прил. настольный:
1. устанавливаемый на столе. Masaüstü lampa настольная лампа, masaüstü saat настольные часы
2. перен. постоянно необходимый, находящийся под рукой. Masaüstü kitab настольная книга
Masaüstü mühiti
Masaüstü mühiti – (İng. Desktop environment) kompüterdə əməliyyat siteminin qrafiki istifadəçi interdeysini işlətməsi üçün yaradılan proqramlara deyilir. Əgər masaüstü mühiti olmasaydı istifadəçilər yalnız əmr sətirindən istifadə etməli olacaqlardı. Bu isə çox çətin bir işdi.
Masaüstü oyun
Masaüstü oyun — masa və ya başqa düz səthin üzərində oynanılan oyun. Məsələn, lövhə oyunları, kart oyunları, zər oyunları və s..
== Tarix ==
Ən qədim masaüstü oyunu sayılan tapıntı Türkiyənin Siirt ilində yerləşən Başur tellində (e.ə. 5000) aşkar olunmuş 49 zərdir. Bundan erkən olan tapıntılar tarixdən əvvəlki dövrünə aid olan zərlərə oxşar talus sümükləridir. Ehtimal olunur ki, bu cür sümüklər də oynamaq üçün işlənilirdi və onlar zərlərin əcdadlarıdır.
Tapılan bütün ən erkən lövhə oyunlarıda zər işlənilirdi və onlar iki oyunçu üçün nəzərdə tutulurdu. Onların ən erkəni Misirdə tapılan senet oyunudur. Senet sülalə əvvəl və I sülalə dövrlərinə (e.ə. 3500-3100 arası) aid dəfn məkanlarında aşkar olunub və bundan əlavə, ona istinadlar e.ə.
Masaüstü medal
Masaüstü medal — həm ənənəvi medal, həm də xatirə və ya xatirə sikkəsi ilə oxşarlıqları olan xatirə nişanıdır. Bu, adətən müəyyən bir hadisənin şərəfinə verilən və ya görkəmli şəxsiyyətə verilən mükafatdır. Stol medalı stenddə yerləşdirilir, onu stolun və ya hər hansı digər səthin üzərinə qoymaq olar.
Adi medallardan fərqli olaraq, stolüstü medalın bərkidiciləri yoxdur və buna görə də tez-tez sikkə ilə müqayisə edilir. O, müxtəlif materiallardan, o cümlədən mis, bürünc, qızıl, gümüş və ya platin kimi qiymətli metallardan hazırlana bilər. Stolüstü medallar mum tökmə və ya kabartma da daxil olmaqla müxtəlif üsullardan istifadə etməklə hazırlana bilər. Onlar həmçinin emal, sinkləmə, qumlama və digər üsullarla işlənə bilər.
Stolüstü medal adətən səthdə dayanmağa imkan verən stendlə gəlir. Masa medalları üçün stendlər təbii ağac, akril, keramika və ya metal kimi müxtəlif materiallardan hazırlana bilər. Onlar sadə bir forma ola bilər və ya oyma, aşındırma, lazer kəsmə və digər emal növləri ilə bəzədilə bilər.
Masaüstü kompüter
Masaüstü kompüter və ya stolüstü kompüter — ölçüsü və güc tələblərinə görə (portativ kompüterdən fərqli olaraq) masanın üstündə və ya yaxınlığındakı sabit bir yerdə müntəzəm istifadə olunmaq üçün nəzərdə tutulmuş fərdi kompüter. Ən geniş yayılmış konfiqurasiyada qida bloku, ana lövhə (mərkəzi prosessor kimi mikroprosessoru olan sxem lövhəsi, yaddaş, şin, müəyyən periferik qurğular və digər elektron komponentlər), disk yaddaşı (adətən bir və ya bir neçə SSD və HDD, optik disklər və ilkin modellərdə disket); klaviatura, siçan və monitor, dinamiklər və çox vaxt printer olan korpus mövcuddur. Korpus üfüqi və ya şaquli olaraq yönəldilə bilər və masanın altına, yanına və ya üstünə yerləşdirilə bilər.
Korpusları şaquli yönümlü fərdi kompüterlərə "tower" deyilir. 1990-cı illərin ortalarından bəri təklif olunan işlərin əksəriyyəti bu forma faktorunda olduğundan, masaüstü termini ənənəvi üfüqi oriyentasiyada təklif olunan müasir hallara istinad etmək üçün retronimik olaraq istifadə edilmişdir.
== Tarixi ==
=== Mənşəyi ===
Mikroprosessorlardan geniş istifadə olunmazdan əvvəl, stolun üstünə yerləşdirilə bilən kompüter olduqca kiçik hesab olunurdu. Ən çox istifadə edilən kompüter növü minikompüterlər idi. Adına baxmayaraq, onlar kifayət qədər böyük idi və yalnız "böyük dəmir" adlanan kompüterlə müqayisədə "mini" sayılırdı. İlkin kompüterlər, daha sonra isə ümumi təyinatlı yüksək ötürmə qabiliyyəti olan "meynfreymlər" bütün otağı tuturdu. Minikompüterlər isə əksinə, ümumiyyətlə bir və ya bir neçə soyuducu ölçülü rəflərə yerləşdirilir və ya daha kiçik olanlar kifayət qədər böyük bir masanın içərisinə yerləşdirilirdi (üstünə yox).