sif. Dərslərin arasında olan. Dərsarası tənəffüs
sif. Dərslərdən, məşğələlərdən kənar, dərsdən sonra. Dərsdənkənar məşğələ
sif. dan. Savadlı, təhsilli, oxumuş, bilikli. Dərsli adam
is. Hər hansı bir fənnə dair dərs kitabı. Ədəbiyyat dərsliyi. Əlifba dərsliyi. Sabit dərslik
sif. dan. Elmsiz, təhsilsiz, oxumamış, savadsız. Dərssiz adam
is. [fars.] klas. 1. İç, daxil. 2. məc. Qəlb, ürək. Çapdı dərunumu cəlalın şövqi; Ağlımı uğratdı zayə qaşların
sif. [fars.] Ürəyə, qəlbə, daxilə, daxili aləmə mənsub olan, aid olan, məxsus olan. …Ruhiyyat alimləri də başqasının ruhunu və başqasının dəruni xüsus
bax darvaza. …Palanlı ata minmiş bir qocanı dərvazamızın ağzında durmuş gördüm. S.S.Axundov
is. [fars.] 1. Qapı-qapı gəzərək, yaxud meydançalarda adamları başına yığaraq peyğəmbərə, imamlara və Kərbəla hadisələrinə həsr olunmuş qəsidələri ava
sif. [fars.] köhn. Dərviş kimi, dərvişə xas; dərvişə layiq, kasıb, yoxsul. Dərvişanə bir süfrə. Dərvişanə bir ev
is. köhn. 1. Dərviş sənəti və peşəsi. Dərvişlik etmək. – Dərvişlikdən xəbəri yox, gecə-gündüz təkyə axtarır
is. [fars.] 1. Dəniz. Bənzərəm bir qocaman dağa ki, dəryada durar. M.Ə.Sabir. Ağır-ağır, bulud kimi fövclər; Gəlir, verir dərya kimi mövclər
bax dəryalar qədər (“dərya”da). Əziziyəm gül əllər; Şana barmaq, gül əllər; Dəryaca ağlın olsa; Yoxsul olsan güləllər
is. [fars.] Süni dəniz, kiçik dəniz. Yeni dəryaçalar, çaylar üzündə; İqlimdən-iqlimə gedib-gəlirlər. S
is. Ot çalmaq üçün uzunsaplı, dişsiz orağa oxşayan alət; kərənti. Əlində dəryaz ot biçir; Mayis ayı biçinçilər
“Dəryazlamaq”dan f.is
f. Dəryazla biçib yerə sərmək; kərəntiləmək. Otu dəryazlamaq
“Dəryazlanmaq”dan f.is
məch. Dəryazla biçilmək; kərəntilənmək
is. Biçilmiş taxıl bağlaması. Dərz qalağı. Dərz bağlamaq. – …Dərzlər bağlanır, taya vurulur; Tayalardan böyük qaya qurulur
zərf Dərzlər halında. Dərz-dərz bağlamaq
sif. tex. Biçilmiş taxılı dərz halında bağlayan. Dərzbağlayan maşın
sif. k.t. Dərzləri bir yerdən başqa yerə daşıyan. Dərzdaşıyan maşın
is. məh. Otun tökülməməsi üçün yüklü arabanın üstünə və yanlarına uzadılan ağac
is. məh. İynəşəkilli xırda yarpaqları olan, yerə sərilən ot bitkisi
is. Paltar biçib-tikən usta. Dərzi şagirdi. Uşaq dərzisi. – Dərziyə köç dedilər, iynəsini sancdı yaxasına
is. Dərzilərin işlədiyi yer, paltar biçilib-tikilən yer. Yeməklər ümumi mətbəxdə hazırlanır, geyim isə dərzixanada tikilir
is. zool. Sərçələr dəstəsindən kiçik meşə quşu
is. Dərzinin peşəsi, sənəti, işi. Dərzilik etmək
“Dərzləmək”dən f.is
f. Biçilmiş taxılı, otu dərz halına salmaq, dərz bağlamaq
“Dərzlənmək”dən f.is
məch. Dərz halına salınmaq, dərz bağlanmaq (biçilmiş taxıl, ot)
sif. Dərz bağlamağa yarayan, dərz bağlamaq üçün hazırlanmış. Dərzlik taxıl
sif. tex. Hazırlanmış dərzləri yığan, toplayan. Dərzyığan maşın
is. [ər. “dəsisə” söz. cəmi] bax dəsisə. …Adə, bu şəhrdə gəl gör nələr-nələr var imiş; Nə şeytənət, nə dəsayis, nə hiylələr var imiş
is. [fars.] 1. Cah-calal, həşəmət, dəbdəbə, təntənə, büsat, böyük şənlik. Varlı yoxsullaşanda əlli il dəsgahını pozmaz
sif. Cah-calallı, dəbdəbəli, təmtəraqlı, çox yaxşı qurulmuş, təşkil edilmiş. Heydərovla Səmayə … dəsgahlı bir toy elədilər
is. [fars.] Qarğı və ya incə çubuqdan hörülmüş kiçik səbət. Üzümü dəsgirəyə yığmaq
is. [fars.] dan. Yüngül qazanc, asanlıqla əldə edilən pul və s. // Pul hədiyyəsi; bəxşiş, mükafat. [Saşa bəy:] Dünən gecə özün demədinmi, Saşa, bu ban
is. [ər.] Hiylə, intriqa, əlaltından iş görmə
is. [fars.] 1. Əl-üz və s. silmək üçün ensiz, uzunsov parça; məhrəba. Üz dəsmalı. Qab dəsmalı. Yaş dəsmalla bədənini sürtmək
is. Dəsmal asmaq üçün asqı, qarmaq və s
is. mus. Dəsmal ilə oynanılan Azərbaycan oyun havalarından birinin adı. “Dəsmalı” da azərbaycanlıların sevimli rəqsidir
“Dəsmallamaq”dan f.is
f. 1. Dəsmalla silmək, qurulamaq. Əl-üzünü dəsmallamaq. Bədənini dəsmallamaq. – Cavan övrət kürsünün üstə qabağına iki stəkan qoyub məşğul idi stəkan
“Dəsmallanmaq”dan f.is
məch. Dəsmalla silinmək, dəsmalla qurulanmaq
is. [fars.] klas. Əl. İndi ki almısan iynə dəstinə; Bu şan-şan bağrımı gözə, dur, gözə! Ə.Nəbati. Qışda dağlar ağ geyinər, yaz qara; Sağ dəstinlə ağ k
is. [fars.] 1. Bir adamın geyimini təmin edəcək paltar komplekti. [Mirzə Dadaş:] Arvad, dur ayağa, gör nə gətirmişəm