sif. Ruhlandırıcı, təsəlliverici. Ürəkverici xəbər
sif. Ürəyə pis təsir edən, adamı sarsıdan; sarsıdıcı, təsirli, acınacaqlı. Ürəkyandıran qışqırıq. Ürəkyaxıcı görünüş
bax ürəkvari
sif. Xoşagələn, gözəşirin, gözəgəlimli, bəyənilən, cazibəli. [Məhbub xanım] baxdı ki, [Bəlli Əhməd], düzdü, bir az kor-kobuddu, amma elə ürəyəyatan oğ
sif. Ürəyini gizlədə bilməyən, ürəyində nə varsa açıb söyləyən; açıqürəkli, təmizürəkli, səmimi. [Sara:] Bəhram! Sən bilirsən ki, mən bir ürəyiaçıq, s
sif. Ürəyiaçıq adamın xasiyyəti; açıqürəklilik, səmimilik
sif. Başqasının halına acımayan; sərtürəkli, daşürəkli, zalım, qəddar. Ürəyibərk adam
is. Ürəyibərk adamın xasiyyəti; zalımlıq, qəddarlıq
sif. Ürəyində dərdi, kədəri, nisgili olan; dərdli, kədərli, nisgilli
sif. Heç bir şeydən təsirlənməyən; daşürəkli, qəlbidaş; rəhmsiz, insafsız
sif. Hamıya yaxşılıq edən, genişürəkli
bax ürəyinazik
bax ürəyinaziklik
sif. Başqasının xoşbəxtliyini istəməyən, hər şeyə, hər kəsə şübhə ilə baxan; xainürəkli, qəlbiqara, paxıl
is. Ürəyiqurdlu adamın xasiyyəti; qəlbiqaralıq, paxıllıq
bax ürəyiyumşaq
bax ürəyiyumşaqlıq
zərf İstədiyi, arzuladığı, ürəyində tutduğu kimi. Burnaşov çariçanın mərhəmət və ədalətindən danışır, camaatın güzəranına, qoşunların halına toxunmur
sif. İncimiş, küsmüş, küskün, qəlbiqırıq, ürəyi bir şeydən sınmış
is. Ürəyisınıq adamın keyfiyyəti; küskünlük, qəlbiqırıqlıq
sif. Ürəyində sözü olan, hələ deyilməmiş sözü olan
sif. Ürəyində paxıllıq, kin, küdurət olmayan, qəlbi təmiz olan; səmimi
sif. Tez təsirlənən, mütəəssir olan, ürəyiyumşaq. [Tutu Qönçəyə:] Mən səni bu qədər ürəyiyuxa (z.) bilməzdim
is. Ürəyiyuxa adamın xasiyyəti; ürəyiyumşaqlıq
sif. Ürəyinazik, ürəyiyuxa, ürəyincə
is. Ürəyiyumşaq adamın xasiyyəti; ürəyinaziklik, ürəyiincəlik, ürəyiyuxalıq
is. [ər.] kit. Məcburi olmayıb zamanın tələbindən doğan adət, qayda, üsul, hökm, dəb. [Şeyx Sədra:] Ürfü şər olmayır bu fikrə şərik; Çəkilir şeymidir
is. [ər.] 1. Əxlaq, ədəb qaydaları; etika. 2. Adət və ənənə, adətlər. [Molla Qurban:] Elin qayda-qanunu, camaatın ürf-adəti var
is. [ər.] kit. Bilik, biliş, kamal, maarif. Əsrlər uzunu elm və ürfana axın buraxılmayan qadınlar təşnə adam kimi susuzluqlarını söndürməyə nail olmuş
is. İkiyaşar at balası. [Qədir] qaşlarını çataraq öz alapaça ürkəsindən danışmağa başlayırdı. İ.Əfəndiyev
sif. Tez hürkən, hər şeydən hürkən, qorxan, əhli olmayan; vəhşi. Qız isə ürkək ceyran balası kimi qaçırdı
is. Tez hürkmə və qorxma xasiyyəti; hürkəklik
“Ürkmək”dən f.is
bax hürkmək. [Zaman:] Top səsindən atlar ürkdü, kişnəşdi. C.Cabbarlı
bax hürkü. Hünər uşaqlara məxsus bir ürkü və narahatlıqla gah əlindəki maşına, gah qonağa baxıb durur
“Ürküşmək”dən f.is
bax hürküşmək. Şahzadə İbrahim baxdı, əgər Kələ-kötür bu bədənnən bazara girə bilsə, camaat ürküşəcək
“Ürkütmək”dən f.is
bax hürkütmək. [Gülöyşə] doktoru ürkütmək, qaçarağa salmaq və lazım gəlsə, lap daşdan-qayadan belə uçurmaq istəyirdi
“Ürpərmək”dən f.is
tükləri (tükü, əti, bədəni, əndamı) ürpərmək – tükləri biz-biz qalxıb dərisi qabar-qabar olmaq (qorxudan, dəhşətdən və s
“Ürpəşmək”dən f.is
bax ürpərmək. [Göyçəyin] əti ürpəşdi. Başına ağrı sıçradı. Ə.Vəliyev. Bu baxışlardan qızın bədəni ürpəşdi və tez üzünü çevirdi
“Ürpətmək”dən f.is
tükü (əti, bədəni) ürpətmək – dəhşətə gətirmək, sarsıtmaq