ÇAY I is. coğr. Qurunun səthində dərə üzrə daima və ya ilin çox hissəsində axan su. Qoca Nəbatinin eşqi, arzusu; O gün batmadımı Arpa çayında? (B
ÇEVİRMƏK I f. Döndərmək. Yoxsa, yerin altı üstünə çevrilər, hər şey məhv olub gedər (C.Gözəlov). ÇEVİRMƏK II f
ÇƏKİ I is. Ağırlıq ölçmə. Çəkidə və qiymətdə müştərilərə kələk gəlmək Xeybərin olub sümük azarı (C.Gözəlov)
ÇƏKMƏ I is. Uzunboğaz ayaqqabı. Neçə-neçə ölkənin; Tozlarına bulandı çəkmələr! (B.Vahabzadə). ÇƏKMƏ II is
ÇƏKMƏK I f. Dartmaq. Kababı hərə bir tərəfə çəkirdi. ÇƏKMƏK II f. Qaldırmaq. Zurnaçılar cuşa gəlib daha da zilə çəkirdilər (İ
ÇƏLİK I is. Əlağacı, əsa. – Bax bunun kimi! – deyə keçisaqqal cəld ayağa durub çəliyini ona göstərdi (S
ÇƏMƏN I is. Gül-çiçək olan yer. Şərbətlərdən içə-içə; Gedirdilər o taydakı çəmənə (M.Əliyev). ÇƏMƏN II is
ÇƏN I is. Mayeləri saxlamaq üçün böyük qab. Su buraya yığılıb güclü nasosla nəhəng çəndən bayıra vurulacaq
ÇƏNG I is. [ fars. ] Üçbucaq şəklində simli, dartımlı musiqi aləti. ÇƏNG II is. Dili tutulma, nitqi quruma; keyləşmə, qıc olma
ÇƏNGİ I is. [ fars. ] Dəf çalıb nəğmə oxuya-oxuya oynayan rəqqasə. Çənginin qazandığı ənlik-kirşana gedər (Ata
ÇƏNLİ I sif. Dumanlı. Çənli bir payız səhəri idi (H.Nəzərli). ÇƏNLİ II sif. Çəlləkli. Yay olanda bağlar arası yolla çənli maşınların əlindən tərpənmək
ÇƏRTMƏK I f. Yonmaq. Uşağın karandaşlarını çərtib özünə verdim. ÇƏRTMƏK II f. Qan almaq məqsədilə ülgüclə bədənin müəyyən hissəsini kiçik düz xətlə yü
ÇİÇƏK I is. bot. Gül. Ağaclar açsın çiçək; Yarpağı ləçək-ləçək (M.Ə.Sabir). ÇİÇƏK II is. tib. Xəstəlik
ÇİL I is. Çöl toyuğu. Dağ döşündə çil ovlar; Çil kəkliklər çil ovlar (Dastanlar). ÇİL II sif. Xallı, ləkəli
ÇİM I is. Bir bel (lapatka) ağzı qədər torpaq. ÇİM II is. Qarışqalar tərəfindən çıxarılan torpaq qatı
ÇİN I is. Rütbə, dərəcə. Kim onu tutsa hökumətdən böyük çin alacaq (C.Bərgüşad). ÇİN II is. Ölkə. Mələyim, nuri-cəmalın səri afaqa dolub; Atdı bütxanə
ÇİNLİ I sif. Çin ölkəsinin vətəndaşı, sakini. Bağlamış belinə minalı kəmər; Hərəsi bir çinli gözələ bənzər (Şəhriyar)
ÇÖL I is. coğr. Düz, bozqır. Mənzər sükan arxasında; Sanki çöllər hakimidir (Ə.Kürçaylı). ÇÖL II is. Bayır, eşik
ÇUXA I is. köhn. Qafqazda üstdən geyilən uzun kişi paltarı. Murad çuxanın ətəyindən dartıb yerə oturtdu (Ə
DAD I is. psix. Xarici duyğuların növlərindən biri, tam. Beş-on günlük ömrü var; Şirin bir yuxu yatsın; O da bilsin dünyanın ləzzətini, dadını (S
DAĞ I is. coğr. Hündürlüyü 200 m-dən çox olan yüksəklik. DAĞ II is. [ fars. ] Qəm, qüssə, kədər. Sinəmə çəkilən dağı; Dağlara yükləsəm, altında qalar
DAĞARCIQ I is. Qoyun dərisindən olan kiçik torba. DAĞARCIQ II is. Yuva, mənbə. Mən başdan ayağa sirr dağarcığıyam (N
DAĞLI I is. Dağda yaşayan adam. Gəlmiş hüzuruna bir qara dağlı; Bir qara qulundur qolları bağlı (M.Müşfiq)
DAL I is. [ ər. ] Ərəb əlifbasında (l) işarəsi ilə yazılan “d” hərfinin adı. Ələsgərin xətti çıxdı çal indi; Heyi yeyə, dalı reyə çal indi (Aşıq Ələsg
DALA I is. Geri, əksinə. Ayaq tappıltısı... O dönmür dala; Qaçır, xəyalında qovur an anı... (B.Vahabzadə)
DAMAQ I is. anat. Ağız boşluğunda olan üzvlərdən biri. O, gümüş dəstəkli qəlyanını doldurub damağına alandan sonra gözünü qıyıb xeyli müddət bu heykəl
DAMĞA I is. Mal-qaraya vurulan möhür. Sovxozun atlarına damğa vurdular. DAMĞA II is. Böhtan, ləkə. Bundan sonra, bu damğadan sonra mən başımı qaldırıb
DAMMAQ I f. Yuxarıdan damcı-damcı tökülmək. Novdanlar da şırıldayır, damacaqdır damımız (Ə.Cəmil). DAMMAQ II f
DAN I is. Şəfəq, sübh. Səhərdir, dan yerindən günəş qalayıb ocaq (Ə.Cəmil). DAN II f. İnkar etmək. Kəndlilər bir ağızdan o son tüfəngi dandı (S
DAR I is. [ fars. ] İnsanı boğazından asmaq üçün xüsusi düzəldilmiş ağac. DAR II is. Uşaq oyunlarından birinin adı
DARAQ I is. Baş daramaq üçün işlədilən əşya; kənd təsərrüfatında işlədilən alət. Dayanıb güzgünün qabağında sən; Pərişan saçına daraq çəkirsən… (B
DAŞ I is. Bərk cisim. Daş qəlbli insanları neylərdin, ilahi?! (M.Ə.Sabir). DAŞ II f. Yağıntı nəticəsində çayın sahili basması, bərk qaynama nəticəsind
DAŞLAŞMAQ I f. Daş kimi olmaq, bərkimək. Əkilmiş yer quraqlıqdan daşlaşmışdı. DAŞLAŞMAQ II f. Daşla vuruşmaq
DAVA I is. [ ər. ] Vuruş, döyüş. Kağızını kəsmə ha... davada ürəkli ol (Ə.Cəmil). DAVA II is. [ ər. ] Dərman, əlac
DAVAM I is. [ ər. ] Dözüm, möhkəm. Ürək birdən sıxılar, tunel zülmət gecə tək; Bircə anlıq zülmətə davam gətirməz ürək (X
DAY I is. Biryaşar at balası, dayça. İlxıda bir boz day var idi (Dastanlar). DAY II ədat İfadəni qüvvətləndirmək mənasında, daha artıq
DEMƏK I f. Danışmaq, söyləmək. Sözü demək asandır, yerinə yetirmək isə əsas şərtdir (İ.İbrahimov). DEMƏK II modal Nəticə, davamiyyət bildirir
DƏF I is. [ ər. ] mus. Zərbli musiqi alətlərindən biri, qaval. Bir neçə dəqiqədən sonra, qızlar dəf, ud və kamança ilə gəlib oturdular (M
DƏHNƏ I is. Bənd. Dəyirmanı yatırtdıqda, suyu dəhnədən arxa buraxdılar (S.S.Axundov). DƏHNƏ II is. Cilovun atın ağzına keçirilən hissəsi
DƏLİ I is. köhn. İgid, qoçaq. Mən Koroğlunun ən cavan dəlisi Eyvazam (Dastanlar). DƏLİ II is. Vurğun, məftun
DƏM I is. [ fars. ] Zaman, an, ləhzə. Boran keçdi, bahar gəldi; Qızıl gülün dəmi çatdı (R.Rza). DƏM II is
DƏN I is. Quşlara verilən yem. Nə yesəniz mən verərəm; Su verərəm, dən verərəm (T.Mütəllibov). DƏN II is
DƏNƏ I is. bot. Toxum, tum. Gülün dənələrini yığıb saxlamaq lazımdır. DƏNƏ II num. söz Ədəd. Bu il bir dənə də armud yox idi (Ə
DƏNLİK I is. anat. Çinədan. Toyuğun dənliyi yemlə dolu idi. DƏNLİK II is. tib. Ur, boğaz uru, şiş, fır
DƏRMƏK I f. Qopartmaq, yığmaq. Bir gülü dərmək üçün min əzaba dözürkən; Qarşında gül yerinə dikilən koldan haray! (B
DƏYMƏK I f. Toxunmaq. Daş atanın daşı özünə dəysin; Toxunmasın dırnağına Vətənin (Aşıq Şəmşir). DƏYMƏK II f
DIRNAQ I is. Əl və ayaq barmaqların bərk və iti ucu. Kim bilir, bayaqdan dırnaqlarını tutdurmağa getmişdi (C
DİK I sif. Şaquli. Çox keçməmiş dik yoxuşla Lətifəgilin evinə sarı qalxdı (M.Hüseyn). DİK II f. Zilləmək
DİL I is. anat. Ağızda olan çox əzələli ət parçası. Ay keçdi, ilim yandı; Köynəkdə milim yandı; Dərddən ürək tutuşdu; Ağızda dilim yandı (Bayatı)
DİN I is. [ ər. ] Üstqurum formalarından biri. Zülm nə din bildi, nə dil, nə Vətən; Cəhalət uydurdu İslam adına (B