1. zərf Hər sözün əvvəlində, tez-tez. Hacı hər sözbaşı gözünün ucu ilə ona baxıb qorxa-qorxa davam edirdi
sif. və is. Dedi-qoduçu, sözgəzdirən, qeybətçi, xəbərçi, uydurma sözlər yayan, söz şişirdən. Sözbaz adam
is. Dedi-qoduçuluq, xəbərçilik, şayiə yayma, sözü şişirdib yayma, sözbazlıq eləmə
zərf Kəlməbəkəlmə, bir-bir, kəlmə-kəlmə. Sözbəsöz oxumaq
sözbir eləmək (olmaq) – sözü bir yerə qoymaq, gizlicə sözləşmək. [Mirzə:] Sözbir, əlbir olandan sonra yenə də [korluq] çəkmərik
is. Sözü bir eləmə, sözbirliyi, dilbirlik
is. və sif. Əsərdə, danışıqda yığcamlığa, məzmunun dərinliyinə, dolğunluğuna deyil, artıq sözlərə, uzunçuluğa yol vermə
sözdəyişdirici şəkilçi dilç. – ayrılıqda işlənməyən və sözlərin maddi hissəsinə bitişərək sözlər arasındakı qrammatik münasibəti bildirən, yəni həmin
is. dilç. Dildə sözlərin dəyişməsi, habelə belə dəyişmənin üsulları. Sözdəyişmənin məhsuldar növləri
sözdüzəldici şəkilçi dilç. – ayrılıqda işlənməyən, köklə sözdəyişdirici şəkilçilər arasında yer tutan, yəni sözlərin maddi hissəsinin axırlarına biti
is. dilç. Dildə sözlərin düzəlməsi, habelə bu düzəlmənin üsulları
sif. Məsləhət qəbul edən, deyilənə əməl edən, razılaşan, söz eşidən, sözə qulaq asan. Sözəbaxan oğlandır
sif. Deyilənə əməl etməyən, məsləhət qəbul etməyən, sözə qulaq asmayan. Sözəbaxmaz uşaq
zərf Yeri gəlmişkən, yerində, elə belə, məsəl üçün. [Balaş:] Dilbər, mən onu demədim, mən sözgəlişi deyirəm
sif. və is. Sözyayan, xəbərçi; arada söz, xəbər aparıb gəzdirən
sif. Məğrur, mütəkəbbir, dikbaş. Səkinə ərinin özünüsevən, sözgötürməz bir adam olduğunu bilirdi. M.İbrahimov
“Sözləşmək”dən f.is
f. 1. Bir-birilə danışıb razılığa gəlmək, razılaşmaq, müəyyən qərara gəlmək; qərarlaşmaq. Elçilər sözləşib evə qayıdırlar
sif. Deməyə sözü olan, ürəyində sözü olan, nə isə bir söz demək istəyən. Gülsabah atasının tez-tez ona baxmasının mənasını anladı; sözlü adam olduğunu
is. Lüğətlərdə izah və ya tərcümə ediləcək sözlərin tərkibi, lüğət üçün toplanmış sözlərin siyahısı. İzahlı lüğətin sözlüyü
sif. və zərf 1. Danışmadan, söz demədən, sözlə başa salmadan, sözlə ifadə etmədən. Sözsüz rol. – [Komandir:] Biz o qədər ünsiyyət bağlamışıq ki, sözsü
zərf Danışıqsız, mübahisəsiz, etirazsız, sakitcə. Abbas kişi hər işi sakitcə, sözsüz-sovsuz görməyi sevirdi
zərf Heç bir söz demədən, dinmədən, danışmadan, etirazsız. Təklifi sözsüzcə qəbul etdilər
sif. Dediyi sözün üstündə duran, sözündə sabit duran, dediyinə mütləq əməl edən. [Məşədi] …onun sözübütöv adam olduğunu yaxşı bilirdi
bax sözübütöv
sif. Hörmətli, nüfuzlu. Sözükeçən adam. – [Hacı Sultan] sözükeçər ağsaqqalların iştirakı ilə Həsənağa ilə olan ixtilafını həll etmək istədi
[xüs. addan] İdman komandaları və cəmiyyətlərinin idmanın müxtəlif növləri üzrə kütləvi yarışı (bu, bir neçə idman növü üzrə birlikdə aparılan yarışla
[yun.] Müəyyən əzələnin və ya əzələ qrupunun bir müddət sıxılması, yığılması, qıc olması
sif. [yun.] Spazma nəticəsində olan, spazma ilə bağlı olan, spazmadan törəyən. Spazmatik öskürək. Spazmatik ağrı
[lat. spectrum – görmə] İşıq şüaları; prizmadan və ya digər şüasındıran mühitdən keçərkən əmələ gələn rəngli zolaq
[lat. spectrum – görmə və yun. scopeo – baxıram] Spektrləri müşahidə etmək üçün cihaz
[yun. spermo – toxum] fiziol. Erkək (insan və heyvan) tənasül vəzilərinin hasil etdiyi maye; toxum, məni
[yun. sperma (spermatos) – toxum və zoon – canlı və eidos – növ] fiziol. Kişi tənasül hüceyrəsi
is. [lat.] Özümlük, özünə məxsusluq, yalnız ona xas olan
[ing. speed – sürət və yun. metreo – ölçürəm] Avtomobillərdə, motosikllərdə sürəti və keçilən məsafəni göstərən cihaz
is. [ing.] 1. Parlament sədri. 2. Boks yarışında hakimlərin qərarını tamaşaçılara bildirən hakim
is. [ing.] Balıq tutmaq üçün uzun tilov
is. [lat.] Buruq məftil, burulmuş məftil
is. [lat.] Nəfəsli samit
is. [lat.] Ölülərin ruhunu çağıran və onlarla əlaqə yarada bilən adam
[lat. spira – əyri və yun. choete – uzun tük] Uzun spiral sap şəklində bakteriya
is. Ağciyərin tutumunu ölçmək üsulu
is. [lat. spiritus] 1. Tərkibində çoxlu kraxmal və şəkər olan (buğda, kartof və s.) məhsullardan distillə yolu ilə alınan alışqan maye
sif. 1. Tərkibində spirt olan, spirtlə hazırlanan. Spirtli içkilər. 2. Spirtdə isladılmış, spirt vurulmuş
is. xüs. Spirtli mayelərdə spirtin miqdarını göstərən cihaz. Spirtin dərəcəsini spirtölçənlə təyin edirlər
is. [ing.] Müəyyən bir müəssisəni, layihəni və s. maliyyələşdirən hüquqi və ya fiziki şəxs