GƏRAYLI

Aşıq şeirinin geniş yayılmış növlərindən biridir. Hər bəndi dörd misradan, hər misrası səkkiz hecadan ibarət olan 3–5 bəndlik şeirə gəraylı deyilir. Qafiyə quruluşu belədir: a b c b, ç ç ç b, d d d b, e e e b, ə ə ə b. Son bəndin misralarının birində aşıq öz təxəllüsünü söyləyir. Bu bənd möhürbənd adlanır. Gəraylı formasında yazılmış şeirlərdə gözəllik, sevgi, təbiət, dostluq kimi mövzular çoxluq təşkil edir. Bir gözəl keçdi qarşıdan, Sallandı, yana yeridi. Kiprik çaxdı, oğrun baxdı, Od saldı cana, yeridi. Ovçu tək bərədə durdu, Qaşlarından kaman qurdu, Müjganın sinəmə vurdu, Qəmzəsi qana yeridi. Hanı belə huri, qılman?!

Məhəmməd xan İshaq xan oğlu Gəraylı (1790, Türbət Heydəriyə, Rəzəvi Xorasan ostanı – 1850, Təbriz) —Qacar elinin Gəraylı oymağının elxanı, Xorasan hakimi. Məhəmməd xan İshaq xan oğlu 1790-cı ildə Zeyvə kəndində anadan olmuşdu. Atasından sonra, 1816-cı ildə Gəraylı oymağının sərdarı olmuşdu. Fətəli şah Məhəmmədvəli mirzəni Xorasandan geri çağırıb, digər oğlu Həsənəli mirzəni ora vali təyin etdi. Şahzadə Məhəmməd xanın digər bacısına evlənərək Xorasanda dayaq qazandı. Məhəmməd xan da atasının ölümünü unudub, Qacarlara yaxınlaşmağına şad oldu. 1823-cü ildə Sərdar Məhəmməd xan Gəraylı Xorasanda müstəqil xanlıq qurdu. Qacarları təhdid etməyə başladı. 1832-ci ildə Fətəli şah oğlu Abbas mirzə Qovanlı-Qacarı Xorasana vali təyin etdi. Şahzadə Azərbaycandakı oğulları da Xorasana dəvət etdi.