is. Təmizkar adamın xasiyyəti, təmizkar olma. [Feodor İvanoviç Rüstəm bəyə:] [Xanım] sizin təmizkarlığınızı isə çox bəyənir, mənə həmişə məmnuniyyətlə
sif. Qarışığı olmayan, cins, təmizcinsli (ev heyvanları haqqında). Təmizqanlı Qarabağ atı. – Əmtəə fermalarında naxırın təmizqanlı, yəni təmizcinsli h
bax təmizürəkli. Təmizqəlbli adam
“Təmizləmək”dən f.is
f. 1. Çirkini, ləkəsini yumaq və ya başqa yolla aparmaq, təmiz etmək; təmizləmə işi aparmaq. Ayaqqabının palçığını təmizləmək
“Təmizlənmək”dən f.is. [Sarıköynəyə] yardım olmaq üçün otağımın süpürülüb təmizlənməsini ona tapşırar, zəhmət haqqı verərdim
“Təmizləmək”dən məch. Ev süpürülüb təmizləndi. – [Maya] kifayət qədər hərəkət etdikdən sonra yuyundu, təmizləndi
is. və sif. Bir şeyi təmizləmək üçün cihaz, qurğu və ya maddə. Avtomaşının təmizləyicisi. Təmizləyici qurğu
is. 1. Təmiz şeyin halı. Otağın təmizliyi. Köynəyin təmizliyi. Qab-qacağın təmizliyi. – Siniflərin geniş və təmizliyi, laboratoriya və kabinələrin mük
sif. Ürəyi təmiz, safqəlbli, səmimi. Təmizürəkli adam. – Həlim, mehriban, təmizürəkli Gülbadam birdən-birə şirə döndü
is. [ər.] 1. Özünü ələ ala bilmə bacarığı, soyuqqanlılıq, özünü itirməmə; ciddilik, ağırlıq, vüqar. Yazıçı heç zaman öz müvazinətini, təmkin və sakitl
sif. və zərf Ağır, ağır sanballı, vüqarlı; özünü ələ ala bilən, özünü itirməyən, halını pozmayan. Təmkinli adam
is. Təmkinli olma, vüqarlılıq, ağırlıq, vüqar, soyuqqanlılıq. Mehdizadə çox vaxt dostunun zarafatlarına davam gətirməyib təmkinliliyini itirir
is. [ər.] 1. Təkrar etdirə-etdirə alışdırma, öyrətmə; təkrar edə-edə alışma, öyrənmə. // Bu məqsədlə şagird və ya tələbəyə verilən misallar və bu misa
is. [ər.] 1. Bənzətmə, oxşatma, təşbeh. □ Təmsil etmək – birinin müvəkkili olmaq, bir işdə onu əvəz etmək, onun adından danışmaq; birinin mənafeyini,
is. [ər.] Dəbdəbə, təntənə, calal. Mədinə təmtərağı və israfı sevməzdi. M.İbrahimov. Heç vaxt aldatmasın təmtəraq səni; Zəhmətlə şöhrətə çatar hər ins
sif. Dəbdəbəli, təntənəli, calallı. [Ağbulaq kəndində] bu mədəniyyət sarayı … təmtəraqlı bir kaşanə kimi ucalmışdı
[ər.] köhn. bax kassasiya
[ər.] klas. bax tənə 1-ci mənada. Alma ağacı dibində sayə; Tən eylər idi bulud da Ayə… Xətayi. Mənə tən eyləyən qafil səni görcək utanmazmı? Füzuli
is. [fars.] klas. Bədən. Can əgər çıxsa tənimdən əsəri-mehrin ilə; Əsəri-mehrini sanman ki, çıxar canımdan
sif. və zərf Ölçü, boy və s. cəhətdən başqası ilə eyni olan; bərabər. Dost dost ilə tən gərək; Tən olmasa, gen gərək
is. [ər.] Uyğunluq, mütənasiblik; aralarında uyğunluq və münasiblik olma, bir-biri ilə tutma, bir-birinə yaraşma
sif. Tənasübü, uyğunluğu olmayan; əndazəsiz, uyğunsuz
is. Tənasüb, uyğunluq, əndazə olmadığı hal; uyğunsuzluq, əndazəsizlik
is. [ər.] 1. Ruhun bir bədəndən başqasına, bəzən insandan heyvana və əksinə keçməsi. 2. Qurdun (həşərat) kəpənəyə çevrilməsi kimi dəyişmələr
is. [ər.] 1. Nəsil yetişdirmə; doğub-törəməklə artma. 2. Qadın və kişilərdə cinsiyyət üzvü
is. [ər.] Yemək-içmək, qidalanma, xörək
is. [ər.] Məzəmmət, danlama, danlaq. Pərşan pis bir tənbeh eşidəcəyi duyğusu ilə anasının qoluna qısıldı
is. Çəkilmək üçün papiros, siqaret, çubuq və s.-yə doldurulan xırda doğranmış tütün yarpağı. [Hacı Qara:] …Dəxi kisədə tənbəki yoxdur
is. və sif. Tənbəllik edən; işdən, zəhmətdən qaçan; işləməyi, zəhməti sevməyən (adam). Tənbəl adam. Tənbəl uşaq
zərf Tənbəlcəsinə, həvəssiz, könülsüz. Həyətdə Cəfər əminin fiti və tənbəl-tənbəl atılan addımlarının səsi eşidilirdi
zərf Tənbəl-tənbəl, laqeydcəsinə
“Tənbəllənmək”dən f.is
f. Tənbəllik etmək, tənbəl olmaq, tənbəlləşmək. Usta geri dönməyə tənbəllənib, eşşəyin altından zorla keçib getdi
“Tənbəlləşmək”dən f.is
bax tənbəlləşmək. …Əmioğlum tənbəlləşib, getmək istəmirdi. C.Məmmədquluzadə
is. 1. Tənbəl adamın hal və keyfiyyəti. Kim ki tənbəlliyə məhəbbət edər; Daim əyləncələrlə ülfət edər
is. [ər.] Armudvari çanağı olan qədim Şərq simli musiqi aləti. Tənbur ilə telli sazı; Qabaqlaşıb çalaq barı
is. Çörək yapmaq üçün gildən düzəldilən konusşəkilli, üstü kəsik, yerə qoyulub ətrafı səki kimi tikilən və ya yerə basdırılan iri kürə
is. Təndirin yerləşdiyi yer, tikili. [Məhəmmədəli:] Təndirxana uçmuşdu, onu qayırmışam. N.Vəzirov. Həyətin ortasında üstü taxtapuşlu təndirxana görünü
sif. [fars.] Bədəncə heç bir nöqsanı, şikəstliyi olmayan, bədəncə sağlam; gümrah. Təndürüst adam. – [Dostumun] rast və gözəl qaməti əyilib, rəngi solu
is. Təndürüst adamın hal və keyfiyyəti; bədənin hər cür nöqsan və şikəstlikdən salamat olması; sağlamlıq
[ər.] 1. is. Danlaq, məzəmmət. [Çopo:] Ceynizin gülüşündə mənim keçmiş ənənəpərəstliyimə qarşı bir tənə duydum
is. [ər.] 1. Canlı orqanizmlərdə oksigeni udma və karbonu buraxma prosesi. Tənəffüs üzvləri. // Ciyərlərin havanı alıb buraxması; nəfəsalma və nəfəsve
is. Üzüm ağacı, meynə. Tənək əkmək. – Salxım-salxım olacaqdır ağ üzümü tənəklərin; Yelinləri dolacaqdır yenə sağmal inəklərin
is. Nazik dəmir təbəqəsi. Tənəkə parçası. // Tənəkədən düzəldilmiş. Tənəkə vedrə. Tənəkə suqabı
is. Tənəkədən müxtəlif şeylər qayıran usta, dəmirçi
is. Çoxlu tənək əkilmiş yer; üzümlük, meynəlik. Tənəkliyi becərmək
sif. Tənə ilə deyilən, tənə ilə dolu; məzəmmətli. Tənəli sözdənsə, iti qılınc. (Ata. sözü). [Musa] iş yoldaşlarının tənəli baxışlarını gördükdən sonra
is. [ər.] Ekskursiya, səyahət