin … adlanır. “Ümumi fiziki coğrafiya”.
Полностью »is. [ər.] Bir adama və ya şeyə məxsus olan hal, bir adamda və ya şeydə olub, başqalarında olmayan keyfiyyət; xasiyyət
Полностью »...qələnin; Qurulub xeymələr bərqərar oldu. Q.Zakir. Ki, nagəh xeymə dalından bir övrət; Dedi ey hatəm, ey şahi-səxavət! Uşaqlarım qalıbdır bu gecə ac;
Полностью »...verilən ad. Son zamanlaradək Kəblə Nəsiri məhəllənin xeyir və şərində “xəlfə” görmək olardı. S.Hüseyn. Dərhal xəlfə ağ qalaylanmış mis satıllarda şər
Полностью »...hasil olan suvaşqan kütlə. Acıtmalı xəmir. Düşbərə xəmiri. – Xəmir yeyənin fağırı olmaz. (Ata. sözü). [Rəşid:] Xəmir gəldiyinə görə çörəyi yapmaq laz
Полностью »is. Misdən, alüminiumdan, saxsıdan və s.-dən qayrılan dəyirmi, dərin qab. Əti xeyrədə yumaq. Meyvəni xeyrəyə qoymaq
Полностью »bax xaral. Bir adam ki, … kömür xəşəllərini dalına şələləyib hıqqana-hıqqana gətirə, …qalxa-qalxa Müqim bəy Cavanşir kimi bir əsilzadənin mühafizi ola
Полностью »is. zool. Şirin sularda yaşayan, yeyilən balıq növü. İldırım qeyzini sel-sel axıdan; Çapaqdan, xəşəmdən, qızıl balıqdan; Rəng alan, dad alan dəli çayl
Полностью »...yerində olmayan, bir xəstəliyi olan; naxoş, azarlı. Xəstə uşaq. – Xəstə əsgər dərindən nəfəs aldı. H.Nəzərli. Xəstə atalarının ürəyini sıxmaq istəməy
Полностью »...alan, gərdişi əla; Doğrudan gözəldir, göyçəkdir Leyla. Ə.Cavad. □ Qəmzə satmaq – naz etmək. Şəbnəmli çiçəklər səhər çağları; Yaqut gözlərilə qəmzə sa
Полностью »...kimsəni hər yerdə gördüm, bihünər gördüm. M.V.Vidadi. Vaqif, bir kimsə ki bizdən yaşına; Yəqin bil ki, bizlən olmaz aşina. M.P.Vaqif. 2. Heç kim, heç
Полностью »is. məh. Tavan, səqf. Düz stolun üstündən, ləmpədən asılmış onluq lampa şölələnirdi. B.Bayramov
Полностью »...həmişə buyurmada, vurmada, kəsmədə ömür sürmüş. S.S.Axundov. □ Kəsmə əlifba – tədris məqsədi ilə müxtəlif formalarda kəsilmək üçün düzəldilmiş əlifba
Полностью »...əlifbasında boğazbağlı samit tələffüzünü göstərən işarə. Ayn və həmzə səslərinin interferensiyası. Daxilində ayn və həmzə səsləri olan ərəb sözlərini
Полностью »...üzərinə atılmaq. İş atışmadan ötüb şəmşir və xəncər ilə bir-birinə həmlə etməyə çatdı. M.F.Axundzadə. Ta ayın iyirmi doqquzuna kimi düşmənin tankları
Полностью »zərf [fars.] Daima, hər vaxt, hər zaman. O, həmişə adamlardan uzaq gəzir. – [Almaz:] Mənim qapım dostlarımın üzünə həmişə açıqdır. C.Cabbarlı. Buna da
Полностью »...dəmyədir. // Sif. mənasında. Bu yerlərdə əkilən. Dəmyə taxıl. Dəmyə bostan. – …[Bəxtiyarın] çöldə bir qədər dəmyə əkini vardı. S.Hüseyn. Bu il havala
Полностью »...su mənbəyi; bulaq, qaynaq. [Çinarların] arasından çıxan sərin çeşmə çınqıl daşların üzərindən xoşahəngli bir şırıltı ilə böyük çaylara doğru axıb ged
Полностью »Xəmsə, müxəmməs sözləri ilə qohumdur. Ərəbcə “beşinci” deməkdir. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »Ərəbcə xəmsə sözü ilə qohumdur. Bizdə “beşləmə” kimi işlədilib. (Bəşir Əhmədov. Etimologiya lüğəti)
Полностью »...Şah Təhmasibin dəftərxana qulluqçusu və N.Gəncəvinin təsiri ilə üç “Xəmsə” yazan Əbdibəy Şirazinin (1515-1580) əsl adı.
Полностью »...olan muxtar dövlət üsulundan başqa bir şey deyildi. M.İbrahimov. Xəmsə əyalətinin mərkəzi Zəncan Azərbaycanın mühüm şəhərlərindən biridir. P.Makulu.
Полностью »