Belarus dilləri

Belarus dilləri — Belarus Konstitusiyasına görə dövlətin rəsmi iki dili vardır: belarus dili və rus dili^[1]. Bununla birlikdə ölkədə hansı dildən istifadə edilmə dərəcəsi çox dəyişkəndir. Tarixən SSRİ-nin mövcudluğundan bəri, rus dilinin belarus dilindən daha üstün tutulduğu bir vəziyyət yaranmışdır. Hal-hazırda belarusların həyatının demək olar ki, bütün sahələrində rus dili üstünlük təşkil edir: rəsmi sənədlərin böyük əksəriyyəti rus dilində nəşr olunur, demək olar ki, bütün təşkilatlarda sənədlər rus dilindədir və əksər mətbuatda rus dili üstünlük təşkil edir.

Belarus dili saf formada gündəlik həyatda əsasən kənd yerlərində istifadə olunur. Belarus Respublikasının şəhər və paytaxtında, əsasən ziyalılar və cəmiyyətin vətənpərvər bir hissəsi tərəfindən istifadə olunur. Rəsmi sənədlərdə belarus dili, əsasən Mədəniyyət Nazirliyi tərəfindən istifadə olunur.

Əsas milli qruplar arasında belarus dili ən çox polyaklar arasında yayılmışdır (40.9% gündəlik həyatda belarus dilindən istifadə edir, 50.9% isə rus dilindən istifadə edir). Belaruslar müvafiq olaraq belarus dilindən 26.1%, rus dilindən isə 69.8% istifadə edir. Ən az belarus dilindən yəhudilər (2,0% / 95,9%) və ruslar (2,1% / 96,5%) istifadə edir^[2]. Belarusda qonşu dövlətlərin dilləri bu və ya digər şəkildə istifadə olunur: Polşa, Ukrayna və Litva. Polyak dili ən geniş yayılmış dildən biridir. Əsasən Qrodno və Brest bölgələrində, həmçinin Minsknin qərbində, yəni 1939-cu ilə qədər Polşanın tərkibində olan ərazilərdə yayılmışdır. Polyak dili rəsmi olmasa da, mediada istifadə olunur. Üstəlik polyak dilində məktəblər də vardır. Belarus müstəqillik qazandıqdan sonra, polyak dilinin rolu xeyli artmışdır. Qərbi Belarusun bir çox sakinləri bu və digər dərəcədə danışırlar. Belarus polyak dilinin inkişafında əlaqələndirici orqan Belarus Polyak Birliyidir.

Ukrayna və Litva dilləri yerli səviyyədə istifadə olunur. Ukrayna dili Brest və Qomel vilayətlərinin bir sıra cənub bölgələrində, Litva dili isə Qrodno vilayətinin şərqindəki bəzi bölgələrdə istifadə olunur.

Belarusiyada dil tolerantlığı müşahidə olunur. Milli azlıqların nümayəndələrinə qarşı nəzərə çarpan ayrı-seçkilik müşahidə olunmur. Üstəlik bir çox belarus tənqidçiləri hökuməti titullu millətin dilini inkişaf etdirmək üçün yetərsiz səy göstərdiyinə görə tənqid edir.