1. is. Yalan danışan adam, yalan danışmağı özünə adət etmiş adam. Yalançının biridir. Yalançının sözünə inanma
məh. bax yalançı 2-ci mənada
is. Yalançının xasiyyəti, yalan danışma xasiyyəti. Yalançılıq etmək. – [Kələntər] təsadüfən yalançılıq, gopçuluq və hay-küylə bu vəzifəyə yüksələ bilm
zərf Əsli olmadan, aldadaraq, aldatmaq məqsədi ilə. Yalandan demək. – Şəmsiyyə şübhələnirdi, atasının onu aldatdığını, yalandan arxayın saldığını düşü
dan. bax yalanbaşdan. Cəhənnəmlik libasını geyənsən; Yalanğuşdan müsəlmanam deyənsən. Aşıq Baxış
is. bot. Qoz fəsiləsindən lələkvari yarpaqlı meşə ağacı
“Yalanlamaq”dan f.is
f. Yalan olduğunu göstərmək, bildirmək; təkzib etmək
is. Əsilsizlik, əsli olmama, düz olmama, doğru olmama. Xəbərin yalanlığı. Sözün yalanlığı. – Kəndçilər etdilər dübarə hücum; Yenə oldu yalanlığı məlum
“Yalanmaq”dan f.is
“Yalamaq”dan məch
“Yalansıtmaq”dan f.is
f. Deyilən doğru sözü yalana çıxartmağa çalışmaq, yalan saymaq, təkzib etmək; danmaq. Həqiqəti yalansıtmaq olmaz
sif. Düzgün, doğru, həqiqətən olmuş, gerçək. Yalansız söz. // zərf Yalan söyləmədən, yalan danışmadan, aldatmadan
“Yalaşmaq”dan f.is
qarş. Bir-birini yalamaq. Quzular yalaşırlar. Küçüklər yalaşırlar
“Yalatdırmaq”dan f.is
icb. Yalamağa məcbur etmək
“Yalatmaq”dan f.is
sif. və is. Ac-susuz, yeməksiz (çox vaxt “ac-yalavac” şəklində işlənir – əsil mənası: “bir xəbər bildirmək üçün göndərilmiş adam, müjdəçi, peyğəmbər”)
is. 1. Yalavacın hal və vəziyyəti; aclıq. 2. Üst-baş, paltarlıq parça. [Əsgər bəy:] Xeyr, Hacı, yalavaclıq üçün gəlməmişik, bir ayrı mətləbimiz var
sif. Çox dik və çılpaq, sıldırımlı, sarp. Yalçın qayalara sinə gərərək; Azğın ərəblərlə durdu üz-üzə
is. 1. Bir şeyə qızıl və ya gümüş rəng və parlaqlığını vermək üçün onun üzərinə çəkilən qızıl, ya gümüş suyu
“Yaldızlamaq”dan f.is
f. 1. Qızılı, gümüşü rəng vermək, qızıl və ya gümüş suyu vermək, qızıl və ya gümüş kimi parlatmaq, cilalandırmaq
sif. 1. Üzərinə qızıl və ya gümüş suyu verilmiş, qızıl və ya gümüş kimi parlaq. // Parlaq. [Ərən:] Axşamlar ay yaldızlı qanadını Nil çayının üzərinə g
sif. məh. 1. Yanında başqa bir şey olmayan; yalnız, tək. Səməd döşəmədə, yalxı döşəkağı üzərində köynəkçək uzanmışdı
sif. 1. Çılpaq, açıq, heç bir şeylə örtülü olmayan. Ayaqları yalın (ayaqqabısız). – [Uşaqların] yalın ayaqları dizlərinədək palçığa batmışdı
bax ayaqyalın. Məşədi bəy cındır paltarlı, yalınayaq uşaqları bir-bir qucaqlayıb öpdü. M.Hüseyn
bax başıaçıq
zərf Tamamilə çılpaq, açıq
sif. 1. Ancaq bir qat; astarı olmayan, astarsız. [Molla Qasımın] belində üstü sarı ipəklə çəkilmiş naxışlı ağ qurşağı, ayağında genbalaqlı ağ kətandan
“Yalınlaşmaq”dan f.is
f. 1. Getdikcə nazikləşmək. 2. Çılpaqlaşmaq
is. Yalın şeyin halı, çılpaqlıq. Talıb xanın … yalınlıqdan olub dabanı çatçat. Q.Zakir
sif. 1. Tək, kimsəsiz, yalnız, təktənha. Bir mən, bir sevdiyim, bir otaq, yalqız; Deyib-danışmağın nə damağı var! Aşıq Ələsgər
zərf Tək, tək-tənha, yanında heç kəs olmadan. Yalqızca oturmaq. – Qoçpolad qalxmışdı Boranlı dağa; Yalqızca yaşardı kin boğa-boğa
“Yalqızlamaq”dan f.is
f. Yanında heç bir kəs olmamaq, yalqız qalmaq, tək-tənha qalmaq. // Yalqız qoymaq, təkləmək. Məni yalqızladı dərdü bəlayi-yar bir yandan
is. Təklik, tək-tənhalıq, yalnızlıq, tək qalma. Birdən [müəllimin] fikrinə gəldi ki, Telli yalqızlıqdan qorxar
is. Canavar, qurd; tək gəzən canavar. Qəflətən yalquzaq çıxdı dərədən; Yapışdı qır kimi, qumral kərədən
zərf Yalından tutaraq. Safo da bilir, cayıl, ağzıboş vaxtlarımda hər əlim ilə bir xam atı qaçaraqda quyruğundan saxlayar, hər birisini yallama minərdi
“Yallamaq1”dan f.is
f. Yüyənsiz atı yalından tutaraq sürmək
f. İtlərə yal (yem) vermək. 2. məc. vulq. Rüşvət vermək
“Yallanmaq”dan f.is
məch. 1. İtlərə yal verilmək. 2. məc. vulq. Rüşvət almaqla varlanmaq
is. Yalı olan (bax yal1). Hər dalğa bir kişnəyən bəyaz yallı at kimi; Bizim bu həyat kimi. M.Müşfiq