İrb

𐔼 (səslənməsi: /i/; transkripsiyası: I, i) — Alban əlifbasının 13-cü hərfi. Matenadaran MS 7117 əlyazmasında hərfin adı erm. Իր́բ (Írb) kimi verilmişdir. Tədqiqatçılar Jost Gippert və Wolfgang Schulzenin fikrincə bu hərfin adı hardasa doğrudur. Çünki hərf adındakı diakritik işarə ermənicə tələffüzdən kənara çıxır. Bu, udlaqlaşmış artikulyasiyanı göstərə bilər, lakin nəticədə yaranan forma (*iˤrb) fonotaktik olaraq yüksək olacaq, çünki bu tip samit çoxluğu ilə bitən əsl alban sözləri yoxdur.[1] Erməni tədqiqatçı Aşot Abramyanın fikrincə bu hərfin prototipi ermənicə Ի hərfi olub.[2] Fonetik olaraq Azərbaycan dilindəki İ hərfi ilə eyni səsi bildirir. Rəqəm dəyəri 40-dır. Müstəqil istifadə zamanı həm çinin "və" mənasını da verir.

Alban əlifbası

Matenadaran MS 7117 versiyası

Sinay palimpsestləri versiyası
Noto Sans Caucasian Albanian fontunda
Səslənməsi/i/
Rəqəm dəyəri40
Unicode ünvanıU+1053C
Alban əlifbası
𐔰
Alt
𐔱
Bet
𐔲
Gim
𐔳
Dat
𐔴
Eb
𐔵
Zarl
𐔶
Eyn
𐔷
Jil
𐔸
Tas
𐔹
Ça
𐔺
Yud
𐔻
Ja
𐔼
İrb
𐔽
Şa
𐔾
Lan
𐔿
İnya
𐕀
Xeyn
𐕁
Dyan
𐕂
Çar
𐕃
Djox
𐕄
K'ar
𐕅
Lyit
𐕆
Heyt
𐕇
Qay
𐕈
Aor
𐕉
Çoy
𐕊
Çi
𐕋
Çyay
𐕌
Maq
𐕍
Q'ar
𐕎
Nuts
𐕏
Cyay
𐕐
Şak
𐕑
Cayn
𐕒
On
𐕓
Tyay
𐕔
Fam
𐕕
Cay
𐕖
Çat
𐕗
Pen
𐕘
Ğeys
𐕙
Rat
𐕚
Seyk
𐕛
Veyz
𐕜
Tüyr
𐕝
Şoy
𐕞
Ün
𐕟
Çyau
𐕠
Tsayn
    𐕡
Yayd
𐕢
Püyr
𐕣
Küy
   
Mingəçevirdən tapılmış şamdan ayağında: 𐔵𐕒𐕡 𐕣𐔼𐕎 𐕢𐔴 (zu kin pe) — Bunu əllərimlə düzəltdim

Nümunələr[1]:

Alban yazısı Transkripsiyası Tərcüməsi Udi dilində
𐔼𐕖 öz
𐕛𐔼𐕖𐔼 viči qardaş viçi
𐔼𐕐𐕒𐕡 išu kişi işu
  1. 1 2 J. Gippert, W. Schulze, Z. Aleksidze, J.-P. Mahé — The Caucasian Albanian Palimpsests of Mount Sinai, Brepols Publishers, ISBN 978-2-503-53116-8, 2008; 1-ci cild, səh. II-4–6
  2. Aşot Qareqinoviç Abramyan — Дешифровка надписей Кавказских агван Arxivləşdirilib 2023-07-03 at the Wayback Machine (Qafqaz albanlarının yazısının deşifri), Mitk, 1964, səh. 29