ÇİN I is. Rütbə, dərəcə. Kim onu tutsa hökumətdən böyük çin alacaq (C.Bərgüşad). ÇİN II is. Ölkə. Mələyim, nuri-cəmalın səri afaqa dolub; Atdı bütxanə
ÇİNLİ I sif. Çin ölkəsinin vətəndaşı, sakini. Bağlamış belinə minalı kəmər; Hərəsi bir çinli gözələ bənzər (Şəhriyar)
ÇÖL I is. coğr. Düz, bozqır. Mənzər sükan arxasında; Sanki çöllər hakimidir (Ə.Kürçaylı). ÇÖL II is. Bayır, eşik
ÇUXA I is. köhn. Qafqazda üstdən geyilən uzun kişi paltarı. Murad çuxanın ətəyindən dartıb yerə oturtdu (Ə
DAD I is. psix. Xarici duyğuların növlərindən biri, tam. Beş-on günlük ömrü var; Şirin bir yuxu yatsın; O da bilsin dünyanın ləzzətini, dadını (S
DAĞ I is. coğr. Hündürlüyü 200 m-dən çox olan yüksəklik. DAĞ II is. [ fars. ] Qəm, qüssə, kədər. Sinəmə çəkilən dağı; Dağlara yükləsəm, altında qalar
DAĞARCIQ I is. Qoyun dərisindən olan kiçik torba. DAĞARCIQ II is. Yuva, mənbə. Mən başdan ayağa sirr dağarcığıyam (N
DAĞLI I is. Dağda yaşayan adam. Gəlmiş hüzuruna bir qara dağlı; Bir qara qulundur qolları bağlı (M.Müşfiq)
DAL I is. [ ər. ] Ərəb əlifbasında (l) işarəsi ilə yazılan “d” hərfinin adı. Ələsgərin xətti çıxdı çal indi; Heyi yeyə, dalı reyə çal indi (Aşıq Ələsg
DALA I is. Geri, əksinə. Ayaq tappıltısı... O dönmür dala; Qaçır, xəyalında qovur an anı... (B.Vahabzadə)
DAMAQ I is. anat. Ağız boşluğunda olan üzvlərdən biri. O, gümüş dəstəkli qəlyanını doldurub damağına alandan sonra gözünü qıyıb xeyli müddət bu heykəl
DAMĞA I is. Mal-qaraya vurulan möhür. Sovxozun atlarına damğa vurdular. DAMĞA II is. Böhtan, ləkə. Bundan sonra, bu damğadan sonra mən başımı qaldırıb
DAMMAQ I f. Yuxarıdan damcı-damcı tökülmək. Novdanlar da şırıldayır, damacaqdır damımız (Ə.Cəmil). DAMMAQ II f
DAN I is. Şəfəq, sübh. Səhərdir, dan yerindən günəş qalayıb ocaq (Ə.Cəmil). DAN II f. İnkar etmək. Kəndlilər bir ağızdan o son tüfəngi dandı (S
DAR I is. [ fars. ] İnsanı boğazından asmaq üçün xüsusi düzəldilmiş ağac. DAR II is. Uşaq oyunlarından birinin adı
DARAQ I is. Baş daramaq üçün işlədilən əşya; kənd təsərrüfatında işlədilən alət. Dayanıb güzgünün qabağında sən; Pərişan saçına daraq çəkirsən… (B
DAŞ I is. Bərk cisim. Daş qəlbli insanları neylərdin, ilahi?! (M.Ə.Sabir). DAŞ II f. Yağıntı nəticəsində çayın sahili basması, bərk qaynama nəticəsind
DAŞLAŞMAQ I f. Daş kimi olmaq, bərkimək. Əkilmiş yer quraqlıqdan daşlaşmışdı. DAŞLAŞMAQ II f. Daşla vuruşmaq
DAVA I is. [ ər. ] Vuruş, döyüş. Kağızını kəsmə ha... davada ürəkli ol (Ə.Cəmil). DAVA II is. [ ər. ] Dərman, əlac
DAVAM I is. [ ər. ] Dözüm, möhkəm. Ürək birdən sıxılar, tunel zülmət gecə tək; Bircə anlıq zülmətə davam gətirməz ürək (X
DAY I is. Biryaşar at balası, dayça. İlxıda bir boz day var idi (Dastanlar). DAY II ədat İfadəni qüvvətləndirmək mənasında, daha artıq
DEMƏK I f. Danışmaq, söyləmək. Sözü demək asandır, yerinə yetirmək isə əsas şərtdir (İ.İbrahimov). DEMƏK II modal Nəticə, davamiyyət bildirir
DƏF I is. [ ər. ] mus. Zərbli musiqi alətlərindən biri, qaval. Bir neçə dəqiqədən sonra, qızlar dəf, ud və kamança ilə gəlib oturdular (M
DƏHNƏ I is. Bənd. Dəyirmanı yatırtdıqda, suyu dəhnədən arxa buraxdılar (S.S.Axundov). DƏHNƏ II is. Cilovun atın ağzına keçirilən hissəsi
DƏLİ I is. köhn. İgid, qoçaq. Mən Koroğlunun ən cavan dəlisi Eyvazam (Dastanlar). DƏLİ II is. Vurğun, məftun
DƏM I is. [ fars. ] Zaman, an, ləhzə. Boran keçdi, bahar gəldi; Qızıl gülün dəmi çatdı (R.Rza). DƏM II is
DƏN I is. Quşlara verilən yem. Nə yesəniz mən verərəm; Su verərəm, dən verərəm (T.Mütəllibov). DƏN II is
DƏNƏ I is. bot. Toxum, tum. Gülün dənələrini yığıb saxlamaq lazımdır. DƏNƏ II num. söz Ədəd. Bu il bir dənə də armud yox idi (Ə
DƏNLİK I is. anat. Çinədan. Toyuğun dənliyi yemlə dolu idi. DƏNLİK II is. tib. Ur, boğaz uru, şiş, fır
DƏRMƏK I f. Qopartmaq, yığmaq. Bir gülü dərmək üçün min əzaba dözürkən; Qarşında gül yerinə dikilən koldan haray! (B
DƏYMƏK I f. Toxunmaq. Daş atanın daşı özünə dəysin; Toxunmasın dırnağına Vətənin (Aşıq Şəmşir). DƏYMƏK II f
DIRNAQ I is. Əl və ayaq barmaqların bərk və iti ucu. Kim bilir, bayaqdan dırnaqlarını tutdurmağa getmişdi (C
DİK I sif. Şaquli. Çox keçməmiş dik yoxuşla Lətifəgilin evinə sarı qalxdı (M.Hüseyn). DİK II f. Zilləmək
DİL I is. anat. Ağızda olan çox əzələli ət parçası. Ay keçdi, ilim yandı; Köynəkdə milim yandı; Dərddən ürək tutuşdu; Ağızda dilim yandı (Bayatı)
DİN I is. [ ər. ] Üstqurum formalarından biri. Zülm nə din bildi, nə dil, nə Vətən; Cəhalət uydurdu İslam adına (B
DİRRİK I is. Yaşayış. Ağlamaq istəyirəm, gözlərimdən yaş gəlmir; Bu nə güzəran, bu nə dirrikdir? (S.Vurğun)
DİVAN I is. [ fars. ] Oturmaq və uzanmaq üçün taxt. Əkbər stəkanı götürüb, çəkilib kənarda bir divan üstündə oturdu (İ
DOĞRU I sif. Düzgün, həqiqi. Haşım bunları düz və doğru adam bilib, bunlarla tanış oldu (B.Talıblı). DOĞRU II qoşma İstiqamət mənasında işlədilən qoş
DOLAMA I is. tib. Dırnaq altının iltihab verməsi, irinlənməsi. Barmağına dolama çıxıb. DOLAMA II sif
DOLAMAQ I f. Sarılmaq, qucaqlamaq. Sevgilim! Qolunu dola boynuma; Kəlmələr od kimi düşsün dilindən (S
DOLANMAQ I f. Gəzmək, fırlanmaq. Quzeydəki qara da; Göydə quşlar dolanır (B.Azəroğlu). DOLANMAQ II f
DOLU I is. coğr. İlin isti dövründə buz halına düşən yağıntı. Cıdır meydanına dolu yağanda; Bəxtinə yəhərsiz bir yabı düşər
DON I is. Uzun qadın paltarı. Qızılgüldən, lalədən; Don biçib gey qırmızı (Ə.Cəmil). DON II is. Şaxta
DONDURMA I is. Müxtəlif şeylərdən hazırlanmış dadlı yemək. Dənizdə dondurma yemək istəyirəm, gətir. DONDURMA II sif
DONLUQ I is. Maaş, əməkhaqqı. Nəcəf, hacını zorla razı salmışam, donluğu qabaqcadan sənə verəcəkdir (Q
DÖVLƏT I is. [ ər. ] Hökumət. DÖVLƏT II is. [ ər. ] Əmlak, var, sərvət. Dövlət ki yerin deyişindən çıxmaz (Ə
DÖVR I is. [ ər. ] Dolanma; bir şeyin öz oxu ətrafında hərəkəti. Nolaydı, anamız Yer kürəsi də; Laylalar qoynunda dövr eləyəydi (B
DÖVRƏ I is. [ fars. ] Dərin nimçə. Bu dəfə onun əlində içi plov dolu dövrə vardı (Ə.Cəfərzadə). DÖVRƏ II is
DURU I sif. Sulu, qatı olmayan. Dəsturov ərizələri və sair kağızları dəmir qələm və duru mürəkkəblə yazmaz idi (Ə
DUVAQ I is. [ ər. ] Örpək. Dönüb baxdılar. Zərnigar da üzündəki duvağı araladı (İ.Şıxlı). DUVAQ II is