i. beauty; prettiness; grace; təbiətin gözəlliyi the charms / beauty of nature; ◊ Gözəllik ondur, doqquzu dondur at. söz. ≅ The tailor makes the man. Fine feathers make fine birds
Gözəllik
Gözəllik — estetikanın ən ümumi, ən geniş əhatəli kateqoriyası, estetik qiymətləndirmənin ən mühüm amilidir. O, istisnasız olaraq bütün həyat və kainat təzahürlərini, təbiət və cəmiyyət hadisələrini, əmək, ictimai münasibət və incəsənət sahələrini əhatə edir.
== Platon gözəllik haqqında ==
Qədim Yunanıstanın idealist filosofu, Platon gözəlliyin mənbəyini bu fani hesab etdiyi maddi aləmdə deyil, ideyalar aləmində, əbədiyyətdə görür. O, belə hesab edir ki. "gözəllik hansı bir görkəmdə, hansı bir məxluqda, yaxud ancaq hansı bir predmetdə isə görünə bilməz". Platon gözəlliyi heç bir real mündəricə daşımayan, sabit, metafizik bir ideya kimi qiymətləndirir
== Heraklit gözəllik haqqında ==
Heraklitə görə "dünyanın ən gözəl quruluşu" və "ən gözəl ahəngdarlıq" əksliklərin vəhədəti və mübarizəsinin nəticəsidir.
== Aristotel gözəllik haqqında ==
Aristotelin fikrincə, "gözəllik və gözəlliyin varlığı" vəhdətdə, gerçəkliyin obyektiv xassəsi, onun qanunauyğunluğunun təzahürü olmalıdır.
== Ədəbiyyat ==
Adil Əsədov. Gözəlliyin fəlsəfəsi. Bakı, Nurlan, 2005, 500 s.
Gözəllik müsabiqəsi
Gözəllik müsabiqələri ənənəvi olaraq qadınların fiziki xüsusiyyətlərinin qiymətləndirildiyi müsabiqələrdir. Ancaq zamanla bu müsabiqələrin çoxunda müsabiqə iştirakçılarının şəxsi xüsusiyyətləri, zəkaları, bacarıqları və münsiflər heyətinin suallarına verdikləri cavabları da qiymətləndirmə meyarlarına daxil edilmişdir. “Gözəllik müsabiqəsi” termini çox vaxt subay qızların iştirak etdiyi milli və beynəlxalq müsabiqələri təsvir etmək üçün istifadə olunur.
== Tarixi ==
=== Qədim dövrlər ===
Homerin “İliada”sına görə, tarixdə məlum olan ilk gözəllik müsabiqəsi eramızdan əvvəl 2000-ci ildə indi Kaz dağları kimi tanınan İda dağında keçirilmişdir. Müsabiqənin iştirakçıları Eris, Hera, Afina və Afrodita olmuşdur. Gözəllərin hər biri Parisə onu seçməsi üçün öz təkliflərini vermişdirlər, lakin sonda Paris əlindəki almanı Afroditaya (Venera) verir. Müsabiqədən sonra Paris aşiq olduğu Heleni Afroditanın köməyi ilə qaçırır və Troya müharibəsinə səbəb olur.
=== Müasir dövr ===
Müasir dünyanın ilk gözəllik müsabiqəsi 1888-ci il sentyabrın 19-da Belçikada Concours de Beaute adı altında 350 namizədlə keçirilmiş və axırda 18 yaşlı Berta Soucaret ilk gözəllik kraliçası elan edilmişdir.
İlk rəsmi və beynəlxalq müsabiqə 1908-ci il avqustun 14-də İngiltərənin Folkestone şəhərində, ilk Dünya Gözəllik Kraliçası müsabiqəsi isə 19 aprel 1951-ci ildə London festivalı çərçivəsində keçirilmişdir.
== Tənqidlər ==
Gözəllik müsabiqələrini mənfi nöqteyi-nəzərdən tənqid edənlərin fikrincə, bu müsabiqələr gənc qızların və qadınların fiziki görünüşünə görə qiymətləndirilməli olduğu fikrini müdafiə edir.
Əsl gözəllik
Əsl gözəllik (kor. 여신강림; Yeosin-gangnim, ing. True Beauty) — Mun Qa-yon, Ça Un-vu, Hvan İn-yop və Pak Yu-nanın rol aldığı Cənubi Koreya televiziya serialıdır. Line Webtoon tərəfindən eyniadlı "Yaongyi" əsasında bu, çirkin olaraq qəbul edildiyi üçün zorakılığa və ayrı-seçkiliyə məruz qaldıqdan sonra özünü gözəl bir "ilahə"yə çevirmək üçün makiyaj sənətinə yiyələnən orta məktəbli bir qızdan bəhs edir.
Xarici görünüşü ilə bağlı aşağılıq kompleksi olan 18 yaşlı lisey şagirdi İm Cu-qyon (Mun Qa-yon) çirkin göründüyü üçün ailəsi tərəfindən daim ayrı-seçkiliyə məruz qalır və yaşıdları tərəfindən zorakılığa məruz qalır. O, internetdə makiyaj dərsi videolarına çox baxaraq makiyajdan necə istifadə edəcəyini öyrənməyə başlayır. O, yeni məktəbinə keçməzdən əvvəl sənətə yiyələndikdə, onun makiyajı dəyişdirici olduğunu sübut edir, çünki o, sürətlə şöhrət qazanır və həmyaşıdları onu "ilahə" adlandırır.
Yeni tapılan populyarlığına baxmayaraq, Cu-qyon hələ də özünü çirkin hesab edir və həmyaşıdlarının onun əsl üzünü görəcəyindən qorxur. Təəssüf ki, bu, onun cəsarətli yaraşıqlı, populyar və sirli sinif yoldaşı Li Su-ho (Ça Un-vu) daha əvvəl bir neçə dəfə çılpaq üzü ilə qarşılaşdığı zaman onu makiyajından kənarda tanıyanda gerçəkləşir. Su-ho məktəbdə qız tələbələr arasında çox populyardır, lakin o, daimi diqqət mərkəzində olmaqdan nifrət edir və soyuq görünür.
Platonun gözəllik fəlsəfəsi
Platonun gözəlliyin təsnifatına dair fəlsəfi fikirləri üç mərhələyə bölünür:
Platonun Sokrat dövründə Gözəllik Fəlsəfəsi
Bu dövrdə Platon gözəlliyi kateqoriya kimi görməyə başlayır. Bu dövrün ən önəmli dialoqu Böyük Hippia dialoqudur. Bu dialoqda danışanlar Sokrat və Sfist Hippiadır. Böyük Hippia dialoqu gözəlliyin nə olduğundan çox nə olmadığını izah edən mübahisəli bir dialoqdur. Bu dialoq hər şeydən öncə gözəlliyi aydınlaşdırmaq istəyir. Ancaq xarici görünüş baxımından bu dialoq çox da məqsədə çatmış sayılmaz. Onun vacib bir nəticəyə çatmaması fəlsəfə tarixində ilk dəfə gözəlliyi mövzu kimi ələ almış olmasından qaynaqlanır. Digər bir təklifdə bu dialoq gözəlliyi təsnif baxımından iki yerə ayrılır: Bu yaradılışdan var olan gözəllik və sonradan qazanılmış gözəllikdir.
Platon’un Kamillik dönəmində Gözəllik
Bu dövrdə Platon gözəlliyin öz özünə gözəl olduğu anlayışını irəli sürür.Filosof kamillik dönəmində gözəlliyi dəyər olaraq adlandırarkən daha dərindən qavramağa çalışmışdır. Bayram adlı əsərində gözəlliyi qavrama yolu Erosdan başlanaraq açıqlanır.
Amerikansayağı gözəllik (film, 1999)
"Amerikansayağı gözəllik" (ing. American Beauty) — 1999-cu ildə Sem Mendesin rejissorluğu, Alan Bolun ssenari müəllifliyi ilə drama janrında çəkilmiş ABŞ filmidir. Filmdə Kevin Speysi orta yaş böhranı yaşayan və yeniyetmə qızı Angela Heyesin (Mena Suvari) ən yaxşı rəfiqəsinə vurulan ofis işçisi Lester Bernham obrazını canlandırır. Anetta Beninq Lesterin materialist arvadı Karolin, Tora Birç isə onların etibarsız qızı Ceyn obrazını canlandırmışlar. Filmdə həmçinin Uez Bentli, Kris Kuper və Ellison Cenni də rol almışdır. Film ziyalılar tərəfindən Amerikan orta təbəqəsinin gözəllik və şəxsi məmnunluq hissinə satirik yanaşma kimi dəyərləndirilmişdir; filmdə romantik və valideyn sevgisi, seksuallıq, gözəllik, materializm, özünüifadə və ehtiras məsələlərinin təsviri tədqiq edilmişdir.
1992-ci il Emi Fişer məhkəməsindən ilhamlanan Bol 1990-cı illərin əvvəllərində “Amerikansayağı gözəllik” adlı tamaşa yazmağa başlamışdı. Hekayənin səhnədə yaxşı alınmayacağını anlayan müəllif tamaşa ideyasından əl çəkmişdi. Bir neçə il televiziya ssenaristi kimi çalışdıqdan sonra, 1997-ci ildə Boll özünü kino ssenaristi kimi sınamaq qərarına gəlir. Dəyişdirilmiş ssenaridə Balın yazdığı bir neçə komediyada olduğu kimi, hadisələrə sinik baxış əks olunmuşdur.
Amerikansayağı gözəllik (film musiqisi)
“American Beauty: Music from the Original Motion Picture Soundtrack” 1999-cu ildə Kevin Speysi və Anetta Beninqin baş rollarını canlandırdığı filmin musiqi albomudur.
Kris Duridas, Sem Mendes və Maykl Ostinin prodüserliyi ilə istehsal edilmiş albom 2000-ci ildə “Bədii film, televiziya və ya digər vizual mediada ən yaxşı film musiqisi albomu” nominasiyasında Qremmi mükafatına (mükafatın təsisatı) namizəd göstərilmişdir.
Film musiqisinə Tomas Nyumanın bir neçə mükafata layiq görülmüş orijinal film musiqisindən də bəzi parçalar daxil edilmişdi. “Beatles” qrupunun “Because” mahnısının Elliot Smitin ifasında kover versiyası filmin bağlanış musiqisi kimi istifadə edilmişdir. Filmdə istifadə olunmuş "Dead Already" mahnısı isə sonradan 2005-ci ildə istehsal edilmiş “Madaqaskar” filmində də istifadə olunmuşdur.
Nyumanın "Any Other Name" və "Dead Already" musiqiləri DJ Jakatta tərəfindən 2000-ci ildə çıxarılmış “American Dream” musiqisində istifadə edilmişdir.
Miss Azərbaycan Gözəllik yarışması
Miss Azərbaycan Milli Gözəllik yarışması — (Miss Azerbaijan) Azərbaycanda ölkənin ən gözəl xanımını seçim məqsədi ilə keçirilən milli gözəllik müsabiqəsi. Qaliblər Azərbaycanı beynəlxalq gözəllik müsabiqələrində təmsil edirlər. Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra ilk dəfə 1996-cı ildə keçirilib. “Miss Azerbaijan” Milli gözəllik müsabiqələri Azərbaycanda 1996-cı ildən etibarən keçirilir. “Miss Azerbaijan” müsabiqəsində iştirak etmək hər bir gözəl qız qarşısında yeni imkanlar açır. Müsabiqənin qalibləri və finalçıları beynəlxalq podiumlarda çıxış edir, televiziya verilişləri aparıcısı, özəl şirkətlərin reklam siması olur, model və yaxud foto agentlikləri, internet saytları, jurnallar və s. yaradır. Ölkəmizdə həyata keçirilən Gender siyasəti qızlarımızın bu imkanlardan sərfəli istifadə edə bilməsinə geniş imkan yaradır və “Miss Azerbaijan” Milli gözəllik müsabiqəsinin keçirilməsi bu baxımdan xüsusi əhəmiyyət kəsb edir.
2015-ci ildə keçirilən müsabiqədə oğlanlar da iştirak etdiyindən müsabiqənin adı yeniləndi. Hazırda müsabiqənin rəsmi adı “MISS & MISTER AZERBAIJAN”-dır.
Əsl gözəllik (serial, 2020)
Əsl gözəllik (kor. 여신강림; Yeosin-gangnim, ing. True Beauty) — Mun Qa-yon, Ça Un-vu, Hvan İn-yop və Pak Yu-nanın rol aldığı Cənubi Koreya televiziya serialıdır. Line Webtoon tərəfindən eyniadlı "Yaongyi" əsasında bu, çirkin olaraq qəbul edildiyi üçün zorakılığa və ayrı-seçkiliyə məruz qaldıqdan sonra özünü gözəl bir "ilahə"yə çevirmək üçün makiyaj sənətinə yiyələnən orta məktəbli bir qızdan bəhs edir.
Xarici görünüşü ilə bağlı aşağılıq kompleksi olan 18 yaşlı lisey şagirdi İm Cu-qyon (Mun Qa-yon) çirkin göründüyü üçün ailəsi tərəfindən daim ayrı-seçkiliyə məruz qalır və yaşıdları tərəfindən zorakılığa məruz qalır. O, internetdə makiyaj dərsi videolarına çox baxaraq makiyajdan necə istifadə edəcəyini öyrənməyə başlayır. O, yeni məktəbinə keçməzdən əvvəl sənətə yiyələndikdə, onun makiyajı dəyişdirici olduğunu sübut edir, çünki o, sürətlə şöhrət qazanır və həmyaşıdları onu "ilahə" adlandırır.
Yeni tapılan populyarlığına baxmayaraq, Cu-qyon hələ də özünü çirkin hesab edir və həmyaşıdlarının onun əsl üzünü görəcəyindən qorxur. Təəssüf ki, bu, onun cəsarətli yaraşıqlı, populyar və sirli sinif yoldaşı Li Su-ho (Ça Un-vu) daha əvvəl bir neçə dəfə çılpaq üzü ilə qarşılaşdığı zaman onu makiyajından kənarda tanıyanda gerçəkləşir. Su-ho məktəbdə qız tələbələr arasında çox populyardır, lakin o, daimi diqqət mərkəzində olmaqdan nifrət edir və soyuq görünür.
Amerikansayağı gözəllik filminin qazandığı mükafatların siyahısı
Amerikansayağı gözəllik 1999-cu ildə Sem Mendesin rejissorluğu, Alan Bolun ssenari müəllifliyi ilə istehsal edilmiş ABŞ drama filmidir. Filmdə Kevin Speysi orta yaş böhranı yaşayan və yeniyetmə qızı Angela Heyesin (Mena Suvari) ən yaxşı rəfiqəsinə vurulan ofis işçisi Lester Bernham obrazını canlandırır. Anetta Beninq Lesterin materialist arvadı Karolin, Tora Birç isə onların etibarsız qızı Ceyn obrazını canlandırmışlar. Filmdə həmçinin Uez Bentli, Kris Kuper və Ellison Cenni də rol almışdır. Film ziyalılar tərəfindən Amerikan orta təbəqəsinin gözəllik və şəxsi məmnunluq hissinə satirik tanaşma kimi dəyərləndirilmişdir; filmdə romantik və valideyn sevgisi, seksuallıq, gözəllik, materializm, özünüifadə və ehtiras məsələlərinin təsviri tədqiq edilmişdir. Şimali Amerikada 15 sentyabr 1999-cu ildə təqdim edilən film tənqidçilər və izləyicilər tərəfindən müsbət qarşılanmışdır; ilin ən yaxşı rəy alan filmi olan "Amerikansayağı gözəllik" bütün dünyadan $350 milyondan çox gəlir əldə etmişdir. Rəylərdə filmin müxtəlif xüsusiyyətləri xüsusilə Mendes, Speysi və Bolun fəaliyyətinə diqqət yetirilmişdir; tənqid isə daha çox obrazlar və quruluşa yönəlmişdir. Oskar mükafatına aparan yolda filmin şanslarını artırmaq üçün "DreamWorks" geniş təbliğat işlərinə başlamışdır; növbəti il keçirilən LXXII Oskar mükafatlarının təqdim edilməsi mərasimində film İlin Ən Yaxı Filmi, Ən Yaxşı Rejissor işi, Ən Yaxşı Aktyor (Kevin Speysi üçün), Ən Yaxşı orijinal Ssenari və Ən Yaxşı Operator işi nominasiyalarında mükafata layiq görülmüşdür. Film, rejissor, ssenari və aktyor işinə görə bir çox başqa mükafatlara da namizəd göstərilmiş və uğur qazanmışdır.
"DreamWorks" "Amerikansayağı gözəllik" filminin əsas təbliğat kompaniyasını 5.600 Akademiya Film Mükafatı seçicilərinə bülletenlərin göndərilməsindən beş həftə əvvəl başladı.
Gözəllik mücəssəməsi... Leyla Bədirbəyli (film, 2014)
Gözəllik mücəssəməsi... Leyla Bədirbəyli — rejissor Elvin Vəlimətovun 2014-cü ildə Azərbaycan Televiziyasında çəkdiyi sənədli film.
== Məzmun ==
Filmdə teatr və kino aktrisası, Azərbaycanın xalq artisti Leyla Bədirbəylinin xatirəsinə həsr olunur.
== Film haqqında ==
Filmdə "Dəcəl dəstə", "Səbuhi", "Arşın mal alan", "Fətəli xan", "Görüş", "Kölgələr sürünür", "Onun böyük ürəyi", "Koroğlu", "Dəli Kür", "İntizar", "Dərviş Parisi partladır" filmlərinin kadrlarından istifadə edilmişdir.
