TƏSİS

[ər.] сущ. таъсис; бине (темел) эцигун (тун); туькӀуьрун; тешкил авун; təsis etmək таъсис авун, бине (темел) эцигун (тун); туькӀуьрун; тешкил авун.
TƏSİRSİZLİK
TƏSİSAT
OBASTAN VİKİ
Gürcüstan Təsis Məclisi
Gürcüstan Müəssislər Məclisi (gürc. საქართველოს დამფუძნებელი კრება, sak’art’velos damp’udznebeli kreba) — Gürcüstan Demokratik Respublikasının milli qanunverici orqanı. 1919-cu ilin fevralında Gürcüstanın İstiqlal əqdnaməsini, 1921-ci il Konstitusiyasının qəbul edilməsini təsdiq etmək üçün çağırılmışdır. Məclis 1921-ci ildə Gürcüstanın sovetləşməsindən sonra ləğv olunana qədər fəaliyyət göstərmişdir. == Seçkilər == 1917-ci il Oktyabr inqilabından sonra, 9 aprel 1918-ci ildə Zaqafqaziya Demokratik Federativ Respublikasına qoşulan Gürcüstan Rusiya imperiyasından ayrıldı. Lakin artıq 26 may 1918-ci ildə Gürcüstan suveren respublika elan edildi, həmin gün Gürcüstan Milli Şurası anonim olaraq Gürcüstanın Müstəqillik Aktını qəbul etdi. 1918-ci ilin oktyabrında Şura özünü müvəqqəti parlament elan etdi və Sovet İttifaqından əvvəlki Gürcüstanda yeganə ümumi seçki olan milli qanunverici seçkilərə hazırlaşmağa başladı. Müəssislər Məclisi, İstiqlal Bəyannaməsi və Cümhuriyyət Konstitusiyasının qəbul edilməsini təsdiq etmək üçün 1919-cu il fevralın 14-dən 16-dək keçirilən azad və birbaşa seçkilərdə seçildi. Seçkilərdə 15 siyasi partiya mübarizə apardı və onların nəticələri Sosial Demokrat Partiyası (Menşeviklər) və onun liderləri üçün böyük zəfər oldu. Müəssislər Məclisində 130 yerdən 109 mandat qazandılar.
Təsis edilməmiş ərazi
Təsis edilməmiş ərazi (bələdiyyəsiz ərazi, icmalararası ərazi, daxil edilməmiş ərazi) — müvafiq səviyyəli hər hansı bir inzibati vahidə daxil olmayan ("daxil edilməyən") ərazi (məsələn, bir icma, qəsəbə, kommun, bələdiyyə və s.) və daha yüksək səviyyənin birbaşa nəzarəti altındadır hökumət (rayon, vilayət, əyalət və s.). Bir qayda olaraq, əraziyə daxil olmayan ərazilər, xüsusən əhalisi seyrək olan ərazilərdə əhali yaşamır, lakin bəzi ölkələrdə, ümumiyyətlə kiçik və ya xüsusi təyinatlı (məsələn, hərbi obyektlərə xidmət edən) daxil olmayan yaşayış məntəqələri mövcuddur. Bir çox ölkədə praktik olaraq bütün torpaqlar bir kommunanın, icmanın və ya bələdiyyənin bir hissəsidir. Digərlərində yalnız yaşayış məntəqələrinə bitişik ərazilər yerli inzibati vahidlərin tərkibinə daxil edilmişdir. 31 dekabr 2007-ci il tarixinə qədər Almaniyada heç bir icmanın (Gemeinde) üzvü olmayan 248 icmalararası ərazi (alm. gemeindefreies Gebiet‎) var. Bunlardan 214-ü Bavariyada yerləşir. Bunlar əsasən hərbi sahələr, meşələr, göl sulardır. Almaniyada icmanın bir hissəsi olmayan yalnız üç yaşayış məntəqəsi var (hamısı hərbi təlim mərkəzlərinə xidmət edir): Aşağı Saksoniyada Osterxayde (815 nəfər) və Loxxayde (756 nəfər) və Baden-Vürtemberq torpağında yerləşən Qutsbetsirk-Münzingen (211 nəfər). Amerika Birləşmiş Ştatlarında, öz bələdiyyə səlahiyyətinə sahib olmayan və yuxarı orqanlar tərəfindən idarə olunan bir bölgəyə işarə edən "birləşdirilməmiş icma" anlayışı var.
Təsis ət-Təqdis
Əsas ət-təqdis ( ərəb. أساس التقديس‎, hərf. Allahın transsendensiyasını bəyan etmənin əsası) və ya Təsis ət-Təqdis (ərəb. تأسيس التقديس‎, hərf. Müqəddəsliyin əsası) — şafii-əşəri alimi Fəxrəddin Razi tərəfindən Kərrəmiyyə və digər antropomorfistlərin metodik təkzibi kimi yazılmış islam teoloji kitabı. Fəxrəddin Razi bu əsəri ifrat ənənəçi İbn Xuzeymə tərəfindən tərtib edilmiş "Kitab ət-Tövhid" əsərinə qarşı çıxmaq üçün yazmışdır. O, İbn Xuzeyməni "korporealist" adlandırmışdır. Book's page on Goodreads — Goodreads.com Dr.
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin təsis edilməsi haqqında qanun
Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin təsis edilməsi haqqında qanun - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin yaradılmasının əsaslarını təmin edən mühüm hüquqi sənəd. Azarbaycan Milli Şurası tərəfindən 1918 il noyabrın 19-da qəbul edilmişdir. == Qərarın qəbul edilməsi == 1918 il iyun ayının 17-də Gəncədə öz fəaliyyətini dayandırmış Azərbaycan Milli Şurası həmin il noyabrın 16-da Bakıda yenidən fəaliyyətə başladı. Cümhuriyyət Hökumətinin sədri Fətəli xan Xoyski Şuranın iclasında çıxış edərək bildirdi ki, Müəssislər Məclisini çağırmaq üçün hazırlığa vaxt çatmadığından Hökumət bu işi öz öhdəsinə götürməyi Milli Şuradan xahiş edir. Milli Şuranın 1918 il noyabrın 19-da Məhəmməd Əmin Rəsulzadənin sədrliyi ilə keçən iclasında "Azərbaycan Məclisi-Məbusanının təsisi haqqında" qanunun layihəsi müzakirə olundu. Şuranın müzakirələr nəticəsində qəbul etdiyi qanunda göstərilirdi ki, hələ 1917 ilin sonlarında Cənubi Qafqazın müsəlman partiyalarından ümumi səsvermə yolu ilə Rusiya Məclisi-müəssisanına seçilmiş 14 nəfər nümayəndənin siyahısı seçkilərdə iştirak etmiş partiyaların qazandıqları səslərə müvafiq olaraq genişləndirilərək 44 nəfərə çatdırılmışdı. Cənubi Qafqaz Mərkəzi Müsəlman Komitəsi Azərbaycanda Məclisi-Müəssisan toplamağın mümkün olmadığını nəzərə alaraq bu məsələnin həllini Zaqafqaziya seymində Azərbaycanı təmsil etməkdə görmüşdü. Zaqafqaziya seymi və Zaqafqaziya Cümhuriyyəti Hökuməti öz fəaliyyətinə xitam verdikdə Seymdəki 44 nəfər müsəlman deputat özlərini Azərbaycan Milli Şurası elan etmiş və Azərbaycanın idarəsini öz üzərinə götürmüşdü. Milli Şuranın qəbul etdiyi Azərbaycan Məclisi-Məbusanının (Parlamentinin) təsisi haqqında qanunda göstərilirdi ki, Azərbaycan təkcə azərbaycanlılarla məskun olmadığından, Azərbaycan Milli Şurası ölkədə yaşayan bütün millətləri təmsil edir. Digər tərəfdən, müxtəlif siyasi partiyaların nümayəndələri ilə bərabər, Azərbaycan xalqının müxtəlif təbəqələrinin də Parlamentdə təmsil olunmalarına böyük ehtiyac var.
Avropa cəmiyyətinin təsisinə dair Roma müqaviləsi
Roma müqaviləsi — 1957-ci ildə Almaniya Federativ Respublikası, Fransa, İtaliya, Belçika, Niderland və Lüksemburq tərəfindən insanların, əmtəənin, xidmət və kapitalın sərbəst hərəkətinə mane olan bütün maneələrin ləğvi barədə bağlanmış beynəlxalq müqavilə.
Təsisçi
"Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) təsisatının 20 illiyi (2002–2022)" yubiley medalı
"Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) təsisatının 20 illiyi (2002–2022)" yubiley medalı — Azərbaycan Respublikasının dövlət təltifi. 29 iyun 2022-ci ildə təsis edilmişdir. == Tarixi və əsasnaməsi == "Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) təsisatının 20 illiyi (2002–2022)" yubiley medalı Azərbaycan Respublikasının 2022-ci il 29 iyun tarixli 565-VIQD saylı Qanunu ilə təsis edilmişdir. Yubiley medalı ilə Azərbaycan Respublikasında insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsinin səmərəliliyinin artırılması istiqamətində fəaliyyətin, səmərəli əməkdaşlığın təşkilində və həyata keçirilməsində fəal iştirak edən şəxslər, habelə bu sahədə xüsusi xidmətlərə görə Azərbaycan Respublikasının və xarici ölkələrin dövlət və digər qurumlarının, beynəlxalq təşkilatların nümayəndələri təltif edilirlər. Medala layiq görülən şəxslər Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkili tərəfindən təltif edilirlər. "Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) təsisatının 20 illiyi (2002–2022)" yubiley medalı döşün sol tərəfinə, Azərbaycan Respublikasının digər orden və medalları olduqda onlardan sonra taxılır. == Təsviri == "Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) təsisatının 20 illiyi (2002–2022)" yubiley medalının təsviri Azərbaycan Respublikasının 2022-ci il 29 iyun tarixli 565-VIQD saylı Qanunu ilə təsdiq edilmişdir. Medalın ümumi təsviri "Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) təsisatının 20 illiyi (2002–2022)" Azərbaycan Respublikasının yubiley medalı bürüncdən tökülmüş və qızıl suyuna çəkilmiş, diametri 38 mm olan səkkizguşəli ulduz formalı lövhədən ibarətdir Medalın ön tərəfi Medalın ön tərəfində hər bir guşəsi qabarıq olan səkkizguşəli ulduzun üzərində xarici və daxili çevrələrlə konturlanmış dairəvi lövhə yerləşdirilmişdir. Daxili çevrənin xaricində aşağı sol tərəfdən başlayaraq, qövs boyunca qızılı rəngli fonda "Azərbaycan Respublikasının İnsan hüquqları üzrə müvəkkili (ombudsman) təsisatı" sözləri yazılmışdır, sözlərin arasında dairəvi lövhənin aşağı hissəsinin mərkəzində diametri 2 mm olan səkkizguşəli ulduz həkk olunmuşdur. Daxili çevrənin içərisində yerləşən üzəri göy rəngli mina ilə örtülmüş dairəvi lövhənin aşağı hissəsinin mərkəzindən sol və sağ tərəflərdən yuxarı hissəyə doğru qövs boyunca dəfnə çələngləri təsvir olunmuşdur.
ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosu
ATƏT-in Demokratik Təsisatlar və İnsan Hüquqları Bürosu (DTİHB) — Avropada Təhlükəsizlik və Əməkdaşlıq Təşkilatının (ATƏT) təhlükəsizliyin "insan ölçüsü" ilə məşğul olan əsas institutu. 1991-ci ildə 1990-cı il Paris Xartiyası əsasında Azad Seçkilər Ofisi kimi yaradılmış Ofis hələ də seçkiləri müşahidə etmək rolu ilə tanınır, baxmayaraq ki, adı 1992-ci ildə Helsinki Sammiti ilə genişləndirilməsini əks etdirmək üçün dəyişdirilib. Polşanın paytaxtı Varşavada yerləşən DTİHB ATƏT-in 57 iştirakçı dövlətində fəaliyyət göstərir. O, hökumətlərə ATƏT-in iştirakçı dövlətləri kimi seçkilər, insan haqları, demokratiya, qanunun aliliyi, tolerantlıq və ayrı-seçkiliyə yol verilməməsi sahələrində öz öhdəliklərini yerinə yetirməkdə kömək edir. Büro həm də təşkilatın Roma və Sinti Məsələləri üzrə Əlaqə Nöqtəsinə ev sahibliyi edir. 4 dekabr 2020-ci ildə İtaliyadan olan Matteo Mecacci DTİHB-nin direktoru vəzifəsinə namizədliyini irəli sürüb. 2021-ci ildə büronun 16 milyon avro büdcəsi var idi və əksəriyyəti qadınlardan ibarət olan 146 nəfər işçisi mövcud idi.

Значение слова в других словарях