Şəfiqə Axundova

Vikipediyada bu soyadlı müxtəlif adamlar haqqında məqalələr var, bax: Axundova.

Şəfiqə Qulam qızı Axundova (21 yanvar 1924, Nuxa – 26 iyul 2013[1], Bakı) — Azərbaycan bəstəkarı, Azərbaycan Respublikasının xalq artisti (1998), "Şöhrət" ordeni laureatı (2005). Şərqdə ilk opera yazan qadın bəstəkar hesab olunur.

Şəfiqə Axundova
Ümumi məlumatlar
Doğum tarixi 21 yanvar 1924(1924-01-21)
Doğum yeri
Vəfat tarixi 26 iyul 2013(2013-07-26)[1] (89 yaşında)
Vəfat yeri
Dəfn yeri
Vətəndaşlığı SSRİ SSRİ →
Azərbaycan Azərbaycan
Milliyyəti azərbaycanlı
Musiqiçi məlumatları
Fəaliyyəti bəstəkar
Janrlar opera, klassik musiqi
Musiqi aləti piano
Təhsili
Mükafatları "Azərbaycan Respublikasının xalq artisti" fəxri adı — 1998 "Azərbaycan SSR əməkdar incəsənət xadimi" fəxri adı — 1973
"Şöhrət" ordeni — 2005
"Şərəf nişanı" ordeni — 1959 "Əmək veteranı" medalı "Vladimir İliç Leninin anadan olmasının 100 illiyi münasibətilə" yubiley medalı
Vikianbarın loqosu Vikianbarda əlaqəli mediafayllar

Həyatı[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəfiqə Axundova 1924-cü ildə Şəki şəhərində anadan olub. 1943–1944-cü illərdə A. Zeynallı adına Bakı Musiqi Məktəbində oxuyarkən Üzeyir Hacıbəyovdan dərs alıb. 1956-cı ildə Ü. Hacıbəyov adına Azərbaycan Dövlət Konservatoriyasını bəstəkarlıq ixtisası üzrə B. Zeydmanın sinfini bitirib. 1998-ci ildə Azərbaycan Respublikasının xalq artisti adına layiq görülüb. 2004-cü ildə isə "Şöhrət" ordeni ilə təltif edilib.[2]

O, 1972-ci ildə "Gəlin qayası" operasını yazmaqla Şərqin ilk opera yazan qadın bəstəkarı olmuşdur. Şəfiqə xanım həm də bir sıra gözəl mahnıların ("Leyla", "Bəxtiyar ellər" və s.), "Ev bizim, sirr bizim" operettasının (1965), simli kvartet üçün pyeslərin, dramatik teatr üçün "Aydın", "Əlvida Hindistan!", "Nə üçün yaşayırsan?" və s. tamaşaların, "Təlxəyin nağılı", "Dovşanın ad günü" və s. kimi uşaq tamaşalarının musiqisinin müəllifidir. Onun Azərbaycan şairlərinin şerlərinə bəstələdiyi gözəl lirik mahnıları və romansları xalq arasında çox məşhurdur.

Bəstəkar mahnı yazmaq ilə kifayətlənməyib mürəkkəb, eləcə də çətin bir janra müraciət edib və Şərqdə ilk opera yazan qadın kimi tarixə düşüb. 1972-ci ildə "Gəlin qayası" operası ilə musiqisevərləri valeh edib.

26 iyul 2013-cü ildə vəfat etmişdir[3].

Ailəsi[redaktə | mənbəni redaktə et]

Şəfiqə Axundovanın oğlu Taleh Hacıyev istedadlı bəstəkar və pianoçu idi.

Mükafatları[redaktə | mənbəni redaktə et]

Əsərləri[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • "Gəlin qayası" operası;
  • "Ev bizim, sirr bizim" operettası;
  • BSO üçün süitalar;
  • Xor üçün silsilələr;
  • 300-ə yaxın mahnı və romans.

Filmoqrafiya[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. Azərbaycan elləri (film, 1976)
  2. Mənim atam Əliövsət Sadıqov (film, 2007)
  3. Bəstəkar Şəfiqə Axundova (film, 2012)

İstinadlar[redaktə | mənbəni redaktə et]

  1. ↑ 1 2 Shafiga Akhundova - first female composer of East.
  2. ↑ Onlarla qürur duyuruq [ölü keçid]
  3. ↑ "Şəfiqə Axundova dünyasını dəyişdi". 2022-01-18 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2013-07-26.
  4. ↑ "Azərbaycan Respublikası Prezidentinin fərdi təqaüdlərinin verilməsi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı" (az.). e-qanun.az. 7 September 2022 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2 may 2019.

Ədəbiyyat[redaktə | mənbəni redaktə et]

  • Cəfərov, N. Onun üçün nəğmə həyat idi: Şəfiqə Axundova – 90 //Azərbaycan.- 2014.- 10 aprel.- S.10.
  • Musiqidə yaşanan ömür: Unudulmaz bəstəkar Şəfiqə Axundovanın 90 illiyi qeyd edilib: [Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Mədəniyyət.- 2014.- 11 aprel.- S. 3.
  • Şəfiqə Axundova – 90: [bəstəkar, Əməkdar incəsənət xadiminin yubileyi münasibətilə] //Mədəni həyat.- 2014.- № 2.- S.25.
  • Tofiq, H. Şəfiqə Axundovanın 90 illik yubileyi qeyd edilib: [M. Maqomayev adına Azərbaycan Dövlət Filarmoniyasında] //Azad Azərbaycan.- 2014.- 11 aprel.- S.5.; Palitra.- 2014.-11 aprel.-S.13.; Şərq.- 2014.-11 aprel.-S.14.

Xarici keçidlər[redaktə | mənbəni redaktə et]

Video[redaktə | mənbəni redaktə et]