NEON
[yun. neos-yenidən] неон (гьавадин къене авай ранг алачир ва ни галачир са газ-химиядин элемент); neon lampası неон(дин) лампа (къенез неон ацӀурнавай газдин-электрикдин лампа).
Neon
Neon (Ne) — D. İ. Mendeleyevin elementlərin dövri sistemində 10-cu element. Ağla gələn ilk istifadə sahəsi rəngli reklam işıqlandırmaları olsa da; yüksək gərginlikli göstəricilərində, Paratoner, dalğa metr balonlarında və televizorların elektron şüa borularında da neon qazından istifadə edilir. Qaz lazerlərinin istehsalında, helyumla birlikdə istifadə edilir. Maye neon, dövrümüzdə ticari olaraq əldə edilir və soyuducuda olaraq istifadə edilməkdədir. 1898-ci ilin iyununda ingilis kimyaçılar, Uilyam Ramzay və Moris Travers tərəfindən kəşf edilmişdir
Neon atom nömrəsi 10 olan kimyəvi elementdir. Nəcib qazdır. Neon, havanın sıxlığının üçdə ikisi ilə normal şəraitdə rəngsiz, qoxusuz, inert monatomik (təkatomlu) qazdır. 1898-ci ildə quru havada azot, oksigen, argon və karbon dioksid çıxarıldıqdan sonra qalan üç nadir inert elementdən biri olaraq (kripton və ksenon ilə birlikdə) kəşf edilmişdir. Neon, kəşf edilən bu üç nadir qazlardan ikincisi idi və parlaq qırmızı emissiya spektrinə sahib yeni bir element kimi tanındı. Neon, yunan sözü olan νέος (neos) sözündən yaranmışdır və "yeni" mənasını daşıyır.
Neon tetra
Paracheirodon innesi (lat. Paracheirodon innesi) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xarasikimilər dəstəsinin xarasilər fəsiləsinin paraxeyrodon cinsinə aid heyvan növü.
Ana vətəni: Cənub Amerika
Bəslənmə forması: Heyvanlar ilə bəslənən
Davranış forması: Təcavüzkar olmayan
Öz növlərinə davranışı: Təcavüzkar olmayan
Üzmə səviyyəsi: orta-Səth
Cinsiyyət ayrı-seçkiliyi: Cinsiyyət ayrı-seçkiliyi çətindir. Dişi balıqlar nisbətən daha iri, daha yumrudur. Kişilər daha incə quruluşa sahibdir. Altdakı şəkildə; üstdəki balıq dişi altdakı kişidir.
Artıma: Hazır dişi, uyğun bir kişilə, bol bitkiləndirilmiş, loş işıqlı bir tanka alınaraq burada törəməsi təmin edilər. 130 ətrafı yumurta tökərlər. Yumurtlamadan sonra ana ata ana akvariuma geri atılar. Balalar 5 gün sonra sərbəst üzməyə və yem yeməyə başlar.
Qara neon
Hyphessobrycon herbertaxelrodi (lat. Hyphessobrycon herbertaxelrodi) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xarasikimilər dəstəsinin xarasilər fəsiləsinin hifessobrikon cinsinə aid heyvan növü.
Ana vətəni: Paraqvay, Braziliya
Bəslənmə forması: heyvanlar ilə bəslənən və bitkilər ilə bəslənən
Davranış forması: təcavüzkar olmayan
Öz növlərinə davranışı: təcavüzkar olmayan
Üzmə səviyyəsi: orta-səth
Cinsiyyət ayrı-seçkiliyi: dişi-erkək ayrı-seçkiliyi çətindir. Dişilər nisbətən daha yumru, iridir. Erkəklər daha incə quruluşludur, rəngləri daha parlaqdır.
Artıma: yumurta qoyaraq artırlar. Törəmələri sıx məşğul ol tələb edən narın bir müddətdir, geniş, kvadrat/kadr şəklində bol bitkili akvariumlarda uzun geniş yarpaqlı bitkilərin yarpaqlarına yumurtlayarlar, akvariumun dibində 3-4 mm dərə qumu olsa daha yaxşı nəticə alına bilər.
İstilik: 23-27 °C
Ən çox böyüdüyü boy: 4 sm
Ən az akvarium həcmi: 40lt
Su sərtliyi: orta
pH: 6.5 – 7.5
Çətinlik səviyyəsi: 2
Ümumi şərh: Sürü balıqlarının ən dayanıqlıları arasındalardır, ən az 6lı qruplar halında su keyfiyyətinin davamlı yaxşı olduğu aşağı pHli akvariumlarda sağlam bir şəkildə uzun müddət yaşadıla bilər. Bol bitkili akvariumlarda bəzi hissələri işıqlandırılmış, bəzi hissələri loş buraxılmış istəyərlər. Qida menyuları geniş variantlıdır, hər cür yemi qəbul edərlər, quru yemlərə alışdırıla bildikləri kimi canlı yemdə verilə bilər, diqqət yetirilməsi lazım olan nöqtə canlı yem istifadə edilərkən dezinfeksiya edilmiş olması və tubifex olmamasıdır, tubifex qurdları hər nə qədər bəsləyici olsa da balıqlarınızın bağırsaqlarında parazitə səbəb ola bilər ayrıca sıx dozada canlı yem verilməsi balığınızda yağlanılmağa yol aça bilər.
Yaşıl neon tetra
Paracheirodon simulans (lat. Paracheirodon simulans) — heyvanlar aləminin xordalılar tipinin şüaüzgəclilər sinfinin xarasikimilər dəstəsinin xarasilər fəsiləsinin paraxeyrodon cinsinə aid heyvan növü.
Ana vətəni: Braziliya, Kolombiya,Venezuela
Bəslənmə Forması: Heyvanlar ilə bəslənən
Davranış Forması:Təcavüzkar olmayan
Öz Növlərinə Davranışı:Təcavüzkar olmayan
Üzmə Səviyyəsi: Orta
Cinsiyyət Ayrı-seçkiliyi: Dişilər kişilərdən daha qabarıqdır.
Artıma: Bol bitkili bir akvariumda kondüsyon qazandırılmış bir neçə cüt saxlanılaraq çıxarılmalıdır. bala baxımı çətindir.
İstilik: 23-27 °C
Ən Çox Böyüdüyü Boy: 2 sm
Ən Az Akvarium Həcmi: 30lt
Su Sərtliyi: 0 – 5 °d istehsalda 2°d
pH: 5.5-6.0
Çətinlik Səviyyəsi: 3
Ümumi Şərh: 2 il qədər yaşayarlar. Su dəyərlərinin ani dəyişməsindən tez xəstələnə bilərlər.
Davranış Forması: Balıqların qarışıq tanklardakı davranış formasıdır. Artıma dövründə dərhal hər canlının daha təcavüzkarlaşdığını göz qarşısında saxlamaq lazımdır.
Üzmə Səviyyəsi: Balığın təbii şərtlərdə harada üzdüyü ilə əlaqədar məlumatdır.
Neon Sənət Muzeyi
Neon Sənət Muzeyi və ya "Farhouse" neon ev-muzeyi – Azərbaycanın Novxanı kəndinə yerləşən neon muzeyi. Azərbaycanda yerləşən ilk və yeganə belə muzeydir.
Neon Sənət Muzeyi Azərbaycanın ən tanınmış neon sənətçilərindən biri olan Fərid Ələkbərov tərəfindən 2015-ci ildə yaradılmışdır. Muzey kimi rəsmi fəaliyyətinə 2022-ci ilin yanvarında başlamışdır. Muzey hazırlanarkən fenşuy fəlsəfəsindən istifadə olunmuşdur. Fərid Ələkbərov muzeyi yaratmaq üçün 7 il vaxt sərf etmişdir. Muzeyi yaratmaq ideyası Laplandiyada olanda şimal işıqlarını görəndə yaranmışdır. Rəssamın məkan kimi Novxanı kəndini seçməsinin səbəbi dənizə yaxınlığı olub. Belə ki, rəssam uşaqlıqdan "bütün dəyişən əhval-ruhiyyəsi ilə dənizə aşiq olub". Fərid Ələkbərov elə burada yaşayır.
Enosis Neon Paralimni FK
Enosis Neon Paralimni FK — Kiprin futbol klubu.
== Tarixi ==
== Avropa kuboklarında iştirak ==
4 dəfə Avropa kuboklarında iştirak edib.
"Farhouse" neon ev-muzeyi
Neon Sənət Muzeyi və ya "Farhouse" neon ev-muzeyi – Azərbaycanın Novxanı kəndinə yerləşən neon muzeyi. Azərbaycanda yerləşən ilk və yeganə belə muzeydir.
== Tarixi ==
Neon Sənət Muzeyi Azərbaycanın ən tanınmış neon sənətçilərindən biri olan Fərid Ələkbərov tərəfindən 2015-ci ildə yaradılmışdır. Muzey kimi rəsmi fəaliyyətinə 2022-ci ilin yanvarında başlamışdır. Muzey hazırlanarkən fenşuy fəlsəfəsindən istifadə olunmuşdur. Fərid Ələkbərov muzeyi yaratmaq üçün 7 il vaxt sərf etmişdir. Muzeyi yaratmaq ideyası Laplandiyada olanda şimal işıqlarını görəndə yaranmışdır. Rəssamın məkan kimi Novxanı kəndini seçməsinin səbəbi dənizə yaxınlığı olub. Belə ki, rəssam uşaqlıqdan "bütün dəyişən əhval-ruhiyyəsi ilə dənizə aşiq olub". Fərid Ələkbərov elə burada yaşayır.
Iphiseiodes neonobilis
Iphiseiodes neonobilis (lat. Iphiseiodes neonobilis) — heyvanlar aləminin buğumayaqlılar tipinin hörümçəkkimilər sinfinin mesostigmata dəstəsinin phytoseiidae fəsiləsinin iphiseiodes cinsinə aid heyvan növü.
Neonasizm
Neonasizm (q.yun. νέος – yeni, nasizm) — İkinci Dünya müharibəsindən sonra nasional sosialist görüşlər kəsb edən və ya özlərini Nasional Sosialist Alman Fəhlə Partiyasının (abr. NSAFP) davamçıları elan edən siyasi ideologiyalara və sosial hərəkatlara verilən ümumi ad. Neonasistlər öz ideologiyalarından nifrət təşviq etmək və azlıqlara hücum etmək, bəzi hallarda isə faşist bir dövlət qurmaq üçün istifadə etmək arzusundadırlar. Bu, qlobal bir ideologiyadır və çoxlu ölkələrdə nümayəndəlik edən təşkilatları var.
Neonasizm nasist doktrinasındakı ultramilliyətçilik, irqçilik, ksenofobiya, eyblizm, homofobiya, antiqaraçıçılıq, antisemitizm, antikommunizm və Dördünü Reyxin təsis edilməsi kimi elementləri özünə götürür. Holokostun inkarı, nasist simvollardan istifadə və Adolf Hitlerin məftunluğu neonasistlər arasında populyardır. Bunun səbəbi bir çox ölkələrdə nasist skinhedlərin saylarının çoxalmasıdır.
Bəzi Avropa və Latın Amerikası ölkələrində nasist, irqçi, antisemit və homofob görüşlərin ictimai şəkildə ifadə edilməsi qadağa edən qanunlar qəbul edilmişdir. Bəzi Avropa ölkələrində nasist simvollardan istifadə qadağan edilmişdir.
Neonesomia
Neonesomia (lat. Neonesomia) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Neonesomia palmeri (A.Gray) Urbatsch & R.P.Roberts
Sinonim
Aster palmeri A.Gray
Ericameria austrotexana M.C.Johnst.
Isocoma palmeri (A.Gray) Shinners
Xylothamia palmeri (A.Gray) G.L.Nesom
Xylothamia palmeri var.
Neonesomia palmeri
Neonesomia (lat. Neonesomia) — astraçiçəklilər sırasının mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinə aid bitki cinsi.
Neonesomia palmeri (A.Gray) Urbatsch & R.P.Roberts
Sinonim
Aster palmeri A.Gray
Ericameria austrotexana M.C.Johnst.
Isocoma palmeri (A.Gray) Shinners
Xylothamia palmeri (A.Gray) G.L.Nesom
Xylothamia palmeri var.
Neontalogiya
Neonatologiya, xüsusilə xəstə və ya erkən doğulan doğulmuş uşaqların tibbi baxımından ibarət pediatriyanın bir alt bölməsidir. Bu, bir xəstəxana əsaslı ixtisasıdır və adətən neonatal intensiv müalicə vahidlərində (NICU) tətbiq olunur. Neonatoloqların başlıca xəstələri premature (yeni doğan körpə), aşağı doğum ağırlığı, intrauterin artım məhdudluğu, doğuş malformasiyalar (doğuş qüsurları), sepsis, pulmoner hipoplaziya və doğuş asfiksi səbəbindən xəstə və ya xüsusi tibbi yardım tələb edən yeni doğulmuş körpələrdir.
Uşaq ölümlərinin yüksək olması Britaniyanın tibbi cəmiyyəti tərəfindən ən az 1860-cı illərdə tanındığına baxmayaraq müasir neonatal intensiv müalicə nisbətən yeni bir inkişafdır. 1898-ci ildə həkim Joseph DeLee Chicago, İllinoys şəhərində ilk premature körpə inkubator stansiyası qurdu. 1922-ci ildə premature ilk Amerika dərslik dərc edilmişdir. 1931-ci ildə həkim A Robert Bauer Henri Ford Xəstəxanasında istilik, oksigen və nəmlik birləşdirmək üçün ilk inkubatoru icad etdi. 1952-ci ildə həkim Virginia Apgar yeni doğulmuş vəziyyəti qiymətləndirmək üçün Apgar hesab skorlama sistemini təsvir etmişdir. 1965-ci ilə qədər ilk Amerika yenidoğulmuş reanimasiya vahidi (NICU) New Haven, Connecticutda açıldı. 1975-ci ildə Amerikan Pediatriya Şurası neonatoloji üçün alt şuranın sertifikatını təsis etmişdir.
Neonuar
Neonuar və ya neo-noir (yunan dilində neo, yeni və fransız dilində noir, qara) — açıq bir formada nuar film (qara film) elementlərindən istifadə edən, lakin 1940 və 1950-ci illərin nuar filmlərində rast gəlinməyən, yenilənmiş mövzuları, məzmunu, vizual effektləri və ya medianı özündə birləşdirən, əsasən müasir kinoda yaranmış bir janrdır.
== Tarixi ==
Neonuar termini ilk dəfə olaraq kino tənqidçisi olan Nino Frank tərəfindən irəli sürülmüş, lakin əvvəlcə prodüserlər, tənqidçilər və ya tamaşaçılar tərəfindən nadir hallarda istifadə olunmuşdur. Nuar filmlərin (qara filmlər) klassik dövrü 1940-cı illərin əvvəllərindən başlayaraq 1950-ci illərin axırlarına qədər olan dövrə təsadüf edir. Tipik olan Amerika kriminal dramları və ya psixoloji trillerləri ilə nuar filmləri bir çox ümumi süjet xətlərini və mövzuları bölüşürlər. Bu tip filmlər, həmçinin özlərində unikal vizual elementləri ehtiva edirlər. Filmin personajları ümumiyyətlə müxtəlif çətin vəziyyətlərlə üzləşən və seçim etməli olan anti-qəhrəmanlardırlar. Vizual elementlər sadə işıqlandırma texnikası, işıq və kölgələrdən məharətlə istifadə edilməsi və qeyri-ənənəvi kamera bucaqlarından istifadə edilməsi nəticəsində əldə edilir.
1960-cı illərin əvvəllərindən etibarən klassik nuar filmləri janrında mühüm filmlər çəkilsə də, hələ də digər janrlara əhəmiyyətli təsir göstərir. Bu filmlərdə ümumiyyətlə nuar filmləri xatırladan mövzulardan və vizual elementlərdən istifadə edilir. Həm klassik, həm də neonuar filmləri çox vaxt müstəqil filmlər kimi görünürlər.