Поиск по словарям.

Cyanq Yuyan (2 noyabr 2004) — beynəlxalq səviyyəli yarışlarda iştirak edən çinli para-üzgüçü. O, Parisdə keçirilən 2024 Yay Paralimpiya Oyunlarında ümumilikdə 7 qızıl medalın sahibi olaraq ən çox medal qazanmış idmançı olub.

Buyan adası (Krasnoyarsk diyarı)

Yunanlar (yun. Έλληνες — ellines) — Cənub-Şərqi Avropada etnos. Ümumi sayı 14–19 milyon nəfərdir. Əsasən Yunanıstanda və Kiprdə yaşayırlar. Əksəriyyət yunan dilini ana dili sayır. Aralıq dəniz yanı ölkələrdə, həmçinin Amerika Birləşmiş Ştatlarında, Almaniyada, Kanadada və Avstraliyada böyük yunan icmaları mövcuddur. Yunanların əksəriyəti məşriqi məsihiliyə etiqad edir, lakin aralarında müsəlmanlar və aləmi məsihilər də var. Yunanlılar Finikiya əlifbasını qəbul etməzdən əvvəl Girit və Kipr kimi iki növ yazı mövcud idi. Bununla birlikdə, hər iki növ də zamanla dəyişdirildi, qəbul edildi və dəyişdirildi (samitləri ifadə edən bir sıra hərflərin fonetik mənası səsli səslərə dəyişdirildi) Finikiya yazısı ilə. Vahid Yunan əlifbası olduqca gec ortaya çıxdı — uzun müddət bir neçə əlifba var idi — İon (İonya), Afina (Attica), Argos (Argolis), Korint.

Yuan — Çində gümüş pul vahidi. Renminbi Çin Xalq Cümhuriyyətinin rəsmi puludur. Vahidi Yuandır (İSO 4217 : CNY- China Yuan). Amma çox vaxt RMB (RenMinBi) kimi də işlədilir. İşarəsi "¥". Çin Xalq Bankı (Çin Mərkəzi Bankı) tərəfindən dövriyyəyə buraxılır. Çin Xalq Cümhuriyyətində istifadə edilən daha kiçik pul vahidləri Yuanın bölünməsindən yaranır. Yuanın 10-a bölünməsi ilə Jia və Jianın da 10-a bölünməsi ilə Fen pul vahidi əmələ gəlir. Yəni, 1 Yuan = 10 Jia = 100 Fen kimi istifadə olunur. 1 Dekabr 1948-ci ildə ilk RenMinBi Çin Xalq Bankı tərəfindən bazara çıxarılmışdır.

Rəsul Yunan Şair, yazıçı, tərcüməçi. Yunan 1969 ilində Urmu gölünə yaxın bir kənddə doğuldu. Rəsul Yunan əsərlərini Azərbaycan və Fars dillərində yazır. Rəsul yunan farsca dilində minimal yazıları üçün tanınmışdır. Yunanənən şe'rlərindən Tehranda Ərməni dilinə tərcümə olubdur. İndilikdə Rəsul Yunan Tehranda yaşayır. Camaka(جاماکا) (Azərbaycanca) Taksi (تاکسی)(Azərbaycanca) Sənin xoş iyin(بوی خوش تو)(Azərbaycan Respublikasının müasir şeiri-Fars dilinə tərcümə) Duel(oyun)(Azərbaycanca) Sənə düşünmək Sənə düşünmək Həyata düşünməkdir Torpaq altında Dar-düdük bir qəbirdə Günəşə düşünməkdir Qarlı gecəde. Qıfıllanmamış qapılara Qaçmağa düşünməkdir həbsxanada Sənə düşünmək dəyərlidir Ən azı Adamın qəlbindən Bir bulaq coşar Bir at gələr orada su içər Bir quş gələr urada oxuyar...

Sfinks (yun. Σφίγξ "canalan, canboğan") yunan mifologiyasında Tifondan törənmiş qadın başlı, quş qanadlı, bəbir ya şir bədənli əcaib bir heyvan, Ximeranın bacısı. Lay çar taxtına oturduqdan sonra İokastaya evlənir. İllər keçsə də onların uşağı olmur. Çar Delfi peyğənbərinə müraciət edir. peyğənbər ona evladsız qalmağı məsləhət görür. Oğlu olarsa öldürüb onun taxtına sahib olacağını deyir. Bundan qorxan Lay Iokasta ilə yatmaqdan ehtiyat edir, lakin bir dəfə İokasta layı içirdərək yatağına salır ki, nəticədə onların oğlu dünyaya gəlmiş olur. Lay uşağın hər iki ayağını deşərək qandalın qızıl həlqəsinə keçirdir və Kiferon dağının ətəyinə atmağı inandığı bir çobana tapşırır. Çobanın uşağa yazığı gələrək, kimliyini bildirmədən Korinfa çarı Polibin mehtərinə verir.

Yunan — Azərbaycanda qədim şəhər. Mil düzündə idi. IX–X əsr ərəb mənbələrində adı çəkilir. Bərdə ilə Beyləqan arasında, hər iki şəhərdən təqribən 7 fərsəng məsafədə olduğu göstərilir. Bəzi tədqiqatçılar Yunanı Strabonun "Coğrafiya" əsərində adı çəkilən Enian şəhəri ilə eyniləşdirirlər. Yeri müəyyənləşdirilməmişdir. Јунан // Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасы: [10 ҹилддә]. V ҹилд: Италија—Куба. Бакы: Азәрбајҹан Совет Енсиклопедијасынын Баш Редаксијасы. Баш редактор: Ҹ. Б. Гулијев.

Yunan

Yunan dili (yun. Ελληνικά — Elliniká) — Yunanıstan və Kiprin rəsmi dili. Yunanıstanda ölkə əhalisinin 99,9%-i, Cənubi Kiprdə isə 82%-i bu dildə danışır. 4000 illik tarixi vardır. Hind-Avropa dil ailəsinin Qreko-Qrabar qoluna aiddir. Müasir dünyada 13 milyondan çox insan yunan dilində danışır. Müasir yunancadır. Kilsə yazışmaları xaric, müasir dövrdə xalqın istifadə etdiyi ləhcədir. 1821-ci ildə müstəqilliyini qazandığı dövrdən 1976-cı ilə kimi dövlətin rəsmi dili bu ləhcədə olmuşdur. 19-cu əsrdə Adamantios Koraisin təşəbbüsü ilə bu ləhcə yaradılıb.

Yunan dilləri — Hind-Avropa dil qrupunun bir qolu. Əsas üzvü yunan dilidir. Eyni zamanda, yunan qrupu qədimdən bəri ən yaxşı öyrənilmişdir. Hal-hazırda qrupun əsas funksiyası, dil funksiyalarının tam dəsti ilə uzun və mürəkkəb bir tarixi olan Yunanıstanın dilidir. Yunan qrupu alban və erməni ilə yaxınlaşır, həm də hər biri bir dil ilə təmsil olunur. Eyni zamanda əvvəllər başqa yunan dilləri və çox təcrid edilmiş dialektlər var idi ki, onlar ya ölən, ya da assimilyasiya nəticəsində tükənmə şəraitindədirlər. Qrupun tərkibi daim dəyişir. Qədim dövrlərdə yunan qrupu üç şöbəyə bölünüb: Qərb şöbəsi Dorian dialekti Şimal-qərb dialekti Açıq dialekti Köhnə Makedoniya dili Mərkəzi şöbəsi Aiol dialekti Arcadian dialekti Şərq söbəsi Attik dialekti İoniya dialekti Attik dialekti əsasında qədim yunan dili Koine formalaşdırılmışdır. Bir çox dəyişikliklərdən sonra Koine orta əsrli yunan dilinə çevrildi. XV əsrdə orta əsr yunan dili əsasında Yeni Yunan dili, Pontiv dili və Kapadok dili quruldu.

Yunan güyəməsi (lat. Periploca graeca) — Periploca cinsinə aid bitki növü. Periploca graeca L. Hündürlüyü 15–25 m olan, dırmaşan kol liandır. Gövdə digər ağaclara sarmaşaraq hündürə qalxır. Qabığı çəhrayımtıl-boz rəngdədir, ziyilli mərciməklidir. Yarpaqları qarşı-qarşıyadır, qalın dərilidir, yumurtaşəkilli, yumurtaşəkilli-neştərvari və yaxud neştərvaridir, orta damarı seçiləndir, çılpaq və qısa saplaqdadır; aşağı yarpaqlar adətən küt, yuxarı yarpaqlar isə sivridir. Çiçəklər 2–7 sayda çiçəkdən ibarət seyrək yarımçətirlərdə toplanmış və budağın sonunda yerləşir. Çiçək altlığı və saplağı seyrək tüklüdür. Tac qonurtəhər-yaşılımtıldır, diametri 1,5–2 sm-dir, hissələri uzunsovdur, kütdür, kənarları və qaidə hissəsi ağ tüklüdür; bölümləri qısa sapşəkillidir, tacın payları ilə növbələşir. Toxumları tünd-qonur rəngli, milşəkilli və uzunluğu 10–12 mm-dir, bir tərəfində uzun fır vardır, sonunda parlaq, ağ ipəyəoxşar kəkili vardır.

Yunan lavandası (lat. Lavandula stoechas) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin lavanda cinsinə aid bitki növü. Stoechas officinarum Mill. Lavandula stoechas subsp. luisieri (Rozeira) Rozeira Lavandula stoechas subsp.

Qədim yunan mifologiyası — qədim yunanların tanrı və qəhrəmanları, dini və ritual təcrübələri, həyat fəlsəfələri ilə bağlı mif və folklor toplusu. Qədim yunan mifologiyasının tanrıları: Zevs Poseydon Artemida Demetra Hera Aid Eos Hermes Hefest Afrodita Helios Hiperion Teya Nerey Pan Tanat Persefona Hipnos Afina Avart (mifologiya) Keyk (Traxin çarı) Kirena (nimfa) Mifologiya ilə əlaqədar olan bu məqalə qaralama halındadır. Məqaləni redaktə edərək Vikipediyanı zənginləşdirin.

Yunan mətbəxi — Yunanıstanın milli mətbəxidir. Yüzlərlə illik Yunan mədəniyyətinin varisi (Qədim Yunanıstan və Bizans daxil olmaqla) mətbəxdir. Balkan və Aralıq dənizi mətbəxinin bir hissəsidir. O, həmçinin Girit mətbəxini əhatə edir. Zeytun yağlı qidalar üstünlük təşkil edir. Qərbi Anadolu Türk mətbəxi ilə böyük oxşarlıqlar daşıyır.

Yunan parlamenti (yun. Βουλή των Ελλήνων) — Yunanıstanda fəaliyyət göstərən parlament.

Yunan qozu (lat. Juglans regia L.) – Buna bəzən yunan qozu, adi qoz, girdəkan, cövüz və cəviz də deyirlər. Hündürlüyü 25–30 m-ə və diametri 150–200 sm-ə qədər olan, ağacdır. Bəzən 80–100 yaşlı ağaclarının boyu 35 m, gövdəsinin diametri 2 m, nadir hallarda isə 4 m-ə çatır. Cavan ağacların qabığı açıq-boz rəngli, hamar və ya azacıq çatlı, yaşlı ağaclarda qabıq tünd-boz vədərin uzunsov-çatlıdır. Açıqlıqda bitən ağacları çox qollu-budaqlı çətirə malik olur. Sərbəst duran ağacların çətiri iri və sıxdır, adətən günbəzşəkilli və yaçadıraoxşardır. Cavan budaqların özəyi boş nərdivanaoxşar arakəsmələri vardır. Çiçəkləməsi: Aprel-May, yarpaqların açılmağa başlama dövründə. Meyvə verməsi: Avqust-Sentyabr Tumurcuqları yumurtavari-dəyirmi, parlaq yaşımtıl-qonur rəngdə, uzunluğu 3–6 mm-dir.

Yunan quşarmudu (lat. Sorbus graeca) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin gülçiçəyikimilər fəsiləsinin quşarmudu cinsinə aid bitki növü. Kiçik Asiyada və Balkan yarmadasında yayılıb. İlk dəfə Albaniyadan təsvir edilib. Hündürlüyü 12 m çatan orta boylu ağac və ya koldur. Yarpaqları uzunsov ellipisvari və ya yumurtavari, çılpaq, altdan isə ağ keçətükcüklüdür. May-iyun aylarında çiçəkləyir. Meyvəsi avqust ayında yetişir. Torpağa az tələbkar, şaxtaya davamlıdır. Naxçıvanda MR-da yuxarı dağ qurşağında qayalıqlarda bitir.

Yunan rəqəmləri və ya Yunan sayları, sayların Yunan əlifbasındakı hərflərdən istifadə edərək yazılmasını təmin edən bir say sistemdir.

Yunan salatı (yun. χωριάτικη σαλάτα) — yunan mətbəxində salat növü.

Yuqan qoruğu — Xantı-Mansi muxtar dairəsinin Surqut rayonunda, Böyük Yuqan çayının hövzəsində yerləşən xüsusi qorunan təbii ərazi. Yuqan Dövlət Təbiət Qoruğu 31 may 1982-ci ildə Nequsyaxa ilə Kiçik Yuqanın (Böyük Yuqanın sağ qolları) ara hissəsində qurulmuşdur. 648,7 min hektar ərazini əhatə edir. Qoruğun ətrafında eni 2 km, ümumi sahəsi 93 893 hektar olan bir mühafizə zonası yaradılmışdır. Qoruğun mərkəzi əmlakı Uqut kəndindədir. Bölgənin iqlimi kontinentaldır, rütubət ilə xarakterizə olunur. Orta illik temperatur −2.4 ° C-dir. Şaxtasız dövrünün orta müddəti 92 gündür. Böyümə mövsümünün müddəti 137 gündür. Yuqan qoruğu Sredneob ovalığında yerləşir.

Yuxan Liyv (est. Johannes Liiv, 30 aprel 1864[…] – 1 dekabr 1913[…]) — eston şairi, yazıçısı və tərcüməçisi. Liyv, Estoniyanın Alatskivi bölgəsində olduqca yoxsul bir ailənin uşağı olaraq dünyaya gəlib. Ailəsi maddi durumları yaxşı olmamağına baxmayaraq Liyvi ölkənin ən böyük ikinci şəhəri olan Tartuda, jurnalist məktəbinə göndərdi. Ancaq Liyv burada fiziki rahatsızlıqlarla uğraşmaq məcburiyyətində qaldı və məktəbi bitirmədən evinə döndü. Bununla birlikdə fasiləsiz olaraq Olevik adlı gəzetdə şeirlərini və köşə yazılarını yayımlamağa başladı. Ancaq yazdığı şeirlər dövrün Eston ədəbî zövvi ilə uyğun deyildi. Bu d, Liyvin şeirlerinin uzun müddət gözardı edilməsine səbəb oldu. Liyv daha sonra Vari (Kölgə) adlı qısa hekayəsi ilə uğur qazandı və bu heayə yayımlandı. Bu dərin bir qayğını anladan hekayə, Liyvin gələcəkdə düz yazı ve şeirde göstərəcəyi tərzin bir əksi oldu.

Yunan orfoqrafiyası — köklərini, güman olunur, e.ə. IX əsrdə yunan əlifbasının qəbul olunmasından alan yazı sistemi. Bu dövrədək yunan dilinin əski formalarından olan Miken yunancası Xətti B yazı sistemi ilə işlənmişdir, baxmayaraq, Miken yunancasının yazılmasının sonlanıb yunan orfoqrafiyasının istifadəsinə başlanılması arasında bir neçə əsr fərq var idi — bu dövrdə yunan qaranlıq çağı yaşanmışdı. Yunan əlifbasındakı ilkin yunan yazıları fonemik və hər diyalektdə fərqli idi. Attik yunanca üçün ionik variantın e.ə. 403-də qəbul edilməsindən bəri yunan orfoqrafiyası, əsasən, mühafizəkar və tarixi olmuşdur. Orfoqrafiyada qədimdən qalma qoşa samitlər də mövcuddur, hansı ki, Kipr yunancası istisna olmaqla yunan dilində bunlar tək samitlərlə eyni cür tələffüz olunur.

Şi Yusan (çin. ənən. 石友三, pinyin: Shí Yǒusān; 1891, Çanqçun – 12 dekabr 1940, Puyan[d]) — Çin hərbçisi. O, Homidan generalı idi, lakin sonradan müvafiq olaraq Fen Yuysyan, Çan Kayşi, Van Tszinvey, Çjan Syuelyan, Çin Kommunist Partiyası və Yaponiyaya tərəf fərarilik və xəyanət etmişdir. 1928-ci ildə onun qoşunları Şaolin monastırını yandırmış, onu 40 gündən oda vermiş, 200-dən çox rahibi öldürmüş və məbəd kitabxanasının çoxlu əlyazmaları da daxil olmaqla binaların 90 faizini məhv etmişdir. 39-cu Ordu Qrupuna rəhbərlik edən zaman Yaponiyaya tərəf keçməyi planlaşdırırdı, lakin bunu edə bilməmişdən əvvəl Qao Şusyunun tabeliyində olan qan qardaşı tərəfindən qaçırılmış və diri-diri basdırılmışdır. Çoxsaylı xəyanətlərinə görə o, "Fərari general" (çin. ənən. 倒戈將軍, pinyin: Dǎo Gē Jiāng Jūn) və ya Şi Sanfan (çin. ənən.

Yunan alovu (Yunan odu, Bizans alovu, Bizans odu, Roma odu, Roma alovu, Qrejua, Qrejua alovu, Qrejua odu, Rum alovu, Rum odu, Vəhşi od, Vəhşi alov, Maye alov, Maye od) — isti kömür, kükürd və qır qarışığından hazırlanmış olan bu silahdan ilk dəfə Peloponnes müharibəsi zamanı istifadə edilmişdir. Sonralar eramızın 660-cı illərində yunan odu qır, qatran, kükürd, naftalin, əhəng və kalium nitrat ilə zənginləşdirilmişdir. Ona su əlavə olunduqca alovu artırdı. Eramızın VII əsrində onun effektiv təsirini inkişaf etdirmək və artırmaq işi Suriyalı bir mühacir olan Heliopollu Kallinik tərəfindən həyata keçirilmişdir. Farslar Yunanıstanı işğal edərkən baş tutmuş olan dəniz döyüşü zamanı ilk dəfə istifadə edilmişdir. Öz dövrünün güclü ordularından biri hesab edilən fars ordusu gəmilərinin yanmasının qarşısını ala bilməmişdir. Həm quruda, həm də suda asanlıqla yanmaq qabiliyyəti var. Onun üstünə su töküldükdə sönmür, əksinə, alovu artır. Dəniz müharibələrində gəmilərin keçməsinin qarşısını almaq məqsədi ilə onlardan istifadə olunmuşdur. Bu yanğına məruz qalan bütün insanlar ölümə məhkumdurlar, çünki bu alovu söndürmək mümkün deyildir.

Yunan soyqırımı və ya Osmanlı yunanlarının etnik təmizlənməsi (yun. Γενοκτονία των Ελλήνων, Genoktonia ton Ellinon; türk. Rum soykırımı) — əsasən Birinci Dünya müharibəsi və ondan sonrakı dövrlərdə (1913–1923) Anadolunun xristian Osmanlı yunan əhalisinin dini və etnik mənsubiyyətinə görə sistematik şəkildə məhv edilməsi. Bu, Gənc türklər üçlüyünün başçılıq etdiyi Osmanlı imperiyası hökuməti və Mustafa Kamal Atatürkün başçılıq etdiyi Böyük Millət Məclisi hökuməti tərəfindən imperiyanın yerli yunan əhalisinə qarşı törədilmişdir. Soyqırımda qətliamlar, Suriya səhrasına ölüm yürüşləri kimi məcburi deportasiyalar, edamlar və şərqi ortodoks mədəniyyət, tarixi və dini abidələrinin dağıdılması halları baş vermişdir. Yunan soyqırımı Pont yunan soyqırımını (yun. Γενοκτονία των Ελλήνων του Πόντου) da özündə ehtiva edirdi. Bu dövrdə bir neçə yüz min Osmanlı yunanı həlak olmuşdur. Məcburi köçkünlərin və sağ qalanların əksəriyyəti Yunanıstana qaçmışdır. Bəziləri, xüsusən də imperiyanın şərq vilayətlərində yaşayanlar qonşu Rusiya imperiyasına sığınmışdılar.

Duran Duran — 1978-ci ildə İngiltərənin Birminhem şəhərində qurulmuş İngilis New Wave musiqi qrupudur. Albomları dünya miqyasında 85 milyondan artıq satılmışdır. Qrupun qurucuları sintizatorda Nik Rodes, bas gitarada Con Teylor, barabanda Rocer Teylor, gitarada Endi Teylor və vokalda Saymon Le Bon'dur. Qrup heçvaxt dağılmamıştır. 1989–2001-ci illər arasında Uoren Kukkurulo grupa qoşulmuş, 1989–1991-ci illər arasında Sterlinq Kempbell barabançı olaraq qrupa daxil olmuştur.