TİL(L)
сущ. 1. къерех; yolun tili рекьин къерех; 2. шанкӀал тупӀалай гъилин къенехъ галай пай; 3. син (яргъишуькӀуь пелен винел пад); 4. син (кьве дуьз ччини сада-сад атӀузвай чка); piramidanın tili пирамидадин син.
Emmett Till
Emmett Till (25 iyul 1941, Çikaqo, İllinoys, ABŞ – 28 avqust 1955) ABŞ-nin Missisipi ştatında 1955-ci ildə 14 yaşında ikən irqçi bir cinayət nəticəsində ödürülən Afroamerikalı uşaq. Emmet Till cinayəti, Afroamerikalılar vətəndaş haqqlar hərəkətinin qurulmasına səbəb olmuşdur.
Till Lindeman
Till Lindemann yaxud Didrix Lindemann (4 yanvar 1963, Leypsiq) — 4 yanvar 1963-cü ildə Almaniyanın Leypsiq şəhərində anadan olmuşdur. Rammstein rok qrupun vokalisti və yaradıcılarından biridir. Bu vaxta kimi 8 filmdə çəkilmişdir. Eyni zamanda "New Rock" dəbli ayaqqabı istehsalı firmasının sahibidir.
Lindemannın səhnə performansı olduqca maraqlıdır. Ən məşhur hərəkəti azacıq əyilərək, ifa edilən musiqinin ritminə uyğun əlini öz dizinə vurmasıdır. Digər bir xarakteristik xüsusiyyəti isə "R" hərfini xüsusi vurğu ilə deməsidir. Buna əsas səbəb Şərqi Almaniya dialektidir. Həmçinin, Lindemann səhnədə olduğu zaman alovla oynamağı da çox sevir. Bu sevgisi səbəbindən özü və digər üzvləri təhlükəli anlar yaşamışdır.
Till Lindemann
Till Lindemann yaxud Didrix Lindemann (4 yanvar 1963, Leypsiq) — 4 yanvar 1963-cü ildə Almaniyanın Leypsiq şəhərində anadan olmuşdur. Rammstein rok qrupun vokalisti və yaradıcılarından biridir. Bu vaxta kimi 8 filmdə çəkilmişdir. Eyni zamanda "New Rock" dəbli ayaqqabı istehsalı firmasının sahibidir.
Lindemannın səhnə performansı olduqca maraqlıdır. Ən məşhur hərəkəti azacıq əyilərək, ifa edilən musiqinin ritminə uyğun əlini öz dizinə vurmasıdır. Digər bir xarakteristik xüsusiyyəti isə "R" hərfini xüsusi vurğu ilə deməsidir. Buna əsas səbəb Şərqi Almaniya dialektidir. Həmçinin, Lindemann səhnədə olduğu zaman alovla oynamağı da çox sevir. Bu sevgisi səbəbindən özü və digər üzvləri təhlükəli anlar yaşamışdır.
Laurus till
Ocotea foetens (lat. Ocotea foetens) — bitkilər aləminin dəfnəçiçəklilər dəstəsinin dəfnəkimilər fəsiləsinin ocotea cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
=== Heterotipik sinonimləri ===
Keiria lutea Bowdich
Laurus till Poir.
Persea foetida Ettingsh.
Aechmea tillandsioides
Aechmea tillandsioides (lat. Aechmea tillandsioides) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin bromeliyakimilər fəsiləsinin exmeya cinsinə aid bitki növü.
Brayson Tiller
Bryson Djuan Tiller (2 yanvar 1993, Luisvill, Kentukki) — Amerika müğənnisi, söz yazıçısı, repperi. 2015-ci ildə ilk albomu olan "Trapsoul" çıxmışdır.
Crassula tillaea
Crassula tillaea (lat. Crassula tillaea) — dovşankələmikimilər fəsiləsinin dovşankələmi cinsinə aid bitki növü.
Lamium tillii
Lamium maculatum (lat. Lamium maculatum) — bitkilər aləminin dalamazçiçəklilər dəstəsinin dalamazkimilər fəsiləsinin dalamaz cinsinə aid bitki növü.
== Sinonimləri ==
=== Homotipik sinonimləri ===
Lamium album var.
Mauris Tillet
Moris Tiye (fr. Maurice Tillet) — fransız güləşçi, poliqlot, "Şrek" cizgi filminin əsas qəhrəmanının prototipi.
== Həyatı ==
Moris Tiye 1903-cü il 23 oktyabrda Rusiyada, Uralda fransız ailəsində anadan olub. Anası müəllimə, atası dəmiryolunda mühəndis işləyib. Kiçik yaşlarında atası dünyasını dəyişir. Rusiyada 1917-ci il inqilabından sonra Tiye anası ilə birlikdə Rusiyanı tərk edir və Fransaya, Reyms bölgəsinə yerləşirlər. Tiye 17 yaşından sonra qəribə xəstəliyə yoluxur. Həkimlər ona "akromeqaliya" diaqnozu qoyurlar. Bu xəstəlik sümüklərin böyüməsinə səbəb olan nadir xəstəliklərdəndir. Belə ki, Tiyenin boyu 170 sm olduğu halda, çəkisi 122 kq idi.
Pentacalia tillettii
Pentacalia tillettii (lat. Pentacalia tillettii) — mürəkkəbçiçəklilər fəsiləsinin pentacalia cinsinə aid bitki növü.
Reks Tillerson
Reks Ueyn Tillerson (ing. Rex Wayne Tillerson; 23 mart 1952[…]) — amerika sahibkarı, ExxonMobil direktorlar şurasının sədri.ABŞ-nin 69-cu dövlət katibi(1 fevral 2017-13 mart 2018).
Samuel Leonard Tilli
Samuel Leonard Tilli (ing. Samuel Leonard Tilley;8 may 1818[…], Qeyctaun[d], Nyu-Bransuik – 25 iyun 1896, Sent-Con[d], Nyu-Bransuik) — Nyu-Bransuik və daha sonra Kanada dövlət adamı. 1860-cı illərin ilk yarısında, Kanada Konfederasiyasının qurucu konfranslarının iştirakçısı olan Nyu-Bransuik Baş Naziri və suveren Kanada qurulduqdan sonra Con A. Makdonaldın hökumət idarələrində bir nazir (nazir də daxil olmaqla) 1873 və 1878–1885-ci illərdə maliyyənin). 1873-cü ildə Makdonald hökumətinin istefası ilə 1878-ci il seçkilərindəki yeni qələbə arasındakı dövrdə, ikinci dəfə 1885–1893-cü illərdə Nyu-Bransuik valisi leytenant idi. Qüdrətli Hamam ordeninin şevaliyeri (1867), Maykl və Georgi müqəddəslər ordeni komandiri cəngavəri (1879).
1818-ci ilin may ayında Geyctaunda anadan olan Samuel Tilli, Tomas və Susan Ann Petersin böyük oğlu idi. Atası hacı atalardan biri Tomas Tilliydən düz bir xəttlə endi. Samuel Leonardın ulu babası Samuel Tilli, sadiq adamı olaraq, Amerika İnqilabından sonra sərhədin şimalına doğru hərəkət etdi.
Geyctaundaki kilsə məktəbində dörd il sonra Leonard, 1827-ci ildə yerli liseyə girdi və dörd il daha orada keçdi. 1831-ci ildə 13 yaşında Portlanddakı qohumları ilə köçdü, Nyu-Bransuik və yaxınlıqdakı Müqəddəs Condaki aptekdə fəhlə oldu.
Tilla-Kari mədrəsəsi
Tilla-Kari mədrəsəsi (özb. Tillа Qori madrasasi — Qızıl mədrəsə) — Səmərqənddə Registan meydanında XVII əsrə aid dini, mənəvi, təhsil binasıdır. Meydanın ən son inşa edilən binasıdır və Uluqbəy mədrəsəsi və Şirdor mədrəsəsi ilə birlikdə ayrılmaz memarlıq ansamblı təşkil edir. 2001-ci ildə Səmərqəndin digər görməli yerləri kimi UNESCO-nun Dünya Mədəniyyət Mirasları siyahısına daxil edilmişdi.
Tilla-Kari mədrəsəsinin inşasına 1646-cı ildə, dağılmış vəziyyətdə olan Mirzoy karvansarasının yerinə onun təməl və divarlarından istifadə edilməklə özbək alçinlər qəbiləsindən gəlmiş Səmərqəndin hökmdarı (hakim) Yalanqtuş Bahadurun əmri ilə başlanmışdır. İnşaat başladığı zaman Səmərqənddəki məscidlər (Bibixanım və Alikə Kukeltaş) xarabalığa çevrildi və dizayn zamanı mədrəsə binasında ali dini məktəb və cümə məscidinin tikilməsinə qərar verildi. Mədrəsənin tikintisi 14 il davam etdi və 1660-cı ildə Yalanqtuş Bahadurun ölümündən sonra tamamlandı. Yəqin ki, bu səbəbdən də mədrəsənin bəzi elementlərinin dekorasiyası nəzərəçarpacaq dərəcədə etinasızlıqla aparılmış və Tilla-Kari məscidinin xarici günbəzi heç vaxt tamamlanmamışdır.
Tilla-Kari mədrəsəsinin inşası Reqistan meydanının dizaynını tamamlamış və burada yerləşən memarlıq ansamblına bitmiş bir görünüş vermışdir. XIX əsrdə (1817–1818-ci illər) mədrəsənin binası güclü zəlzələ nəticəsində zərər görmüşdür.
Tillandsia saxatilis
Aechmea nudicaulis (lat. Aechmea nudicaulis) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin bromeliyakimilər fəsiləsinin exmeya cinsinə aid bitki növü.
Aechmea nudicaulis var. capitata Reitz
Aechmea nudicaulis var. flavomarginata E.Pereira
Aechmea nudicaulis var. nudicaulis
Aechmea nudicaulis var. plurifolia E.Pereira
Aechmea nudicaulis var. simulans E.Pereira
Billbergia aureorosea Baker
Billbergia lanuginosa K.Koch
Billbergia lutea Schult. & Schult.f.
Billbergia nudicaulis (L.) Lindl.
Tillandsia serrata
Aechmea nudicaulis (lat. Aechmea nudicaulis) — bitkilər aləminin qırtıcçiçəklilər dəstəsinin bromeliyakimilər fəsiləsinin exmeya cinsinə aid bitki növü.
Aechmea nudicaulis var. capitata Reitz
Aechmea nudicaulis var. flavomarginata E.Pereira
Aechmea nudicaulis var. nudicaulis
Aechmea nudicaulis var. plurifolia E.Pereira
Aechmea nudicaulis var. simulans E.Pereira
Billbergia aureorosea Baker
Billbergia lanuginosa K.Koch
Billbergia lutea Schult. & Schult.f.
Billbergia nudicaulis (L.) Lindl.
Tilli daşdələn
Tilli daşdələn — (lat. Saxifraga cymbalaria)
Birillik bitkidir. Gövdəsi zəif, budaqlı, qalxan və ya əsasən sərilən, uzunluğu 30 sm qədər, demək olar ki, çılpaq bitkidir. Yarpaqları uzunsaplaqlı, yuvarlaq-böyrəkvari, əsası ürəkvari, qıraqları 3–11 dişli, qısa codtüklü, üstü yaşıl, altı solğun qonur rəngdə, yuxardakı yarpaqları daha xırdadır. Çiçəkləri nazik 20–35 mm uzunluqda çiçəksaplağı üstündə yerləşərək, azçiçəkli çiçəkqrupunda yığılmışlar. Kasacığı demək olar, əsasına kimi 2 mm uzunluqda yumurtavari-üçkünc və ya uzunsov-küttəhəri hissələrə yarılmışdır. Ləçəkləri (3) 4–5 (6) mm uzunluqda, uzunsov-ellipsvari, çox qısa dırnaqcıqlı, sarı (qurudulanda çəhrayı) rəngdədir. Qutucuğü 4 mm uzunluqda, ovalvaridir. Toxumları iri, kürəvari, xırda qabarıqlıdır.
BQ qərbi rayonlarında aşağı dağ qurşağından yuxarı dağ qurşağına kimi yayıılmışdır.
Tillo adaları
Tillo adaları — Kara dənizində yerləşən 5 adadan ibarət olan arxipelaq. İnzibati cəhətdən Rusiyanın Krasnoyarsk diyarı ərazisinə daxildir.
Qrupa daxil olan iki ada Şimal Həqiqəti adası və Üç Ayı adası adı ilə adlandırılsada digər üçünün adı yoxdur. Adalar Taymır yarımadasından bir qədər aralıda yerləşir.
Şimal Həqiqəti adası qrupun ən böyük adasıdır. Onun uzunluğu 5,7 km, maksimal eni isə 2 km təşkil edir. Adanın qərbində kiçik göl vardır. Göl dənizdən dillə ayrılır. Ucqar nöqtələri: Proşaniya (qərb) və Qranatovıy (şərq). Ada sahilində Voskresenski buxtası yerləşir.
Tillo adası
Tillo adası — Frans-İosif Torpağı arxipelaqı daxil olan ada. İnzibati cəhətdən Arxangelsk vilayətinin Primorski rayonu ərazisinə daxildir. Adanın maksimal hündürlüyü 10 metrdir.
Arxipelaqın cənub-şərqində, Vilçek Torpağından 4 km aralıda yerləşir. Daues adasının ətrafında daha üç ada yerləşir: Derevyannıy, Mak-Kulta və Daues.
Uzunsov formaya malikdir. Uzunluğu 500 m-dir. Buzdan tam azaddır. Yüksəklik yoxdur. Ada coğrafiyaçı, geodeziyaçı, kartoqraf və general-mayor Aleksey Tillonun şərəfinə.
Tillək nekropolu
Tillək nekropolu — Еyniadlı yaşayış yerinin yaxınlığında, meşənin içərisində yerləşir. Nekropol torpaq qəbirlərdən ibarətdir. Qəbirlər qərb-şərq istiqamətinə yönəldilmişdir. Onların üzərinə iri sal daşlar qoyulmuşdur. Aşınma nəticəsində sal daşlar sürüşərək istiqamətini dəyişmişdir. Nekropol yaşayış yeri ilə eyni dövrə aiddir. Nekropolu XIV-XVIII əsrlərə aid etmək olar.
Tillək yaşayış yeri
Tillək yаşаyış yеri — Оrdubаd rаyоnunun Nürgüt kəndindən şimаldа, mеşənin içərisində yеrləşir. Yаşаyış yеrinin ərаzisi 2 hеktаrdır. Mədəni təbəqənin qаlınlığı 1-2,5 m-dir. Аbidənin ərаzisində dördkünc fоrmаlı binаlаrın qаlıqlаrı qаlmışdır. Binаlаrın divаrlаrı, yоnulmаmış qаyа pаrçаlаrındаn, bəzən isə yоnulmuş dаşlаrdаn inşа оlunmuşdur. Ахtаrışlаr zаmаnı çəhrаyı rəngdə bişirilmiş şirli və şirsiz kеrаmikа məmulаtı аşkаr оlunmuşdur. Аbidənin yахınlığındа, dаğ çаyının əks tərəfində nеkrоpоl yеrləşir. Аrхеоlоji mаtеriаllаrа əsаsən, yаşаyış yеrini XIV-XVIII əsrlərə аid еtmək оlаr.
Çarlz Tilli
Çarlz Tilli (27 may 1929 – 29 aprel 2008[…], Bronks, Nyu-York ştatı) siyasətlə cəmiyyət arasındakı əlaqələr haqqında yazan Amerikalı sosioloq, siyasətçi və tarixçi idi. 1969–1984-cü illərdə Miçiqan Universitetinin tarix, sosiologiya və sosial elmlər üzrə professoru və son olaraq Kolumbiya Universitetinin Sosial Elmlər Cozef L. Battenvayzer professoru idi. O, "21-ci əsrin sosiologiyasının qurucu atası" və "dünyanın ən görkəmli sosioloqlarından və tarixçilərindən" biri kimi təsvir edilmişdir. Ölümündən sonra şərəfinə çox sayda xüsusi jurnal mövzusu, konfrans, mükafat və cənazə lövhələri çıxdı.
Tilli İllinoyz ştatı, Lombard şəhərində (Çikaqo yaxınlığında) anadan olub. 1950-ci ildə Harvard Universitetini yüksək dərəcəli diplom (magna cum laude) ilə bitirib. Koreya müharibəsi dövründə ABŞ Hərbi Donanmasında amfibiya heyətinin xəzinədarı vəzifəsində çalışıb. Tilli Harvardda Sosiologiya fəlsəfə doktorunu 1958-ci ildə bitirdi. Harvardda ikən, sosial şəbəkə analizindəki Harvard inqilabı əsnasında, o, İctimai Əlaqələr şöbəsinin tələbəsi idi. Tillinin Miçiqan Universitetindəki məzun tələbələrindən olan Dr.
Stanislav Tillich
Stanislav Tillix (, alm. Stanislaw Tillich, y.sorb Stanisław Tilich) — Alman dövlət və siyasət xadimi. Saksoniya əyalətinin baş naziri (2008–2017). Bundesratın sədri (2015–2016). Xristian Demokrat İttifaqı (Almaniya) üzvü.
Stanislav Tillix Kamenets yaxınlığındakı Neudörfeldə anadan olub. Orta təhsilini Bautzendəki Sorb Gimnaziyasında almışdır. 1977-ci ildə Tillix Drezden Texnologiya Universitetinin İnşaat Mühəndisliyi və Sürücü Mühəndisliyi fakültəsinə daxil olub. 1984-cü ildə universiteti bitirərək məzun olur. 1987–1989-cu illərdə Tillix Kamenets şəhərinin rayon administrasiyasının əməkdaşı daha sonra sahibkar olur.
Stanislav Tillix
Stanislav Tillix (, alm. Stanislaw Tillich, y.sorb Stanisław Tilich) — Alman dövlət və siyasət xadimi. Saksoniya əyalətinin baş naziri (2008–2017). Bundesratın sədri (2015–2016). Xristian Demokrat İttifaqı (Almaniya) üzvü.
Stanislav Tillix Kamenets yaxınlığındakı Neudörfeldə anadan olub. Orta təhsilini Bautzendəki Sorb Gimnaziyasında almışdır. 1977-ci ildə Tillix Drezden Texnologiya Universitetinin İnşaat Mühəndisliyi və Sürücü Mühəndisliyi fakültəsinə daxil olub. 1984-cü ildə universiteti bitirərək məzun olur. 1987–1989-cu illərdə Tillix Kamenets şəhərinin rayon administrasiyasının əməkdaşı daha sonra sahibkar olur.
Tillaea rubella
Ammaniyayabənzər bergiya (lat. Bergia ammannioides) — bitkilər aləminin malpigiyaçiçəklilər dəstəsinin elatinaceae fəsiləsinin bergiya cinsinə aid bitki növü.
Lechea verticillata Willd.
Sagina ammannioides B.Heyne ex Wall.
Tillaea rubella Blanco
Bergia ammannioides var. glaber Abdallah & Sa'ad
Bergia ammannioides var. pentandra Wight
Bergia oryzetorum Fenzl ex Zoll.
Bergia pentandra Cambess. ex Guill. & Perr.