f.is. Bir yerin zibilini, töküntüsünü və s.-ni süpürgə, ya şotka ilə təmizləmək. Evi süpürmək. Həyəti süpürmək
“Süpürtmək”dən f.is
icb. Süpürgə ilə zir-zibili təmizlətmək. Həyəti süpürtmək. – [Pristav Zeynal bəyə:] Barı dəftərxanaya gələn küçəni süpürt ki, qubernator görüb acığı t
“Süpürülmək”dən f.is
məch. Süpürgə ilə təmizlənmək. Həyət tərtəmiz süpürülüb. – Yardım olmaq üçün otağın süpürülüb təmizlənməsini [Sarıköynəyə] tapşırar, zəhmət haqqı verə
is. Süpürülən yerdən çıxan zir-zibil, tör-töküntü. Süpürüntünü aparıb atmaq
“Süpürüşmək”dən f.is
bax süpürləşmək. Şehlidə bir neçə qız-gəlin … yasavulun otaqçasında pörtüncəyə qədər bir-birilə süpürüşərdilər
top. İri və xırda sümüklər. Adama elə gəlirdi ki, [Karlın] tərpənən kimi bütün sür-sümüyü bəndlərindən aralanıb töküləcəkdir
is. [ər.] 1. Su və ya şərab tökmək üçün uzunboğaz şüşə qab. [İbrahim:] Bilmək istəyirəm, bu sürahilərdə nə var? N
is. Sürü, dəstə, qatar. Qaz sürbəsi. – Şahin, şonqar sürbənizi dağıdar; Boyanarsız qızıl qana, durnalar! M
“Sürdürmək”dən f.is
icb. Bir səmtə, bir tərəfə yönəltdirmək, istiqamət verdirmək. [Nuriyyə:] Maşını Ələsgər dayıgilə sürdürdüm
icb. Şumlatmaq. Rüstəm kişinin fikri bu idi ki, maşın-traktor stansiyası ilə danışsın, cücərməyən sahələri pambıq şumunun içinə qatsın, traktorla sürd
is. Bir şeyin sürdüyü, davam etdiyi müddət; davam
is. 1. Heyvan sürüsü, böyük sürü. Öküz alırsan sürəkdən al, qoyun alırsan maldardan. (Ata. sözü). 2. Bir və ya bir neçə heyvanın ovçular tərəfindən dö
is. ovç. Kollektiv heyvan ovunda ovu ovçulara tərəf qovan adam
Çox sürən, davamlı, uzun. Sürəkli xəstəlik. – Sürəkli alqışlarla Sona xala kürsüdən endi. S.S.Axundov
is. Sürəkli olma, uzun sürmə, davamlılıq
sif. Çox sürməyən, çox davam etməyən, çox çəkməyən, davamsız, çox qısa
is. Sürəksiz olma, çox sürməmə, çox davam etməmə, qısalıq
is. [ər.] 1. Hər hansı bir hərəkətin itilik, tezlik dərəcəsi; çapıqlıq. Qaçışın sürəti. Səsin sürəti
is. 1. Çox sürətli iş üsulları mütəxəssisi, çox sürətli üsullarla işləyən fəhlə. Sürətçilər briqadası
zərf Tez, cəld, iti. Sürətlə uzaqlaşmaq. Sürətlə addımlamaq. – Xudat stansiyasından Qusara gələn avtobus sürətlə boşaldı
is. tex. Bir prosesi sürətləndirən cihaz, qurğu, maddə və s. // Sif. mənasında. Sürətləndirici cihaz
“Sürətləndirmək”dən f.is
f. 1. Sürətini artırmaq, tezləşdirmək. Addımlarını sürətləndirmək. İşi sürətləndirmək. – Bəbirbala maşını sürətləndirdi
“Sürətlənmək”dən f.is
f. 1. Daha da sürətli olmaq, sürəti artırmaq, tezləşmək. Hərəkət sürətləndi. Sel get-gedə sürətləndi
sif. Çox iti, çox yeyin, çox çapıq (hərəkət haqqında). Sürətli cərəyan. Sürətli qaçış. – Sürətli dalğalarla siz bizə yaxlaşınca; İçimizə həyatın cilvə
is. Avtomobilin, motosiklin hərəkətinin sürətini, habelə onların keçdiyi məsafəni göstərən cihaz; spidometr
is. [ər.] Yeddiqardaş ulduzlar, ülkər, pərvin
is. [ər.] zool. Canlı orqanizmin (həşəratın, cücülərin və s.-nin) ilk inkişaf mərhələlərindən biri, pupun ilk inkişaf dövrü
is. Kirşələrin ağac (ya metal) parçasından ibarət olan, qar üzərində sürüşən alt hissələrindən hər biri
is. Qapını, pəncərəni daldan bağlamaq üçün ağac və ya dəmir parçası; kilid, qol. Qapının sürgüsünü vurmaq
is. 1. tex. Maşında, mexanizmdə pistonu (porşeni) mühərrikin valı ilə birləşdirən və işləyəndə hərəkəti ötürən detal, hissə
is. 1. Məhkəmənin hökmü ilə cəza olaraq bir şəxsi məcburi surətdə başqa (adətən uzaq) bir yerə köçürmə, cəza çəkmək üçün yaşadığı yerdən başqa bir yer
bax siyirmə3. [Gilə] içəri girib qapını örtdü və sürməsini vurdu. Ə.Vəliyev. [Hacıgili] …qapını əl ilə bağlayıb, açılmasın deyə uzun ağac sürməni də k
is. 1. Qadınların qaşlarına, gözlərinə çəkdikləri qara boya, toz. Sürmə çox olanda gözə də çəkərlər, qaşa da
is. bax siyirmə2. Stolun sürməsini açmaq
f. Şumlamaq. Tarlanı sürmək
f. 1. Qabağına qatıb irəli hərəkət etdirmək, aparmaq, istiqamətləndirmək. Qoyunları sürmək. Naxırı çölə sürmək
f. 1. Davam etmək, çəkmək. Külək üç gün sürdü. İclas iki saat sürdü. Xəstəliyi uzun sürdü. 2. Vaxt keçmək, zaman keçmək
“Sürmələnmək”dən f.is
qayıd. Qaşlarına, gözlərinə, kirpiklərinə sürmə çəkmək. Bir qıya çəkəndə aldı canımı; Gözləri qüdrətdən sürmələnibdir
sif. Sürmə çəkilmiş. Qaş-gözü sürməli qadın. – [Gəlin] sürməli gözlərini yerə dikib, utandığından kimsəyə baxa bilmirdi
is. Qara ilə göy arasında tünd rəng. // sif. Bu rəngdə olan. Sürməyi parça. Sürməyi rəng. Sürməyi paltar
is. [fr.] Gözlənilməyən hədiyyə, yaxşılıq, xoş xəbər
is. 1. Tərəvəzi və s.-ni xırdalamaq, meyvənin suyunu çıxarmaq üçün iti dişcikləri və deşikləri olan metal və s
is. Sürtməyə məxsus maddə. □ Sürtkü yağları – bir şeyi yağlamaq, sürtmək üçün neftdən emal edilən yağların ümumi adı