разг.
I
нареч. в прошлом году, год назад. Bildir harada istirahət etmişdin? где ты в прошлом году отдыхал?
II
в знач. сущ. прошлый год. Bildirdən danışma, bu ildən danış не говори о прошлом годе, говори о нынешнем; bildirə kimi до прошлого года, bildirdən (bəri) с прошлого года
Adi bildirçin
Adi bildirçin (lat. Coturnix coturnix) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin toyuqkimilər dəstəsinin qırqovullar fəsiləsinin bildirçin cinsinə aid heyvan növü.
== Xarici görünüşü ==
Bədəninin uzunluğu 16-20 sm, kütləsi 80-145 q-a çatır. Gözləri açıq kürən-qonur rəngdə, dimdiyi boz-çəhrayı, ayaqları kürənvarı və ya açıq sarıdır. Üstdən bildirçin paslı-sarı köndələn və uzununa zolaqlı, qonur rəngdədir. Başının rəngi belinə nisbətən daha tünddür. Boğazı paslı-qonur, çinədanı paslı-sarıdır. Gözlərinin üstündən parlaq sarı-qonur, ağzının künclərindən isə kürənvarı zolaq keçir. Rəngində cinsi demorfizm zəif ifadə olunmuşdur.Erkəklərdə qara-qonur xalta vardır.
== Çoxalması ==
Poliqamdır, erkək istənilən dişi ilə cütləşir.
Bildiriş (qəzet)
Bildiriş qəzeti (türk. Bildiriş) — Türkiyədə yaşayan azərbaycanlı mühacirlərin 1930-1931-cü illərdə nəşr etdiyi ilk həftəlik siyasi və sosial-ictimai qəzet.
1930-cu ilin 7 avqustunda nəşrə başlayan qəzetin ilk sayının imtiyaz sahibi A.Kazımzadə, məsul müdiri Kamal olmuşdur. Lakin qəzetin 45-ci sayından məsul müdir vəzifəsini B. Süleyman, 56-cı saydan etibarən isə Ümumi Nəşriyyat və Yazı İşləri müdirliyi M.B.Məmmədzadə tərəfindən yerinə yetirilmişdir. "Orhaniyyə" mətbəəsində nəşr ediən qəzet 37-ci sayından başlayaraq "Öztürk" mətbəəsində nəşr edilmişdir. Qəzet həftədə bir dəfə cümə axşamı 4 səhifədən ibarət olaraq nəşr olunurdu. Qəzetin son sayı 1931-ci il 10 sentyabr tarixinə aiddir.
== Tarixi ==
Azərbaycan ruslar tərəfindən işğal edildikdən sonra ölkələrini tərk etmək məcburiyyətində qalan Azərbaycan ziyalıları müstəqilliklərini bərpa etmək üçün milli mübarizələrini Azərbaycandan kənarda da davam etdirdilər. Onlar özlərinə mərkəz seçdikləri yerlərdə milli mübarizəni davam etdirməyə çalışırdılar. Bu mərkəzlərin ən əhəmiyyətlilərindən biri də İstanbul idi.
Bildirçin
Bildirçin (lat. Coturnix) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin toyuqkimilər dəstəsinin qırqovullar fəsiləsinə aid heyvan cinsi.
Azərbaycanın dağlıq rayonlarında rast gəlinir.
Bildirçinli
Bildirçinli — Azərbaycan Respublikasının Tərtər rayonunun inzibati ərazi vahidində kənd. Bildirçinli kəndi də uzun müddət işğal altında olmuş və 2020-ci ildə İkinci Qarabağ müharibəsindən sonra Azərbaycan Ordusu tərəfindən azad edilmişdir.
== Əhalisi ==
Əhalisinin sayı 154 nəfərdir.
== Tarixi ==
Bildirçinli Tərtər rayonunun Sarov inzibati ərazi vahidində kənd. İncəçayın sahilində, Qarabağ düzündədir. Yerli əhalinin verdiyi məlumata görə, kənd Bildirçinli adlanan ərazidə salınmışdır. Ərazidə coxlu bildirçin quşu olduğuna görə belə adlandırılmışdır. Tədqiqatçılar isə Bildirçinli toponiminin etnotoponim olduğunu ehtimal edirlər.
== Coğrafiyası ==
Bildirçinli kəndi Kəlbəcər rayonunda yerləşən dağlıq kəndlərdən biridir. Kəndin yerləşdiyi ərazi Kəlbəcərin digər bölgələri kimi zəngin təbiəti və yaylaqları ilə tanınır.
Bildirçinçalan
Bildirçinçalan (lat. Accipiter nisus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qırğıkimilər dəstəsinin qırğılar fəsiləsinin əsl qırğı cinsinə aid heyvan növü.
Kiçik bildirçinçalan
Kiçik bildirçinçalan (lat. Accipiter virgatus) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin qırğıkimilər dəstəsinin qırğılar fəsiləsinin əsl qırğı cinsinə aid heyvan növü.
Lal bildirçin
Yapon bildirçini (lat. Coturnix japonica) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin toyuqkimilər dəstəsinin qırqovullar fəsiləsinin bildirçin cinsinə aid heyvan növü.
Köçəri quş Mancuriya və Yaponiyanın şimal hissəsində çoxalır. Yaponiyanın cənubunda, Koreya yarımadası və Cənubi Çində qışlayır.
Zahirən adi bildirçinə (Coturnix coturnix) bənzəyən yapon bildirçini Yaponiyada XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində əhliləşdirilmişdir və bildirçin fermalarında ən çox olan növdür.
Qırmızı bildiriş (film, 2021)
Qırmızı bildiriş (ing. Red Notice) — 2021-ci ilin komediya filmi. Rawson Marshall Thurber tərəfindən yazılmış və rejissorluq etdiyi Amerika komediya filmidir. Filmdə baş rolları Dueyn Conson, Rayan Reynolds və Qal Qadot canlandırıb. Bu, Mərkəzi Kəşfiyyat (2016) və Göydələndən (2018) sonra Johnson və Thurber arasında üçüncü əməkdaşlıqdır. Əvvəlcə Universal Pictures tərəfindən buraxılan Netflix, 12 noyabr 2021-ci ildə platformada debüt etməzdən əvvəl 8 iyul 2019-cu ildə filmin 5 noyabr 2021-ci ildə məhdud buraxılışı ilə yayımlanma hüququnu əldə etdi. İki min il əvvəl Markus Antonius Kleopatraya sədaqətini simvolizə edən toy hədiyyəsi olaraq üç daş-qaşlı yumurta hədiyyə edir.1907-ci ildə bir fermer tərəfindən 2 yumurta tapılana qədər yumurtalar zaman keçdikcə itirilir.
Yapon bildirçini
Yapon bildirçini (lat. Coturnix japonica) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin quşlar sinfinin toyuqkimilər dəstəsinin qırqovullar fəsiləsinin bildirçin cinsinə aid heyvan növü.
Köçəri quş Mancuriya və Yaponiyanın şimal hissəsində çoxalır. Yaponiyanın cənubunda, Koreya yarımadası və Cənubi Çində qışlayır.
Zahirən adi bildirçinə (Coturnix coturnix) bənzəyən yapon bildirçini Yaponiyada XIX əsrin sonu, XX əsrin əvvəllərində əhliləşdirilmişdir və bildirçin fermalarında ən çox olan növdür.
Mavi bildirçin
Mavi (göy) bildirçin və ya Afrika mavi bildirçin ( Synoicus adansonii ) - Cənubda Afrikada rast gəlinən Phasianidae fəsiləsinə aid quş növü.
== Taksonomiya ==
Mavi bildirçin 1851-ci ildə Jules Verreaux və Edouard Verreaux tərəfindən Coturnix adansonii kimi təsvir edilmişdir Fransız təbiətşünası Mişel Adansonun adını daşıyır. Növün mürəkkəb taksonomik tarixi olub, Coturnix, sonra Synoicus, sonra Excalfactoria cinsinə təsnif edilir. Filogenetik dəlillər onun geniş Synoicus- a aid olduğunu təsdiqləyir ki, kral bildirçinlə ( S. chinensis ) yanaşı, Qar Dağları bildirçinləri ( S. monorthonyx ) və qəhvəyi bildirçinlər də ( S. ypsilophorus ) daxildir. BOK Dünya Quş Siyahısı və Dünya Quşlarının Təlimatları indi onu Synoicusda yerləşdirir. Bəzən padşah bildirçin alt növü hesab edilən növ monotipikdir .
== Yayılma və yaşayış yeri ==
Bu növə böyük səharadan cənubda Afrikada rast gəlinir. Sierra Leonedən Efiopiyaya, cənubdan Zambiyaya və şərqdən Keniyaya qədər uzanır. Mavi bildirçin yaşayış yeri quru ərazilərə meyl edir. Əsasən otlaqlarda və tarlalarda məskunlaşan bu quşlar adətən çayların və ya digər su hövzələrinin yaxınlığında yaşayırlar.
Mavi Ölçülü bildirçin
Ölçəkli bildirçin - Mavi Pullu Bildirçin ( Callipepla squamata ), adətən mavi bildirçin və ya pambıq üstü də adlandırılır, Yeni Dünya bildirçinlər ailəsinin bir növüdür . Amerika Birləşmiş Ştatlarının cənub-qərbindəki quraq bölgələrdə Mərkəzi Meksikaya qədər olan mavimtıl boz quşdur. Bu növ Pliosendə ayrılan Callipepla cinsinin erkən qoludur.
Adlarını döş və arxa tüklərinin pullu görünüşünə görə almışlar. Quş pullu işarələri ilə yanaşı, pambığa bənzəyən ağ baş üstü ilə asanlıqla tanınır.
Yuvalarını adətən ot örtüyü ilə olan boşluqlardan ibarət çuxurlarda qurular. 9-16 xallı yumurta yumurta verilər və narahat olduqda uçmaq yerinə qaçmağa üstünlük verir.
Ümumi və geniş yayılmış bu bildirçinlər, IUCN-nin Təhlükədə Olan Növlərin Qırmızı Siyahısında ən az narahatlıq doğuran kimi qiymətləndirilir.
== Paylanması və təsnifatı ==
Pullu bildirçinlər cənub-mərkəzi Arizona, şimal Nyu-Meksiko, şərq-mərkəzi Kolorado, və cənub-qərb Kanzasdan cənubdan qərb Oklahoma və qərb və mərkəzi Texas vasitəsilə Meksikadan şimal-şərqdə Jalisco, Guanajuato, Queretaro, Hidalgo və qərb Tamaulipasda baş verir. O, Kuba, Yamayka, Haiti, Dominikan Respublikası, Puerto Riko və ABŞ- a Havay, mərkəzi Vaşinqton, şərq Nevada və Nebraskada təqdim edilib, lakin yalnız Vaşinqtonun mərkəzində və Nevada şərqində qurulmuş hesab olunur.
Qırmızı bildiriş
Qırmızı bildiriş (ing. Red Notice) — 2021-ci ilin komediya filmi. Rawson Marshall Thurber tərəfindən yazılmış və rejissorluq etdiyi Amerika komediya filmidir. Filmdə baş rolları Dueyn Conson, Rayan Reynolds və Qal Qadot canlandırıb. Bu, Mərkəzi Kəşfiyyat (2016) və Göydələndən (2018) sonra Johnson və Thurber arasında üçüncü əməkdaşlıqdır. Əvvəlcə Universal Pictures tərəfindən buraxılan Netflix, 12 noyabr 2021-ci ildə platformada debüt etməzdən əvvəl 8 iyul 2019-cu ildə filmin 5 noyabr 2021-ci ildə məhdud buraxılışı ilə yayımlanma hüququnu əldə etdi. İki min il əvvəl Markus Antonius Kleopatraya sədaqətini simvolizə edən toy hədiyyəsi olaraq üç daş-qaşlı yumurta hədiyyə edir.1907-ci ildə bir fermer tərəfindən 2 yumurta tapılana qədər yumurtalar zaman keçdikcə itirilir.
