Поиск по словарям.

Zürafə (lat. Giraffa) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin məməlilər sinfinin cütdırnaqlılar dəstəsinin zürafələr fəsiləsinə aid heyvan cinsi. Dünyanın ən hündür canlısıdır. Qara və qəhvəyi xallardan ibarət olan bir bədəni vardır. Hündürlüyü 4–6 m arasında dəyişir. Zürafə təbii şəkildə yalnız Afrikada yaşayır. Cənubi və Şimali Afrika ən çox olduqları bölgələrdir. Ümumiyyətlə savannalarda, otlaqlarda və açıq meşələrdə həyatlarını davam etdirirlər. Akasiya ağacının yetişdiyi bölgələr seçimləridir. Uzun boynu ona yerdə bitən otla yemlənməyə çox mane olsa da, əvəzində üst dodağı və uzun dili ən hündür budaqlardakı yaşıl yarpaqları da qoparmağa kömək edir.

Camal Sürəya (1931[…], Ərzincan, Türkiyə – 9 yanvar 1990, İstanbul, Türkiyə) — atası Kürd ve anası Zazaəsilli türk şair və yazıçı. Əsil adı Cəmalətddin Səbərdir. Camal Sürəya 1931-ci ildə Ərzincan şəhərində doğulub.1938-ci ildə Dersim Üsyanı (Dersim Qətliamı) nəticəsində ailəsi ilə birlikdə Biləcikə sürgün edilir. O yanvarın 9-u İstanbul şəhərində vəfat edib.

Zürafə (lat. Camelopardalis) — göyün şimal yarımkürəsində zəif görünən bürc.

Pycnanthemum (lat. Pycnanthemum) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. == Sinonimləri == === Heterotipik sinonimləri === Brachystemum Michx. Furera Adans. Koellia Moench Pycnanthes Raf. Tullia Leavenw.

Sürəyya Talıbxan qızı Talıbxanbəyli (1899 – ?) — publisist, folklorşünas. Sürəyya Talıbxan qızı 1899-cu ildə Şuşa qəzasının Qacar kəndində anadan olmuşdu. Məktəb təhsili almışdı. 1920-ci ildə ailəsi ilə bərabər Türkiyəyə mühacirət etmişdi. Orada "Azərbaycan Yurd bilgisi" dərgisində bir çox yazılar hazırlamışdı. Dayısı Hüseyn bəy Mirzəcamalov ona dəyərli məsləhətlər vermiş, doğru yola yönəltmişdi. Ənvər Çingizoğlu, Qacarlar və Qacar kəndi, Bakı, "Şuşa", 2008, səh.292-293; Ənvər Çingizoğlu, Bir Qacar soyu: Talıbxanovlar, "Soy" tarixi-etnoqrafik dərgi, 2012, №4, səh.3-10.

Xadim bəy Xüləfa (fars. خادم بیگ تالش‎) — talış əsilli sufi və hərbi sərkərdə olub, Səfəvi nizamına, daha sonra isə ordenlə qurulan Səfəvi sülaləsinə qulluq etmişdir. Xadim bəy Soltan Əli Səfəvi və qardaşı İsmayıl Mirzənin uşaq ikən himayədarı və Şah İsmayılın (1501-1524) mühüm məsləhətçisi idi. Çaldıran döyüşündə həlak olmuşdur. Xadim bəy Şah İsmayılın bir çox yürüşlərində, xüsusən də Ərəb İraqına qarşı bir kampaniyada xidmət etmişdir. 1508-ci ildə Şah Bağdadı fəth etdi və onu Bağdadın və bütün vilayətin ilk qubernatoru təyin etdi, bu titul Kərbəlanın müqəddəs hərəminə nəzarət etmək vəzifəsini özündə birləşdirdi. Bağdad qubernatorluğundan əvvəl o, Səfəvi imperiyasının Əmir-i Divanı (sonralar Divan-bəyi) idi. O, həmçinin 1498-ci ildən Səfəvi təriqətinin Xəlifət əl-Xulafa vəzifəsini tutmuşdur. Xadim bəyin nəvəsi Yadigar Əli Sultan Talış 1626-1627-ci illərdə qısa müddətə Xəlifət əl-Xulafa oldu və onun yerinə oğlu Bədr Xan Sultan Talış keçdi. Abdal bəy Talış Floor, Willem.

Xəlifət əl-xüləfa ("xəlifələr xəlifəsi") — Səfəvi-Ərdəbil təriqətinin geniş yayılmış nümayəndələr şəbəkəsinin başçısı idi (xüləfa — ərəbcə "xəlifə" sözünün cəm halıdır). Əslində o, Səfəvi təriqətinin bütün fəaliyyətini istiqamətləndirir və ona nəzarət edirdi. Öz nümayəndələrinin yaxşı təşkil edilmiş xidməti sayəsində Səfəvilər Azərbaycanı, indiki Ermənistan ərazisini, Kiçik Asiya və İranın şimal vilayətlərini əhatə edən geniş ərazilərə səpələnmiş qızılbaş tayfalarını öz tərəflərinə çəkib şiəlik bayrağı altına toplaya bildilər. Beləliklə, xəlifət əl-xüləfa idarəsi ŞeyxSəfiəddin tərəfindən əsası qoyulmuş "Səfəviyyə" təriqətinin teokratik təşkilatının qalığı idi. V. F. Minorskinin göstərdiyi kimi, hakimiyyətə gələn Səfəvilər ikili idarəçiliklə qarşılaşdılar, onlara başçılıq etdilər. Onlar "krallar kimi öz sələflərinin (əsasən, Ağqoyunluların) idarəetmə sistemini irsən qəbul etdilər. Onlar ilkin təriqətin ali başçıları kimi öz sufilərindən kor-koranə itaət tələb etdilər". Böhranlar dövründə onlar öz tərəfdarlarının "şahsevənlik" hisslərinə müraciət edirdilər, çox zaman tayfalararası didişmələri təriqət ardıcılları arasında hökm sürən, müridləri öz "mürşidi kamilinə" (yəni şaha) danışıqsız itaətə çağıran ən sərt intizam sayəsində yoluna qoyurdular. "Xəlifələrlə" yanaşı "ithaf olunanlar"ın "pirə" ("böyüklər, ağsaqqallar") adlanan daha bir kateqoriyası da var idi. V. F. Minorskinin fikrincə, "xüləfa" "xəlifət əl-xüləfanın" qısaldılmış formasıdır.

Zurna — Güclü zil səsə malik zurna musiqi aləti Azərbaycan ərazisində geniş yayılmış və mədəni həyatımızda özünə məxsus yer tutmuşdur. "Ney"," nay" və "surna" sözləri coğrafiyada çox geniş yayılıb.. Zurnanın "surnay" sözündən olub, sur "böyük ziyafət", nay "qarğı", "qamış" mənasını verdiyi güman edilir. Ayrı-ayrı növləri Orta Şərq və Qafqaz xalqları arasında çox geniş yayılmışdır. Qədim insan məskənlərindən biri olan Mingəçevir ərazisində aparılan arxeoloji qazıntılar zamanı maral buynuzundan hazırlanmış dörd ədəd zurna aşkar edilmişdir. Alimlərin hesablamalarına görə, bu alətlərin təxminən üç min il yaşı vardır. Əsasən ərik, qoz və tut ağacından yonularaq hazırlanır. Gövdənin baş tərəfinə maşa taxılır. Ümumi uzunluğu 302–317 mm-dir. Gövdəsinin baş hissəsi 20 mm olub, aşağıya doğru genişlənərək 60–65 mm-ə çatır.

Bu müasir nağılda özündə qeyri-adi qabiliyyət hiss edən, buna görə də dostlarından üz döndərən axmaq zürafə haqqında danışılır. Zürafənin "göydən yerə" düşməsi və pərt olması uşaqlara onu göstərir ki, lovğalanmaq, özünü başqalarından üstün tutmaq olmaz. Əks halda pərt ola bilərsən. Cizgi filmi məktəbəqədər yaşda olan uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuşdur. Rejissor: Əsgər Məmmədov Ssenari müəllifi: Kamal Aslanov Quruluşçu rəssam: Elçin Axundov Operator: Antonina Korotnitskaya Bəstəkar: Azər Dadaşov Səs operatoru: Nataliya Nuriyeva Cizgi rəssamı: Bəhmən Əliyev, Sergey Dyojkin, Vaqif Məmmədov, Solmaz Hüseynova, Firəngiz Quliyeva Rəssam: Aydın Lazımov, Hüseyn Cavid İsmayılov, Rövşən Paşazadə, Azər Qaryağdı Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh.

Dəri ağacı (lat. Mimosa tenuiflora) — paxlakimilər fəsiləsinin mimoza cinsinə aid bitki növü. == Təbii yayılması == Braziliyanın şimali-şərq hissəsində, şimalda, Meksikanın cənub hissəsində 1000 m hündürlükdə, quru düzənliklərdə, seyrək meşələrdə bitir. == Botaniki təsviri == Gövdəsinin üzərində az iynələri olan dekorativ, kiçik ağacdır. İynələri bünövrəsində enli, uzunluğu 3 mm-dir. Yarpaqları nazik bölünmüş, lələkvari, uzunluğu 3–5 sm-dir. Çiçəkləri ağ rəngli, silindrik, möhkəm olmayan sünbülvari çiçək qruplarında yerləşmiş, ətirlidir. Meyvələrin uzunluğu 2,5–3,0 sm, 4–6 hissəyə bölünmüşdür. Təbiətdə meyvə və toxumları ana bitkidən 5–8 m radiusda küləklə ətrafa yayılır. Sulfat turşusundan istifadə yolu ilə toxumların straitifikasiyası və ya onların qabığının mexaniki zədələnməsi cücərməni çox artırır.

Aechmea azurea (lat. Aechmea azurea) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin bromeliyakimilər fəsiləsinin exmeya cinsinə aid bitki növü.

İtaliya sümürgəni (lat. Anchusa azurea) — bitkilər aləminin göyzabançiçəklilər dəstəsinin göyzabankimilər fəsiləsinin sümürgən cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == Anchusa amoena J.F.Gmel. Anchusa biceps Vest Anchusa italica Retz. Anchusa lucida Vitman Anchusa macrophylla Lam. Anchusa paniculata Aiton Buglossum amoenum Gaertn. Buglossum caeruleum Pers.

Bureya – Rusiya Federasiyasınin Xabarovsk diyarı və Amur vilayətində çay. Amur çayının sol qolu. == Ümumi məlumat == Sağ Bureya (Ezop silsiləsinin cənub yamaclarından başlanır) və Sol Bureya (Dusse-Alin silsiləsinin qərb yamaclarından başlanır) çaylarının qovuşmasından əmələ gəlir. Uzunluğu 623 km (Sağ Bureyanın başlanğıcından 739 km), hövzəsinin sahəsi 70,7 km². Yuxarı axınında dağ çayıdır (axın sürəti 3–4 m/san). Orta axınında Turan silsiləsinin qollarını kəsir və dar dərə ilə axır. Aşağı axınında Zeya-Bureya düzənliyinə çıxır, dərəsi 10 km-ədək genişlənir. Əsasən, yağış suları ilə qidalanır. Yayda 5–7 dəfə daşqın olur. Daşqın zamanı suyun səviyyəsi bəzən 6–10 m-ə çatır.

Camal Sürəya (1931[…], Ərzincan, Türkiyə – 9 yanvar 1990, İstanbul, Türkiyə) — atası Kürd ve anası Zazaəsilli türk şair və yazıçı. Əsil adı Cəmalətddin Səbərdir. Camal Sürəya 1931-ci ildə Ərzincan şəhərində doğulub.1938-ci ildə Dersim Üsyanı (Dersim Qətliamı) nəticəsində ailəsi ilə birlikdə Biləcikə sürgün edilir. O yanvarın 9-u İstanbul şəhərində vəfat edib.

Cüro Kurepa (serb. Ђуро Курепа, fr. Georges Kurepa; d. 6 avqust 1907, Majske Poljske — ö. 2 noyabr 1993, Belqrad) — Yuqoslaviya riyaziyyatçısı. Öz həyatı boyunca Kurepa 700-dən çox kitab, məqalə, referat, icmal və 1000-dən çox elmi məqalə nəşr etdirmişdir. O, Avropanın bir çox ölkələrində, elə cə də Kanada, İsrail, İraq, ABŞ, Kubada mühazirə vermiş və bir dəfə demişdir: "Mən Yuqoslaviyanın az qala 19 universitetinin hər birində mühazirə vermişəm." Onun qardaşı oğlu Svetozar Kurepa da riyaziyyatçı olmuşdur. == İlk illəri == Cüro Kurepa 1907-ci ildə Avstriya-Macarıstan İmperiyasından asılı olan Xorvatiya-Slovaniya Krallığındakı Majske Poljane kəndində anadan olmuşdur. Kurepa Rud və Andeliya Kurepanın 14 uşağından ən kiçiyi idi. O, təhsilinə qəsəbəsində başlamışdır.

Natalya Vladimirovna Zuyeva (d. 10 oktyabr 1988; Belqorod, Rusiya) — Rusiyanı təmsil edən bədii gimnast. Natalya Zuyeva, Rusiyanı 2008 Peкin Olimpiadasında təmsil edib və qızıl medal qazanıb. Natalya Zuyeva, 2008-ci ildə Rusiya bayrağı altında Çinin paytaxtı Peкin şəhərində baş tutan XXIX Yay Olimpiya Oyunlarına qatıldı. O, qrup yarışlarında komanda yoldaşları Yelena Posevina, Marqarita Aliyçuk, Anna Qavrilenko, Tatyana Qorbunova və Darya Şkurixina ilə birgə finalda 35.550 xal toplayaq 1-ci yeri tutdu və Olimpiya Oyunlarının qızıl medalını qazandı.

Palicourea azurea (lat. Palicourea azurea) — boyaqotukimilər fəsiləsinin palicourea cinsinə aid bitki növü.

Salvia azurea (lat. Salvia azurea) — dalamazkimilər fəsiləsinin adaçayı cinsinə aid bitki növü.

Tamaulipa (lat. Tamaulipa) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi. Tamaulipa azurea (DC.) R.M.King & H.Rob. Eupatorium azureum DC. Eupatorium ageratifolium Coulter Eupatorium ageratifolium var. acuminatum J.M.Coult.

Efraim Zuroff (ing. Efraim Zuroff; 5 avqust 1948, Nyu-York, Nyu-York ştatı) — ABŞ əsilli İsrail tarixçisi, nasist ovçusu Simon Vizental Mərkəzinin Qüds şöbəsinin rəhbəri. Nasist cinayətkarlarının axtarışında fəal fəaliyyəti ilə tanınıb. O, Baltikyanı ölkələrin Holokosta dair tarixi qiymətləndirmələri pozmaq və nasist və kommunist cinayətlərinin ekvivalentliyini təşviq etmək üçün bir sıra nasistləri məhkəməyə verməkdən imtina etdiklərinə görə tənqid edir. == Həyatı == Nyu-York şəhərində anadan olan Efraim Zuroff 1970-ci ildə İsrailə köçüb. Yeşiva Universitetində tarix üzrə bakalavr dərəcəsi alıb və Yeşiva Universitetinin Oğlan Liseyində oxuyub. O, Yerusəlim Yəhudi Universitetinin Müasir Yəhudilik İnstitutunda Holokost Tədqiqatları üzrə magistr dərəcəsi alıb və burada o, eyni zamanda ABŞ-dakı ortadoksal yəhudilərinin Holokosta reaksiyası haqqında doktorluq dissertasiyasını tamamlayıb. Dissertasiyada o, diqqətini ABŞ-də ortadoksal yəhudilərinin başlatdığı yəhudilərin xilasetmə cəhdlərinə həsr edir. 1939-cu də Amerika ortadoksal yəhudi ravvinləri tərəfindən yaradılan "Vaad ha-Hatzala"nın xilasetmə komitəsinin fəaliyyətini araşdırır. 2000-ci ildə Yeşiva Universiteti Nəşriyyatı və KTAV Nəşriyyatı "Vaad ha-Hatzala" tarixinə dair onun araşdırmasını nəşr edirlər.

Vicia cracca (lat. Vicia cracca) — bitkilər aləminin paxlaçiçəklilər dəstəsinin paxlakimilər fəsiləsinin lərgə cinsinə aid bitki növü. == Sinonimləri == === Homotipik sinonimləri === Cracca vulgaris Opiz Ervum cracca (L.) Trautv. Vicia cracca var.

UEFA və ya tam adı: Avropa Futbol Assosiasiyalarının İttifaqı (ing. Union of European Football Associations) — Avropada və Asiyanın bəzi (bir qədər) qərb regionlarında futbolu idarə edən təşkilat. O Avropa ölkələrinin milli futbol assosiasiyalarını birləşdirir. UEFA klubların və yığmaların bütün avropa yarışlarının təşkiliylə məşğul olur, onun tərkibinə daxil olan klubların və milli assosiasiyaların arasında reklamdan və translyasiyalardan gəlirləri bölür. UEFA FIFA-ya daxil olan altı kontinental konfederasiyadan biridir həm də onlardan UEFA ən nüfuzludur və zəngindir. Dünyanın demək olar ki, bütün ən güclü futbolçuları ona görə Avropaya oynayırlar, əsasən nə onda ən böyük maaşlar, xüsusilə İngiltərədə, Fransada, İtaliyada, İspaniyada və Almaniyada. Həmçinin çoxlar UEFA-ı güclü yığmaları dünya təqdim edirlər, nə dünya birinciliklərində bu konfederasiyanın ölkələrinin böyük nümayəndəliyini qabaqcadan müəyyən edir: belə, dünya çempionatında 32 komandadan 2006-cı il 14 UEFA-ı təqdim edirdi. UEFA 15 iyun 1954-cü il Fransanın, İtaliyanın və Belçikanın futbolunun federasiyaları tərəfindən başlanmış konsultasiyalardan sonra Bazeldə (İsveçrə) yaradılmışdır. Əvvəlcə UEFA-a 25 ölkə daxil olurdular, indi bu rəqəm 53-cülərə nail oldu. UEFA-ın qərargahı 1959-cu ilə qədər Parisdə yerləşirdi, nə vaxt ki, o Bernə köçdü.

Şanlıurfa (türk. Şanlıurfa) — Türkiyənin Şanlıurfa ilinin inzibati mərkəzi. Şanlıurfa ərazisinə görə Türkiyənin yeddinci ən böyük bölgəsidir. Şəhərin adı 1984-cü ilə qədər Urfa olaraq qəbul edilib. Lakin Türkiyənin müstəqilliyi uğrunda aparılan müharibədə göstərdiyi qəhrəmanlığa görə bu şəhərin adı Şanlıurfa olaraq dəyişdirilib. Urfanın tarixi adının Ur olduğu bildirilir. Makedoniyalı İsgəndərin buraları işğal etməsindən sonra şəhərin adı tarixi mənbələrdə Edessa olaraq keçməyə başlayıb. Ərəblər isə bu şəhərə “Ər-Ruha” deyiblər. Hazırda “Ər-Ruha” adı Urfada olduqca məşhurdur. Urfada olarkən diqqəti çəkən adlardan biri də Harrandır.

Ficus aurea (lat. Ficus aurea) — bitkilər aləminin gülçiçəklilər dəstəsinin tutkimilər fəsiləsinin əncir cinsinə aid bitki növü.

Boz durna (lat. Grus grus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin durnakimilər dəstəsinin durnalar fəsiləsinin durna cinsinə aid heyvan növü. == Təsviri == Ümumi rəngi bozdur. Boğazı, boynunun aşağı hissəsi və başının yuxarı hissəsi qaradır. Uçuş vaxtı boynunu və ayaqlarını düz uzadır. Peysəri çılpaqdır, qırmızı rəngdədir. Ayaqları qaradır. Uçuş vaxtı durna dəstəsi adətən üçbucaq əmələ gətirir == Yayılması == Avropa, Asiya və Afrikada yayılıb. Azərbaycanda köçəri və köçəri- qışlayan növdür. 1970-ci illərədək Ağgöl, Mehman, Şilyan və Qarasu göllərində qışlamışdır.

Nausithoe aurea (lat. Nausithoe aurea) — nausithoe cinsinə aid heyvan növü.

Nectandra aurea (lat. Nectandra aurea) — bitkilər aləminin dəfnəçiçəklilər dəstəsinin dəfnəkimilər fəsiləsinin nectandra cinsinə aid bitki növü.

Protea aurea (lat. Protea aurea) — proteyakimilər fəsiləsinin proteya cinsinə aid bitki növü.

Bu müasir nağılda özündə qeyri-adi qabiliyyət hiss edən, buna görə də dostlarından üz döndərən axmaq zürafə haqqında danışılır. Zürafənin "göydən yerə" düşməsi və pərt olması uşaqlara onu göstərir ki, lovğalanmaq, özünü başqalarından üstün tutmaq olmaz. Əks halda pərt ola bilərsən. Cizgi filmi məktəbəqədər yaşda olan uşaqlar üçün nəzərdə tutulmuşdur. Rejissor: Əsgər Məmmədov Ssenari müəllifi: Kamal Aslanov Quruluşçu rəssam: Elçin Axundov Operator: Antonina Korotnitskaya Bəstəkar: Azər Dadaşov Səs operatoru: Nataliya Nuriyeva Cizgi rəssamı: Bəhmən Əliyev, Sergey Dyojkin, Vaqif Məmmədov, Solmaz Hüseynova, Firəngiz Quliyeva Rəssam: Aydın Lazımov, Hüseyn Cavid İsmayılov, Rövşən Paşazadə, Azər Qaryağdı Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. C.Cabbarlı adına "Azərbaycanfilm" kinostudiyası. Aydın Kazımzadə. Bizim "Azərbaycanfilm". 1923-2003-cü illər. Bakı: Mütərcim, 2004.- səh.